ქურთები: განსხვავება გადახედვებს შორის

ქურთებს გააჩნიათ ენობრივი და კულტურული იდენტობა. სახლობენ 50000 კვადრატული კილომეტრის ტერიტორიაზე რომელიც მოიცავს 4 ქვეყანას და ასევე არსებობს ქურთული დიასპორებიც მსოფლიოს სხვადასხვა ქვეყნებში.

 

ანკარა ქურთთა მუშათა პარტიას განიხილავს, როგორც მოწინააღმდეგეს და თუმცა ერდოღანი ამტკიცებს, რომ ქურთ ხალხს ის მტრად არ მიიჩნევს , თუ კარგად დავაკვირდებით თურქეთის პრეზიდენტის მოქმედებებს ადვილად შევამჩნევთ, რომ ის სიამოვნებით მოუწყობდა ქურთებს გენოციდს, როგორც წარსულში გენოციდი სომხებს მოუწყვეს, მაგრამ ახლა დრო შეიცვალა, ღია საინფორმაციო წყაროს პირობებში გენოციდის მოწყობა არ გამოვა.

 

თურქეთში დაიწყო გაფიცვები, ქურთისტანის მუშათა პარტია ათეული წლის განმავლობაში იბრძვის თურქეთსი დამოუკიდებელი სახელმწიფოს შესაქმნელად, თურქები გამოჩნდნენ, როგორც დასავლეთის ერთ-ერთი ყველაზე ეფექტური პარტნიორები ისლამური სახელმწიფოს ჯგუფთან ომში, სირიასა და ერაყში და მათ ამავდროულად კვლავ დააყენეს ქურთების საკითხი საერთაშორისო საზოგადოების ყურადღების ცენტრში. გააფთრებული ომი სირიაში, გახდა ანტი წინააღმდეგობის სიმბოლო და სიმბოლო ქურთების მისწრაფებისა ტრანს ნაციონალური ერთობისაკენ. სამი ქვეყნის ქურთის ბოევიკები პირველად ერთად იბრძოდნენ, როდესაც სირიის ქურთულ მილიციას შეუერთდა პეშმერგას (ერაყის, ქურთისტანის სამთავრობო შეიარაღებული ძალები)  კბილებამდე შეიარაღებული ბოევიკების მცირე კონტიგენტი და ასევე სეპარატისტულ ქურთ მუშათა პარტიის მებრზოლები თურქეთიდან. აშშ ს საჰაერო ძალების ჰაერიდან თავდასხმით და მხარდაჭერით მათ საბოლოო ჯამში დაიპყრეს და გამორიცხეს ჯიჰადისტები კობანედან 2015 წლის იანვარში. თურქეთის 24 ივლისის გადაწყვეტილებამ ქურთ მუშათა პარტიის დაბომბვის შესახებ აცვენა, რომ ანკარა არ გაუშვებს ხელიდან ქურთ სეპარატისტებზე დარტყმის შესაძლებლობას.

 

ქვეყნების მიხედვით, არ არსებობს ქურთების ეთნიკური აღწერა, მაგრამ ანგარიშები აჩვენებს, ისინი ქმნიან მოსახლეობას, 20დან 40 მილიონამდე ადამიანით. თურქეთში 15 მილიონი ქურთი ცხოვრობს, ირანში 7-8 მილიონი, 1-2 მილიონი სირიაში. ქურთისტანის რეიონალური მთავრობა ნახევრად ავტონომიური რეგიონია ერაყში. ირანი ამტკიცებს, რომ იქ 5.3 მილიონი ქურთი მაცხოვრებელია. ევროპაში უდიდესი ქურთული დიასპორაა. პარიზის ქურთდა ინსტიტუციის თანახმად 1.5 დან 1.7 მილიონამდე ქურთია დასავლეთ ევროპაში, მათ შორის გერმანიასი ცხოვრობს 800 000 ქურთი მოსახლე.  დასავლეთ ევროპაში მცხოვრები ქურთების 80 პროვცენტი გადმოდის თურქეთიდან, კიდევ 50 ათასი ქურთი ცხოვრობს ამერიკაში და 25 000 კანადაში. პარიზის ქურთთა ინსტიტუციის მეთაურის ქენ დალ ნეზანის თქმით, ქურთების პიროვნება არ ეფუძვნება რელიგიას, მაგრამ ეფუძვნება ენსა და კულტურას. ქურთების უმრავლესობა 70% იდან 80% მდე სუნიტი მუსლიმები არიან, მაგრამ არსებობს ქურთების უმცირესობა, როლებიც შიიტი მუსლიმები არიან, ისინი ირანშა და სამხრეთ ერაყში ცხოვრობენ, სადაც მათი რაოდენობა 20 000 მდეა და სადაც ისინი სადამ ჰუსეინის რეჟიმის დამხობის შემდეგ დაბრუნდნენ. ალავიტი ქუთები, რომლებიც თურქეში არიან ითვლებიან, სუფიზმის ელემენტების მქონე შიიტური ფილიალის წევრებად. ქურთებს შორის სხვა რელიგიებიც არის გავრცელებული: ქრისტიანული ( კათოლიკები, ასირიელები და სირიელები) , იუდაიზმი ( ზოგიერთი ებრაელუ, 25 000 ქურთი ემიგრირებულია ისრაელიდან აშშ ში 1950 წელს) და ასევე იზიდიზმი ერაყში.

 

ქურთისტანი, რომელიც სიტყვა-სიტყვით ნიშნავს ქურთების ქვეყანას, ხშირად ჩნდება მს

 

ოფლიო რუკებზე, რომლებსაც იყენებენ ქურთი ბოევიკები. მიუხედავდ ამისა საერთაშორისოდ აღიარებული ასეთი სახელმწიფო არ არსებობს. ქურთებს შორის ყველაზე ახლოს დამოუკიდებლობასთან დგას ერაყის ქურთისტანი, რომელსაც მართავს ნახევრად ავტონომია. პრეზიდენტი მასუთ ბარზანი ამავდროულად არის, ფეშმერგას შეიარაღებული ძალების მთავარსარდალი. შეიარაღებულ ძალებში 190 000 მდე მებრძოლია. ერაყის ქურთისტანი წარმოადგენს მოდელს სირიელი ქურთებისათვის, რომლებიც იმედოვნებენ შექმნან ანალოგიური ავტონომიური პროვინცია როჯავა მასში შემავალი ანკლავებით ატზინ, კობანე და კამიშლი. ქურთებს არასოდეს უცხოვრიათ ცენტრალიზებული სახელმწიფოებრივი კონტროლის პირობებში და  არსებობენ ათეულობით პოლიტიკური ფრაქციები, რომლებიც განაწილებული არიან, ერაყს, ირანს, სირიასა და თურქეთს შორის, სირიაში 17 ქურთული პარტიაა, მთავარი მათ შორის არის დემოკრატიულ პარტიათა კავსირი, რომელიც წარმოადგენს თურქეთის მუშათა პარტიის ფილიალს. ის 1978 წელს დააარსა აბდულა თჯალანმა. 1984 წელს მათ ხელში აიღეს იარაღი ანკარას წინააღმდეგ და მოითხოვეს დამოუკიდებლობა და მას შემდეგ მათ შორის დაძაბული ურთიერთობაა. ჯგუფი  ხასიათდება მარქსისტული იდელოლოგიით და აშშ ში და ევრო კავსირში შედიოდნენ ტერორისტული ორგანიზაციების სიაში. ერაყის ქურთისტანში ერტმანეთს მეტოქეობას უწევს ქურთების ორი პარტია: ქურთისტანის დემოკრატიული პარტია ბარზანის ხელმძღვანელობით, რომელიც აკონტროლებს ერაყის ქურთისტანის ჩრდილოეთ ნაწილს და მის დედაქალაქ ერბილს. ქურთისტანის პატრიოტული კავ/სირი დაფუძნებულია ქალაქ სულეიმანიაში და წამყვანია სამხრეთ ნაწილში.

 

ქურთთა ძალები ისეთები, როგორიც ქურთების მუშათა პარტიაა და სირიის YPF ჯგუფის წინააღმდეგ ბრძოლის ფრონტის ხაზზე იმყოფებოდნენ სირიასა და ერაყში. მიუხედავად ამისა ნასრმა აღნიშნა, რომ ჯიჰადისტების ჯგუში არსებობს ცნობილი ქურთი ბოევიკები, რომელთა უმრავლესოაბ თურქეთიდან, ერაყიდან (კერძოდ ხალაბჯადან) ან ირანიდანაა. რამდენიმე სირიელი ქურთი, რომლების შეუერთდნენ ჯგუფს მოვიდნენ ამოუდადან და კაჰტანიადან, ეს ორი ქალაქი თურქეთისა და სირიის საზღვართან ახლოს არის განლაგებული, ისინი ცდილობენ აჩვენონ, რომ ეს ომი რელიგიური ბრძოლაა. კობანეს ბრძოლის დროს სამხედრო მეთაური იყო ქურთი ხალაბჯუდან. ნასრი აღნიშნავს : “მათი მიაზნია იმის თქმა , რომ მათი ბრძოლა არ არის მიმარტული ქურთების, როგორც ეთნიკური ჯგუფის წინააღმდეგ, არამედ მიმართულია დემოკრატიული პრინციპების წინააღმდეგ.”

 

 

ქურთებმა სხვა მრავალ ეროვნულ ღირებულებებთან ერთად შეინარჩუნეს ტრადიციები და ადათწესებიც. რა თქმა უნდა, საზოგადოების მიერ ტენდეციების მიყოლა, უცხო ქვეყანაში ცხოვრება და მრავალი სხვა ფაქტორი ახდენს გავლენას ტრადიციებზე და დღეს ისინი სახეცვლილად არის ჩამოყალიბებული.