Sahelanthropus: განსხვავება გადახედვებს შორის

[შეუმოწმებელი ვერსია][შეუმოწმებელი ვერსია]
შიგთავსი ამოიშალა შიგთავსი დაემატა
No edit summary
ხაზი 1:
[[ფაილი:Sahelanthropus_tchadensis_-_TM_266-01-060-1.jpg|მინი|265x265პქ|საჰელანთროპუს ჩადენსისის თავის ქალა (ტოუმაი)]]
 
ჰომინიდები, მათი თავდაპირველი აღწერილობიდან 1925-ში 1995 წლამდე პლიოცენის ეპოქიდან (5,3-1,6 მლნ წლები ) და გვიანი ზედა [[მიოცენი]]<nowiki/>დან (7,5-5,3 ) ცნობილნი იყვნენ მხოლოდ სამხრეთ და აღმოსავლეთ აფრიკიდან. ამგვარ განაწილებას წინ მიუძღვოდა სხვადასხვა ავტროის პოსტულატი, რომლის მიხედვითაც აღმოსავლეთ აფრიკა ითვლება ჰომინიდების წარმოშობის ადგილად. ანთროპოლოგები განსაკუთრებით იყვნენ ფოკუსირებულნი აღმოსავლეთ აფრიკაზე გასულ დეკადებში, სადაც კენიაში და ეთიოპიაში მიაკვლიეს ახალ სახეობებსაც, თუმცა შემდგომი აღმოჩენა ჩადიში ყველაზე აღსანიშნავია, რომელიც უკავშირდება სახეობა '''საჰელანთროპუს ჩადენსისს''', რომელსაც უფრო ღრმად მივყავართ ჰომინიდების წარმოშობის ფესვებთან. <ref>{{Cite journal|last=Brunet|first=Michel|last2=Guy|first2=Franck|last3=Pilbeam|first3=David|last4=Mackaye|first4=Hassane Taisso|last5=Likius|first5=Andossa|last6=Ahounta|first6=Djimdoumalbaye|last7=Beauvilain|first7=Alain|last8=Blondel|first8=Cécile|last9=Bocherens|first9=Hervé|date=2002-07-11|title=A new hominid from the Upper Miocene of Chad, Central Africa|url=http://www.nature.com/nature/journal/v418/n6894/full/nature00879.html|journal=Nature|language=en|volume=418|issue=6894|pages=145–151|doi=10.1038/nature00879|issn=0028-0836}}</ref>
 
== ეტიმოლოგია ==
ხაზი 24:
 
== განამარხებული ნაშთები ==
დღემდე ცნობილი საჰელანტროპუსის განამარხებული ნაშთები აღმოჩენილია სამ ადგილას (TM 247, TM 266 (სადაც, ნაპოვნია არსებული ნაშთების უმეტესი ნაწილი, მათ შორის თავის ქალა და მენჯის ძვალი ), და TM 292) ამ აღმჩენების საფუძველზე გაჩნდა მოსაზრება, რომ ჩადენსისი არის უძველესი დღემდე ცნობილი ადამიანის წინაპარი, მას შემდეგ რაც, ადამიანების ხაზი გამოეყო შიმპანზეებისას.<ref>{{Cite web|url=http://tchadberceauhumanite.monsite-orange.fr/file/b7ae808f9ddbb5711b4837eb56614517.pdf|title=Further details concerning fossils attributed to Sahelanthropus tchadensis (Toumaï)|last=|first=|date=|website=|publisher=Alain Beauvilain and Yves Le Guellec|access-date=}}</ref>
 
საჰელანთროპუს ჩადენსისის განამარხებული ფორმები, აღმოჩენილი ჩადის ტერიტორიაზე, გვიან მიოცენურ ეპოქას მიეკუთვნება, ეს ეპოქა კი ანთროპოლოგების დიდ ინტერესს იწვევს, ვინაიდან მას მივყავართ ჰომინიდების წარმოშობის ადრეულ საფეხურებზე. განამარხებული ფორმები, ატარებს უდიდესს სამეცნიერო და კულტურულ ფასეულობას და დღემდე დებატების საგნად ითვლება თუ რომელ სახეობას მიეკუთვნება- ზოგიერთი მკვლევარი ამტკიცებს, რომ ეს სახეობა ოთხფეხა მაიმუნს წარმოადგენს, ზოგიერთი კი ემხრობა იმ აზრს, რომ ის ჰომინიდის წარმომადგენელია.
150 კმ სიგრძის ვრცელი რეგიონი, ჯოურაბ ერგის (ჩადი) რეგიონიდან დასავლეთით, რომელსაც პალეონტოლოგებმა ტოროს-მენალლა უწოდეს. ეს არის ადგილი სადაც ეს ჰომინიდი იქნა იდენტიფიციებული. არეალის შესამჩნევი ზონაა მის ცენტრში მცირე დაქანება, რომელიც დაახლოებით 10მ სიმაღლისაა და 40 კმ სიგრძის. ეს რელიეფი სავარაუდოდ დაკარგული იყო, რომელიც აღდგა ტექტონიკური პროცესების შედეგად ტიბეტის ვულკანიზმის საშუალებით. ემი კოუსსი( განიერი ვულკანური კონუსი, 80კმ დიამეტრის, რომლის უმაღლესი წერტილი 3415მ-ს აღწევს, წარმოიქმნა მესამეული ხანის გვიანი მიოცენური და პროთანამედროვე პერიოდებს შორის.) მხოლოდ 400 კმითაა დაშორებული ამ ადგილიდან, რაც იმას მოწმობს, რომ ტექტონიკური აქტივობის ეპიცენტრი ახლოსაა დჯოურაბთან. <ref>{{Cite journal|last=Beauvilain|first=Alain|title=The contexts of discovery of Australopithecus bahrelghazali (Abel) and of Sahelanthropus tchadensis (Toumaï): unearthed, embedded in sandstone, or surface collected?|url=http://www.scielo.org.za/scielo.php?script=sci_abstract&pid=S0038-23532008000300003&lng=en&nrm=iso&tlng=en|journal=South African Journal of Science|volume=104|issue=5-6|pages=165–168|issn=0038-2353}}</ref>
ძალზედ მნიშვნელოვან ობიექტს წარმოადგენს თავის ქალა ცნობილი როგორც ტოუმაი, რომელიც საჰელანტროპუს ჩადენსის მიეკუთვნებოდა, იგი ნაპოვნი იყო გაქვავებული ნალექის შრეში. თავის ქალა აიღეს მიწის საფარიდან, რომელიც დაფარული იყო ფხვიერი ქვიშით. დროთა განმავლობაში ქვიშაზე ქარის ზემოქმედება ახდენდა გავლენას. ქვიშიდან გამოიფხიკა თავის ქალის მარჯვენა ნაწილი, უფრო კონკრეტულად მისი ზედა ყბა, რის შედეგადაც თითქმის მთლიანად დაიშალა ქვედა ყბა. მიწის ზედაპირზე ქალის აღმოჩენის ადგილას წარმოქმნილი იყო 4,5 სანტიმეტრი სიმაღლის დეტრიტული (ქსოვილების დაშლის ფაფრისებრი პროდუქტი) ნარჩენი, რომელმაც ფაქტობრივად დაიცვა მის ქვემოთ განლაგებული თავის ქალის ნარჩენები.
თავის ქალის დაკვირვებისას პირველადი შედეგები ამგვარი იყო: მისი სეგმენტის შუა ნაწილი( დაახლოებით 2მ სისქის), რომელსაც არაფორმალუად ანთრაკოთერიიდის ერთეული ეწოდება. ამ ნაწილის არსებობა მეცნიერებს საშუალებას აძლევდა ეფიქრათ, რომ თავის ქალა ჰომინიდს ეკუთვნოდა, ასევე დანაჩენი ხერხემლიანი ცხოველის ნაშთები იმავეს მოწმობდა.
მოძიებულია „https://ka.wikipedia.org/wiki/Sahelanthropus“-დან