|
}}
'''მანგო''', ''მანგოს ხე'' (Mangifera), — მარადმწვანე ხეების გვარი [[თუთუბოსებრნი|თუთუბოსებრთა]] ოჯახისა. გვარში 40-მდე სახეობაა, იზრდება [[სამხრეთი აზია|სამხრეთ]] და [[სამხრეთ-აღმოსავლეთი აზია|სამხრეთ-აღმოსავლეთ აზიის]] ტროპიკებში. [[ინდური მანგო]]ს (Mangifera indica) ხის სიმაღლე 1094510-45 მ აღწევს. აქვს ელიფსური ფოთლები, წვრილი ყვავილები და მომჟავო ან ტკბილი სურნელოვანი [[კურკიანა]] ნაყოფი. ტროპიკების ერთ-ერთი მნიშვნელოვანი ხეხილია.
== მანგო სამზარეულოში ==
[[სურათი:Carica papaya 1 (Piotr Kuczynski).jpg|thumb|left|მანგო (ნაყოფი)]]
მანგოს მიაკუთვნებენ ხილეულს. არსებობს მისი 1. 000–ზე მეტი მანგოს ჯიში. ეს ჯიშები ერთმანეთისაგან გასხვავდება ფორმით, ზომითა და გემოთი. მანგოს ნაყოფისაგან ამზადებენ წვენებს, კომპოტებს, ხილფაფებსა და ნაყინს.
[[ევროპა|ევროპის]] სამომხმარებლო ბაზარმა უკვე რამდენიმე წელია რაც მანგოს გემო გაუგო და მიუხედავად იმისა, რომ იგი მალბეჟვადობის გამო ძნელად ტრანსპორტირებად სახეობას მიეკუთვნება, რჩება გაყიდვაში. მანგოს ნაყოფი მომწიფებისას სულ უფრო სურნელოვანი ხდება და რბილდება, ხოლო უკვე სრულად დამწიფებული ხილი კი მცირე და საშუალო ზომის შავ წინწკლებს დაიკრავს.
აზიაში მკვახე მანგოს ბოსტნეულივით, ან მწვანილეულივით მიატანენ კერძებს.
== მანგოს, როგორც მცენარეული კულტურის ისტორიიდან ==
მანგო ჩვ. წელთაღრიცხვამდე დაახლ. 1200 წელს დაწერილ [[ჰინდუიზმი|ჰინდუისტურ]] [[ვედა|ვედებში]] "ღმერთების„ღმერთების სადილად"სადილად“ მოიხსენიება. მის ხილს დღესაც მიართმევენ ღმერთებს სიმდიდრისა და ღვთიური სიტკბოს ნიშნად.
სიტყვა „მანგო“ [[დრავიდული ენები|დრავიდული]] წარმოწობისააწარმოშობისაა: [[კოდავას ენა|კოდავაზე]] ''maŋge'', [[მალაიური ენა|მალაიურზე]] ''māṅṅa'', [[თამილური ენა|თამილურზე|]] ''māṅkāy''. ევროპაწიევროპაში მანგო პორტუგალიელებმა შემოიტანეს 16 საუკუნეში. პირველად ევროპულ ენაზე იგი მოიხსენიება 1510 წელს მანგას (''manga'') ფორმით ერთ–ერთი იტალიელი მოგზაურის, [[ლუდივიკო დე ვარტემა]]ს ჩანაწერებში (''Itinerario de Ludouico de Varthema Bolognese'').
==ლიტერატურა==
* {{ქსე, ტ. |6, გვ. |404, თბ., 1983}}
[[კატეგორია:თუთუბოსებრნი]]
[[კატეგორია:ხილი]]
[[ar:مانجو]]
[[bg:Манго]]
[[bn:আম]]
[[ca:Mango]]
[[cs:Mango]]
[[da:Mango]]
[[de:Mangos]]
[[el:Μάνγκο]]
[[eo:Mango (frukto)]]
[[es:Mango]]
[[fi:Mango]]
[[fr:Manguier]]
[[he:מנגו]]
[[ht:Mango]]
[[id:Mangga]]
[[it:Mangifera indica]]
[[ja:マンゴー]]
[[la:Mangifera]]
[[ln:Língoló]]
[[lt:Mangas]]
[[ml:മാങ്ങ]]
[[ms:Pokok Buah Mangga]]
[[nl:Mango (geslacht)]]
[[no:Mango]]
[[pl:Mango]]
[[pt:Mangueira]]
[[ru:Манго]]
[[sh:Huai od Xie]]
[[si:අඹ]]
[[simple:Mango]]
[[sr:Манго]]
[[sv:Mango]]
[[ta:மாம்பழம்]]
[[te:మామిడి]]
[[th:มะม่วง]]
[[to:Mango (ʻakau)]]
[[vi:Xoài]]
[[zh:芒果]]
[[zh-min-nan:Sōaiⁿ-á]]
[[zh-yue:芒果]]
| 