გაჩიანი: განსხვავება გადახედვებს შორის

[შემოწმებული ვერსია][შემოწმებული ვერსია]
შიგთავსი ამოიშალა შიგთავსი დაემატა
ხაზი 21:
{{ციტატა|როგორც ლეონტი მროველის სიტყვებითგანა ჩანს, ქ. გაჩიანი მდ. ბერდუჯის დასავლეთით უნდა ყოფილიყო მტკვარსა და სომხითის მთებს შუა. იქნებ ქ. გაჩიანი ყოფილიყო ეხლანდელი ბორჩალოს მაზრის ხაჩინ-ჩაის ნაპირას..., სარჩევში იგი ანიშნულია 27º62-41º30('''შეცდომაა! უნდა ეწეროს 62º27-41º30'''), მაგრამ [[კავკასიის ხუთვერსიანი რუკა|5-ვერსიან რუკაზე]] მდინარე არა ჩანს, არამედ მთაა ”Хачина керц”; ყურადღების ღირსია, რომ ეს ”ხაჩინი” მართლაც ბერდუჯის დასავლეთით მდებარეობს. ნახე ხაჩინის სამთავროც.}}
 
აღსანიშნავია, რომ ნასოფლარი [[უგუდეთი]], [[კავკასიის მხარის ხუთვერსიანი რუკა|კავკასიის მხარის ხუთვერსიან რუკა]]ზე აღნიშნულია, როგორც დასახლება სახელად „'''დიდი სანადირო'''“. აღნიშნული ადგილი წარმოადგენს ალგეთის ბასეინის უკიდურეს ხეობის დასახლებულ პუნქტს.
===თანამედროვეთა აზრი===
იმისათვის რომ წარმოვიდგინოთ თუ რას მოიცავდა თავდაპირველად გაჩიანის მხარე და შესაბამისად მისი ადმინისტრაციული ცენტრი ქალაქი გაჩიანი, აუცილებელია დავაკვირდეთ მდინარე სკვირეთის იგევე მდინარე ვერეს ხეობას და შემდეგ მდინარე ხრამის ხეობას. დავინახავთ რომ მდინარე ვერე მდინარე ხრამს არსად არ ეხება და შესაბამისად მარტო მდინარე ხრამის ხეობა ვერ გამოდგება პირვანდელი გაჩიანის მხარის მოსანიშნად. იმისათვის რომ წარმოვიდგინოთ გაჩიანის მხარე ლეონტისეული გადმოცემით აუცილებელია გაჩიანის მხარეში ჩაირთოს ალგეთის ხეობის ზედაწელი. სწორედ ალგეთის ხეობის ზედაწელის ჩართვით გაჩიანის მხარეში, სრულფასოვნად შეიძლება წარმოვიდგინოთ შემდეგი სიტყვები: "სკჳრეთის მდინარითგან ვიდრე თავადმდე აბოცისა".
 
საქმე იმაშია რომ, ადრე, რადგანაც კარტოგრაფია არ იყო დახვეწილი, რუკები და შესაბამისად მხარის ორიენტაციები დარღვეული იყო. შესაბამისად თუ იქმნებოდა რუკა ხელით, ყოველგვარი ტრიანგულიაციის გარეშე, შედიგ არაზუსტი გამოდიოდა. მაგალითისათვის იგივე ვახუშტისეული სვანეთის ენგური ჩრდილოკავკასიაში გადადის.
ალგეთის ხეობის ზედაწელში მდებარეობს ძველი ციხე სახელად [[ორბეთის ციხე]]. ზოგიერთი მეცნიერის აზრით ლეონტი მროველისეული ციხე ორბისა სწორედ ალგეთის ხეობაში არსებული ციხეა. ადრე სწორედ აქ გადადიოდა გზა თრიალეთის ქედზე. თუ ამ პოზიციიდან გადავხედავთ ვახუშტის სიტყვებს იბადება შეკითხვები: რა ერქვა ადრე სამშვილდის ქალაქს და სად არის სანადირო ქალაქი (გაჩიანი).
 
თუ დღევანდელ რუკას და გეოგრაფიულ პარალელებს 90°-ით შემოვაბრუნებთ, მაშინ შესაძლებელია სწორედ აღმოჩნდეს ვახუშტისეული გარდაბნის მხარის აღწერა: აღმოსავლით მდინარე [[ბერდუჯი]], ჩრდილოით მტკვარი, სამხრით მთა პირველ ხსენებული ანუ აბოცი, ხოლო დასავლით ქალაქი გაჩიანი. ამ შემთხვევაში ქცია-ხრამის სრულ ბასეინს თუ ჩავთვილით გარდაბნის მხარედ, ხოლო ალგეთის ბასეინს გაჩიანის ტერიტორიად, მაშინ ნასოფლარი უგუდეთი (დიდი სანადირო) აღმოჩნდება ამ ტერიტორიისათვის დასავლეთი მსაზღვრელი.
თუ გამოვალთ იქედან რომ გაჩიანის მხარე მოიცავდა ალგეთისა და ხრამის ხეობას მივალთ შემდეგ დასკვნამდე: ალგეთის ხეობაში იდგა ალგეთის ხეობის მთავარი ციხე — ციხე ორბისა ხოლო ხრამის ხეობაში — ქალაქი გაჩიანი ანუ სამშვილდე/სანადირო ქალაქი. არაა გამორიცხული რომ ტოპონიმ "სამშვილდესა" და "სანადიროს", მათი შინაარსობრივი მსგავსების გარდა ბევრი სხვა რამ აკავშირებდეთ.
 
ალგეთის ხეობის ზედაწელში მდებარეობს ძველი ციხე სახელად [[ორბეთის ციხე]]. ზოგიერთი მეცნიერის აზრით ლეონტი მროველისეული ციხე ორბისა სწორედ ალგეთის ხეობაში არსებული ციხეა. ადრე სწორედ აქ გადადიოდა გზა თრიალეთის ქედზე. თუ ამ პოზიციიდან გადავხედავთ ვახუშტის სიტყვებს იბადება შეკითხვები: რა ერქვა ადრე სამშვილდის ქალაქს და სად არის სანადირო ქალაქი (გაჩიანი).
აღსანიშნავია, რომ ნასოფლარი [[უგუდეთი]], [[კავკასიის მხარის ხუთვერსიანი რუკა|კავკასიის მხარის ხუთვერსიან რუკა]]ზე აღნიშნულია, როგორც დასახლება სახელად „'''დიდი სანადირო'''“. აღნიშნული ადგილი წარმოადგენს ალგეთის ბასეინის უკიდურეს ხეობის დასახლებულ პუნქტს.
 
ლეონტი მროველის სიტყვები: "და მისცა ასული თჳსი ცოლად, ქალაქი გაჩიანი და საერისთაო სამშჳლდისა".
მოძიებულია „https://ka.wikipedia.org/wiki/გაჩიანი“-დან