ვიკიპედია

მიხეილ გორბაჩოვი: განსხვავება გადახედვებს შორის

ისტორიის ინტერაქციულად გადახედვა
[შემოწმებული ვერსია][შეუმოწმებელი ვერსია]
← წინა ცვლილებაშემდეგი ცვლილება →
შიგთავსი ამოიშალა შიგთავსი დაემატა
ვიზუალურივიკიტექსტი
No edit summary
შექმნილია გვერდის თარგმნით "Горбачёв, Михаил Сергеевич"
ხაზი 1:
'''მიხეილ გორბაჩოვი '''(რუს. Михаил Сергеевич Горбачёв, დ. 1931 წლის 2 მარტს, სოფელ პრივოლნოეში, ჩრდილოეთ კავკასიის მხარე, რსფსრ) — საბჭოთა და რუსი სახელმწიფო, პოლიტიკური და საზოგადო მოღვაწე.
[[ფაილი:Mikhail Gorbachev - May 2010.jpg|thumb|მიხეილ გორბაჩოვი]]
'''მიხეილ გორბაჩოვი''' ({{lang-ru|Михаи́л Серге́евич Горбачёв}}; დ. [[2 მარტი]], [[1931]]) — [[საბჭოთა კავშირი]]ს ლიდერი [[1985]]-[[1991]] წლებში. მის მიერ განხორციელებულმა რეფორმამ დაასრულა [[ცივი ომი]], თუმცა ამასთან დასრულდა [[საბჭოთა კავშირი]]ს [[საბჭოთა კავშირის კომუნისტური პარტია|კომუნისტური პარტიის]] ჰეგემონიაც და დაიშალა თავად საბჭოთა კავშირი. [[1990]] წელს მიენიჭა [[ნობელის პრემია|ნობელის მშვიდობის პრემია]].
 
სკკპ-ს ცენტრალური კომიტეტის ბოლო გენერალური მდივანი. სსრკ-ს უმაღლესი საბჭოს პრეზიდიუმის ბოლო თავჯდომარე. სსრკ-ს პირველი და ბოლო პრეზიდენტი.
== რესურსები ინტერნეტში ==
{{Commons category|Mikhail Gorbachev}}
* [http://www.gorby80.com Gorby80 Gorbachev 80th Birthday Gala Celebration at the Royal Albert Hall London]
* [http://www.gorby.ru/en/default.asp The Gorbachev Foundation]
* [http://www.greencrossinternational.net/ Green Cross International]
* [http://journalisted.com/mikhail-gorbachev Column and op-ed archives]
* [http://www.project-syndicate.org/contributor/239 Column and op-ed archives]
* [http://www.guardian.co.uk/profile/mikhailgorbachev Column and op-ed archives]
 
გორბაჩოვ-ფონდის დამფუძნებელი, 1993 წლიდან «ახალი ყოველდღიური გაზეთის» თანადამფუძნებელი. 
{{სსრკ-ის ლიდერები}}
{{ნობელის პრემიის ლაურეატები მშვიდობის განმტკიცების დარგში 1976-2000}}
 
მიუღია საპატიო ჯილდოები და წოდებები, მათ შორის ყველაზე ცნობილი არის ნობელის მშვიდობის პრემია, რომელიც გორბაჩევმა 1990 წელს მიიღო.
{{DEFAULTSORT:გორბაჩოვი, მიხეილ}}
 
[[კატეგორია:სსრკ-ის სახელმწიფო მეთაურები]]
გორბაჩოვმა მოღვაწეობის პერიოდში გაატარა რეფორმები, რომლებმაც დიდი გავლენა იქონია საბჭოთა კავშირზე.
[[კატეგორია:სსრკ-ის პოლიტიკოსები]]
კერძოდ კი:
[[კატეგორია:რუსი პოლიტიკოსები]]
* საბჭოთა სისტემის რეფორმირება (პერესტროიკა). სსრკ-ში სიტყვის და ბეჭდვის თავისუფლების და დემოკრატიული არჩევნების შემოტანა, სოციალისტური ეკონომიკის რეფორმირება.
[[კატეგორია:ცივი ომის ლიდერები]]
* ცივი ომის დასრულება
[[კატეგორია:ნობელის პრემიის ლაურეატები მშვიდობის განმტკიცებისათვის]]
* საბჭოთა ჯარის ავღანეთიდან გაყვანა (1989)
[[კატეგორია:დაბადებული 1931]]
* კომუნისტურ, როგორც სახელმწიფო იდეოლოგიაზე უარის თქმა და განსვავებული აზრის მქონე ადამიანების დევნის შეწყვეტა.
* სსრკ-ს და ვარშავის პაქტის დაშლა, რომელიც გამოწვეული იყო მისი წევრების საბაზრო ეკონომიკაზე და დემოკრატიაზე გადასვლით.<br><br>
 
== ადრეული წლები ==
დაიბადა 1931 წლის 2 მარტს, გლეხის ოჯახში,  სოფელ პრივოლნოეში, სტავროპოლის (მაშინ ჩრდილოეთ კავკასიის) მხარეშ. მამამისი, სერგეი გორბაჩოვი (1909-1976) იყო რუსი, ხოლო დედა, მარია გოპკალო (1911-1993) უკრაინელი.
[[ფაილი:Миша_Горбачёв_с_дедом_Пантелеем_и_бабушкой_Василисой.jpg|მარცხნივ|მინი|266x266პქ|მიხეილ გორბაჩოვი ბებიასთან და ბაბუასთან ერთად]]
გორბაჩოვის ორივე ბაბუა 1930-იან წლებში რეპრესიების ქვეშ მოყვა. ბაბუა მამის მხრიდან, ანდრეი გორბაჩოვის იყო (1890-1962) ერთპიროვნული გლეხი (რუს. крестьянин-единоличник). 1934 წელს გეგმის შეუსრულებლობის გამო გადასხლებული იქნა ირკუტსკის ოლქში. ორ წელიწადში გაანთავისუფლეს. მამულში დაბრუნების შემდეგ გაწევრიანდა კოლმეურნეობაში, სადაც სიცოცხლის ბოლომდე მუშაობდა. ბაბუა დედის მხრიდან, პანტელეიმონ გოპკალო წარმოშობით იყო ჩერნიგოვსკის გუბერნიიდან. 13 წლისას გარდაეცვალა მამა, მოგვიანებით საცხოვრებლად გადავიდა სტავროპოლში. გახდა კოლმეურნეობის თავჯდომარე, 1937 წელს დაადანაშაულეს ტროცკიზმში და დააპატიმრეს. ციხეში გაატარა 14 თვე, გაუძლო წამებას. დახვრეტისგან პარტიის პოლიტიკის ცვლილება გახდა (1938 წლის თებერვლის პლენუმი). საბოლოოდ, 1938 წლის სექტემბერში განთავისუფლებული იქნა. საბჭოთა კავშირის დაშლის შემდეგ გორბაჩოვმა განაცხადა, რომ ერთ-ერთი მიზეზი, რის გამოც მას საბჭოთა რეჟიმი არ უყვარდა, ბაბუს მონაყოლი იყო.
 
გორბაჩოვის მამა ფრონტზე 1941 წელს წავიდა, როდესაც მიხეილი 10 წლის იყო. 1942 წელს სოფელში ვერმახტი შევიდა. გორბაჩოვის ოჯახმა ხუთ თვეზე მეტი ოკუპაციაში გაატარა. 1943 წლის 21-22 იანვარს სოფელი წითელმა არმიამ გაანთავისუფლა. განთვისუფლების შემდეგ მოვიდა ცნობა, რომ სერგეი გორბაჩოვი დაიღუპა. მაგრამ, როგორც აღმოჩნდა, საბუთი შეცდომით მოვიდა, ხოლო გორბაჩოვის მამა ცოცხალი იყო და ორდენებიც კი მიუღია.
 
19 წლის ასაკში გორბაჩოვი გახდა სკკპ-ს წევრობის კანდიდატი. 1950 წელს სკოლა ვერცლის მედლით დაამთავრა და ლომონოვის სახელობის მოსკოვის სახელმწიფო უნივერსიტეტში ჩააბარა. 1952 წელს კომუნისტურ პარტიაში გაწევრიანდა. 1953 წლის 25 სექტემბერს დაქორწინდა რაისა ტიტარენკოზე (1932-1999).
 
=== საგარეო პოლიტიკა ===
 
==== ურთიერთობა დასავლეთთან ====
1970-იანი წლების დასაწყისიდან გორბაჩოვი ცოლთან ერთად არაერთხელ ესტუმრა დასავლეთის ქვეყნებს. 1971 წელს გორბაჩოვი ჩავიდა იტალიაში, 1972 წელს ბელგიაში, 1975 წელს დასავლეთ გერმანიაში, 1976 წელს საფრანგეთში.
 
1983 წლის მაისში გორბაჩოვი (გენერალური მდივნის, ანდროპოვის ნებართვით) კანადაში გაემგზავრა. ამან გორბაჩოვს დასავლეთის პოლიტიკურ წრეებში პოპულარობა მოუტანა. ალექსანდრე იაკოვლევი იხსენებს, რომ კანადის იმდროინდელი პრემიერ-მინისტრი იყო პირველი დასავლელი პოლიტიკური ლიდერი, რომელიც გორბაჩოვის შეხვდა. სხვა კანადელ პოლიტიკოსებთან შეხვედრის შემდეგ გორბაჩოვმა სახელი გაითქვა როგორც ენერგიულმა და აბმიციურმა პოლიტიკურმა მოღვაწემ, რომელიც ასევე დაინტერესებული იყო დასავლური მორალური ფასეულობებით, ასევე ეკონომიკის მართვის დასავლური მეთოდებით და დემოკრატიით. 
 
თავისი შემდეგი ვიზიტი გორმაჩოვმა 1984 წელს, დიდი ბრიტანეთის პრემიერ-მინისტრის, მარგარეტ ტეტჩერის (რომელიც იმავე წლის თებერვალში, ანდროპოვის დაკრძალვაზე გაიცნო) მიწვევით განახორციელა.
 
ხელისუფლებაში მოსვლის შემდეგ გორბაჩოვმა შეერთებულ შტატებთან და დასავლეთ ევროპასთან ურთიერტობის გაუმჯობესება სცადა. ამის ერთ-ერთი მიზეზი იყო ის, რომ საბჭოთა კავშირს აღარ შეეძლო ბიუჯეტის დაახლოებით 25% სამხედრო საჭიროებებზე დაეხარჯა.
 
ხელისუფლებაში ყოფნის წლებში გორბაჩოვმა გამოაცხადა მორატორიუმი ბირთვული იარაღის გამოცდაზე.
[[ფაილი:Bundesarchiv_Bild_183-1986-0416-418,_Berlin,_Michail_Gorbatschow_an_der_Mauer.jpg|მარცხნივ|მინი|მიხეილ გორბაჩოვი ბრანდენბურგის კარიბჭესთან. 1986 წელი.]]
[[ფაილი:Ceausescu_&_Gorbachev_1985.jpg|მარჯვნივ|მინი|მიხეილ გორბაჩოვი ნიკოლაე ჩაუშესკუსთან ერთად. 1985 წელი.]]
[[ფაილი:Reagan_and_Gorbachev_(1985).jpg|მარჯვნივ|მინი|მიხეილ გორბაჩოვი და რონალდ რეიგანი. 1985 წელი.]]
[[ფაილი:Bundesarchiv_Bild_183-1986-0421-010,_Berlin,_XI._SED-Parteitag,_Gorbatschow,_Honecker.jpg|მარცხნივ|მინი|მიხეილ გორბაჩოვი და ერიხ ჰოკენერი, 1986 წელი, გერმანიის დემოკრატიული რესპუბლიკა]]
შეერთებული შტატების პრეზიდენტთან, რონალდ რეიგანთან, 1985-1988 წლებში გორბაჩევმა ოთხი დიდი შეხვედრა ჩაატარა. პირველად გორბაჩოვი რეიგანს 1985 წლის 19 ნოემბერს, ჟენევაში შეხვდა. 1988 წლის ივნისში, მოსკოვში ვიზიტის დროს, წითელ მოედანზე რეიგანმა განაცხადა, რომ აღარ განიხილავდა საბჭოთა კავშირს როგორც ბოროტების იმპერიას.
 
სკკპ-ს ცენტრალური კომიტეტის გენერალური მდივნის როლში გორბაჩოვი 11-ჯერ შეხვდა ამერიკის პრეზიდენტებს. ხუთჯერ რეიგანს, ხოლო ექვსჯერ ჯორჯ ბუშ უფროსს.
 
1989-1990 წლებში გორბაჩოვმა გადამწვეტი როლი ითამაშა გერმანიის გაერთიანებაში.
მოძიებულია „https://ka.wikipedia.org/wiki/მიხეილ_გორბაჩოვი“-დან