ლაზეთი: განსხვავება გადახედვებს შორის
| [შემოწმებული ვერსია] | [შემოწმებული ვერსია] |
შიგთავსი ამოიშალა შიგთავსი დაემატა
No edit summary |
No edit summary |
||
ხაზი 1:
[[ფაილი:ლაზეთის რუკა - Map of Lazistan.jpg|მინი|350პქ|ლაზეთი (ჭანეთი) შუა საუკუნეებში]]
'''ჭანეთი''' ან '''ლაზეთი''' — ისტორიულ-გეოგრაფიული მხარე თანამედროვე [[თურქეთი|თურქეთის]]ა და ნაწილობრივ [[საქართველო]]ს ტერიტორიაზე, ისტორიულ სამხრეთ-დასავლეთ საქართველოში. დასახლებული იყო დასავლურ-ქართული ტომით — [[ჭანები|ჭანებით]].
[[III საუკუნე|III]]-[[IV საუკუნე|IV]] საუკუნეებში მოიცავდა შავიზღვისპირეთის სამხრეთ-აღმოსავლეთ მთიანეთს, მდინარე [[ჭოროხი|ჭოროხის]] ზემო წელის აუზს. მოგვიანებით სახელწოდება გავრცელდა მის მიმდებარე ზღვის სანაპირო ტერიტორიაზე. იგივეა, რაც ლაზეთი, ლაზისტანი, ბერძნულ წყაროებში მოიხსენიება როგორც თიანიკე.
VI ს-ში ჭანეთის ტერიტორია [[ბიზანტია|ბიზანტიამ]] დაიპყრო. ამავე პერიოდში აქ გავრცელდა [[ქრისტიანობა]]. XIII-XIV სს-ში იგი [[ტრაპიზონის იმპერია|ტრაპიზონის იმპერიაში]] მოექცა, თუმცა მისი აღმოსავლეთ ნაწილი [[სამცხე-საათაბაგო|სამცხის სამთავრო]]ს შემადგენლობაში იყო. [[1461]] წელს ტრაპიზონის იმპერია ჭანეთის ნაწილითურთ (შუა და დასავლეთი ჭანეთი) [[ოსმალეთის იმპერია|ოსმალეთმა]] დაიპყრო. 1463-1502 წლებში ჭანეთის აღმოსავლეთ ნაწილი [[გურიის სამთავრო]]ს შემადგენლობაშია, 1502-1535 წლებში — [[სამცხე-საათაბაგო]]ს შემადგენლობაში, 1535-47 წლებში კვლავ გურიას ეკუთვნის. ჭანეთი ოსმალეთმა საბოლოოდ 1547 წელს მიიტაცა.
[[1878]] წელს [[ბერლინის კონგრესი]]ს გადაწყვეტილებით, ოსმალეთმა დათმო ჭანეთის ნაწილი, ახლანდელი სოფელი [[სარფი]] და მისი მიმდებარე რეგიონი, რომელიც ამჟამად შედის საქართველოს შემადგენლობაში.
==აღმოსავლეთი ჭანეთის (ლაზეთის) მფლობელობა==
[[ფაილი:Lazeti.jpg|მინიატიურა|აღმოსავლეთ ჭანეთი (ლაზეთი)]]
* — [[ანტიკური ხანა]] – ახ. წ. აღ. I ს. – '''[[კოლხეთის სამეფო]]''' / '''[[ეგრისის სამეფო]]'''
* — II ს. – III ს. – [[გონიო]]-[[ვიწე]]ს ზონა – '''[[იბერია|იბერიის სამეფო]] (ქართლი)''', [[ფორტუნა]]-ოფის ზონა – '''[[მახელონები|სანეთის სამეფო]]'''
* — III ს. – VI ს. – '''[[მახელონები|სანეთის სამეფო]]'''
* — VI ს. 60-იანი – VII ს. 30-იანი – '''[[იბერია|იბერიის სამეფო]] (ქართლი)'''
* — VII ს. 30-იანი – VIII ს. – '''[[ბიზანტია|ბიზანტიის იმპერია]]'''
* — VIII ს. მეორე ნახ. – X ს. პირველი ნახ. – '''[[აფხაზეთის სამეფო|აფხაზთა სამეფო]]'''
* — X ს. პირველი ნახ. – 960-იანი წ. – '''[[ბიზანტია|ბიზანტიის იმპერია]]'''
* — 960-იანი – 978 – 1001 – '''[[ქართველთა სამეფო]] (ტაო-კლარჯეთი)''', ნაწილი (ოფის უბანი 978 წ.-მდე) – '''[[ბიზანტია|ბიზანტიის იმპერია]]'''
* — 1001 – 1014 – '''[[ბიზანტია|ბიზანტიის იმპერია]]'''
* — 1014 – 1023 – '''[[საქართველოს სამეფო]]'''
* — 1023 – 1073 – [[ხოფა|ხუფათი]]-ოფის ზონა – '''[[ბიზანტია|ბიზანტიის იმპერია]]''', [[გონიო]]-[[ქემალფაშა (ართვინი)|მაკრიალი]]ს ზონა – '''[[საქართველოს სამეფო]]'''
* — 1073 – 1191 – '''[[საქართველოს სამეფო]]'''
* — 1191 – 1203 – '''[[ბიზანტია|ბიზანტიის იმპერია]]'''
* — 1204 – 1282 – '''[[საქართველოს სამეფო]]სა''' და '''[[ტრაპიზონის იმპერია|ტრაპიზონის იმპერიის]]''' თანასამფლობელო (კონდომინიუმი)
* — 1282 – 1463 – '''[[საქართველოს სამეფო]]''' (მათ შორის 1282-1297 წ.წ. უშუალოდ [[დავით ნარინი]]ს სამფლობელო, 1297-1463 წ.წ. [[სამცხე-საათაბაგო|მესხეთი]]ს სამთავრო)
* — 1463 – 1502 – '''[[იმერეთის სამეფო]]''' ([[გურიის სამთავრო]], რომელიც, თავის მხრივ, უშუალოდ '''[[საბედიანო]] [[სამეგრელოს (ოდიშის) სამთავრო|სამეგრელო]]ს''' შემადგენლობაშია)
* — 1502 – 1535 – '''[[სამცხე-საათაბაგო|მესხეთი]]ს სამთავრო'''
* — 1535 – 1547 – '''[[იმერეთის სამეფო]]''' ([[გურიის სამთავრო]])
* — 1547 – 1878 – '''[[ოსმალეთის იმპერია]]''' (ტრაპიზონის ვილაიეთის ლაზისტანის სანჯაყი)
* — 1878 – 1914/15 – [[აზლაღა]]-ოფის ზონა – '''[[ოსმალეთის იმპერია]]''' (ლაზისტანის სანჯაყი), [[გონიო]]-[[ლიმანი]]ს ზონა – '''[[რუსეთის იმპერია]]''' ([[ქუთაისის გუბერნია]] / [[ბათუმის ოლქი]])
* — 1915 – 1917 – '''[[რუსეთის იმპერია]]''' ([[ბათუმის ოლქი]])
* — 1918 – 1921 – [[აზლაღა]]-ოფის ზონა – '''[[ოსმალეთის იმპერია]]''' (ლაზისტანის სანჯაყი), [[გონიო]]-[[ლიმანი]]ს ზონა – '''[[საქართველოს დემოკრატიული რესპუბლიკა|საქართველო]]''' (სამუსლიმანო საქართველო – [[ბათომის მხარე]])
* — 1921 – – მელენი [[სარფი]]-ოფის ზონა – '''[[თურქეთი]]''', მოლენი [[სარფი]]-[[გონიო]]ს ზონა – '''[[საქართველო]]'''
==ლიტერატურა==
{{ქსე|11|381-382|სიხარულიძე ი.}}
* ''ინგოროყვა პ'', "გიორგი მერჩულე", გვ. 205-288, თბ. 1954 წ.
==რესურსები ინტერნეტში==
* [http://
{{საქართველოს ისტორიული მხარეები}}
[[კატეგორია:საქართველოს ისტორიულ-გეოგრაფიული მხარეები]]
| |||