რუსთაველის თეატრი: განსხვავება გადახედვებს შორის

[შემოწმებული ვერსია][შეუმოწმებელი ვერსია]
შიგთავსი ამოიშალა შიგთავსი დაემატა
No edit summary
No edit summary
ხაზი 1:
თეატრი
{{განახლება}}
თეატრი დაარსდა 1878 წელს, ხოლო 1921 წელს მიენიჭა შოთა რუსთაველის სახელი. თავდაპირველად თეატრს განაგებდა ქართული დრამატული საზოგადოება ილია ჭავჭავაძისა და აკაკი წერეთლის თავმჯდომარეობით.
{{ინფოდაფა შენობა
რუსთაველის თეატრს სხვადასხვა დროს ხელმძღვანელობდნენ კ. მარჯანიშვილი 1922 - 1926წწ, ს. ახმეტელი 1926 - 1935წწ, მ. თუმანიშვილი1968 - 1969წწ თ. ჩხეიძე, რ. სტურუა 1979-დან დღემდე, . რუსთაველის სცენაზე მოღვაწეობდნენ არაჩვეულებრივ მსახიობთა მთელი პლეადა: ა. იმედაშვილი, ვ. შალიკაშვილი, უ. ჩხეიძე, ვ. ანჯაფარიძე, ა. ხორავა, გ. გეგეჭკორი, კ. მახარაძე, კ. კავსაძე, ს. ყანჩელი, მ. ჩახავა, ჯ. ღაღანიძე, გ. ხარაბაძე, რ. ჩხიკვაძე და სხვ.
| სახელი = რუსთაველის თეატრი
| სურათი = Rustaveli Theatre Facade, Tbilisi.JPG
| წარწერა = რუსთაველის თეატრის შენობა 2010 წელს.
| არქიტექტურული სტილი = [[ბაროკო]], [[როკოკო]]
| მფლობელი = საქართველოს მთავრობა
| მდებარეობა = [[თბილისი]], [[საქართველო]]
| დასრულდა = 1887
| არქიტექტორი = კორნელ კ. ტატიშევი, [[ალექსანდრე შიმკევიჩი]]
}}
 
დასი
'''შოთა რუსთაველის სახელობის აკადემიური თეატრი''' — [[საქართველო]]ს ერთ-ერთი დიდი და უძველესი თეატრი. მდებარეობს [[თბილისი|თბილისში]], [[რუსთაველის გამზირი (თბილისი)|შოთა რუსთაველის გამზ.]] #17-ში. თეატრი დაარსდა 1887 წელს, როგორც "საარტისტო საზოგადოება". 1921 წლის 25 ნოემბერს მას [[შოთა რუსთაველი]]ს სახელი მიენიჭა.
 
==თეატრი==
 
[[ფაილი:რუსთაველის თეატრის ლოგო.jpg|150პქ|მინიატიურა|ლოგო]]
 
თეატრი დაარსდა 1878 წელს, ხოლო 1921 წელს მიენიჭა [[შოთა რუსთაველი|შ. რუსთაველის]] სახელი. თავდაპირველად თეატრს განაგებდა ქართული დრამატული საზოგადოება [[ილია ჭავჭავაძე|ი. ჭავჭავაძისა]] და [[აკაკი წერეთელი|ა. წერეთლის]] თავმჯდომარეობით.
 
რუსთაველის თეატრს სხვადასხვა დროს ხელმძღვანელობდნენ [[კოტე მარჯანიშვილი|კ. მარჯანიშვილი]] 1922 - 1926წწ, [[სანდრო ახმეტელი|ს. ახმეტელი]]1926 - 1935წწ, [[მიხეილ თუმანიშვილი|მ. თუმანიშვილი]]1968 - 1969წწ [[თემურ ჩხეიძე|თ. ჩხეიძე]], [[რობერტ სტურუა|რ. სტურუა]]1979 დან დღემდე, . რუსთაველის სცენაზე მოღვაწეობდნენ არაჩვეულებრივ მსახიობთა მთელი პლეადა: [[ალექსანდრე იმედაშვილი|ა. იმედაშვილი]], [[ვალერიან შალიკაშვილი|ვ. შალიკაშვილი]], [[უშანგი ჩხეიძე|უ. ჩხეიძე]], [[ვერიკო ანჯაფარიძე|ვ. ანჯაფარიძე]], [[აკაკი ხორავა|ა. ხორავა]], [[გიორგი გეგეჭკორი|გ. გეგეჭკორი]], [[კოტე მახარაძე|კ. მახარაძე]], [[კახი კავსაძე|კ. კავსაძე]], [[სალომე ყანჩელი|ს. ყანჩელი]], [[მედეა ჩახავა|მ. ჩახავა]], [[ჯემალ ღაღანიძე|ჯ. ღაღანიძე]], [[გიორგი ხარაბაძე|გ. ხარაბაძე]], [[რამაზ ჩხიკვაძე|რ. ჩხიკვაძე]] და სხვ.
 
1987 წელს გაიხსნა რუსთაველის თეატრის მცირე დარბაზიც. ჟორდანიას ხელმძღვანელობით შეიქმნა ახალგაზრდული თეატრი. ამჟამად თეატრს 125-ე სეზონი აქვს.
 
===დასი===
 
[[სურათი:Rustaveli theatre Interior.jpg|thumb|330px|რუსთაველის თეატრის დიდი დარბაზი.]]
ამჟამად თეატრის დასის წევრები არიან:
*• სამხატვრო '''ხელმძღვანელი:''' რობერტ სტურუა,
• მთავარი მხატვარი: მირიან შველიძე
* '''რეჟისორი:''' [[რევაზ ჩხაიძე]],
• მსახიობები: ალიბეგაშვილი ლელა, აბრამაშვილი იოსები, აბრამიშვილი მანან, არსენიშვილი ნინო, ახალაია ლელა, ბარათაშვილი ზაალი, ბარბაქაძე გიორგი, ბერიკაშვილი ლევანი, ჩაციბაია ბეჟანი, ჩხაიძე გეგა, ჩხაიძე რევაზი, დარჩია დავითი, დოლიძე თამარი, ჩაფუაშვილი ნანა, გამცემლიძე მანანა, გიორგაძე თენგიზი, გოცირიძე დავითი, გოგიტიძე ივანე, გულიაშვილი პაატა, გველესიანი გიორგი, ინაშვილი თამთა, ინგოროყვა ზურაბი, ჯანაშია მარი, ჯინორია მურმანი, ჯუხრაშვილი ლაშა, კასრაძე ნინო, კავსაძე კახი, კახიანი მარინა, კუპატაძე კახა, კვაშალი ნათია, კვირცხალია დავითი, ლაღიძე იოსები, ლებანიძე ზაირა, ლეჟავა გელა, ლოლაშვილი ჟანრი, ლორია მამუკა, ლორთქიფანიძე ნანა, მაჭარაშვილი ირაკლი, მაყაშვილი ნინო, მაყაშვილი რუსუდანი, მიკუჩაძე-ღაღანიძე ალექსანდრე, მინაშვილი ედმონდი, მინდიაშვილი ეკატერინე, მოლოდინაშვილი ეკატერინე, ოთარაშვილი გელა, პაპუაშვილი დავითი, პაპუაშვილი ზვიადი, ქაცარიძე ნიკოლოზი, ღაღანიძე ჯემალი, სანაია ირაკლი, სარაჯიშვილი ნანული, სარალიძე ტრისტანი, შარია ზურაბი, სონღულაშვილი ბექა, სუხიტაშვილი ია, სვანიძე გაგი, სვანიძე ქეთევანი, თარხან-მოურავი ნინო, თავბერიძე ანდრია, ჭიჭინაძე მარიამი, ჭიჭინაძე თეიმურაზი, ხარშილავა დარეჯან, ხიტირი ქეთევანი, ხურვია ლევანი, ხუსკივაძე ნანა, ზანგური ბესიკი
* '''ვარსკვლავები:''' [[კარლო საკანდელიძე]],[[გურამ საღარაძე]], [[კახი კავსაძე]],[[რამაზ ჩხიკვაძე]], [[მედეა ჩახავა]];
* '''მსახიობები:''' , [[ზინაიდა კვერენჩხილაძე]], [[ჯემალ ღაღანიძე]], , [[ნანა ფაჩუაშვილი]], [[ჟანრი ლოლაშვილი]], [[თათული დოლიძე]], [[დავით პაპუაშვილი]], [[ზაზა პაპუაშვილი]], [[დავით უფლისაშვილი]], [[ნინო კასრაძე]], [[იოსებ ლაღიძე]], [[ზაზა ლებანიძე]], [[მარინა კახიანი]], [[ნანა ლორთქიფანიძე]], [[თენგიზ გიორგაძე]], [[დავით კვირცხალია]], [[მანანა გამცემლიძე]], [[ივანე გოგიტიძე]], [[ტრისტან სარალიძე]], [[მარი ჯანაშია]], [[დარო ხარშილაძე]], [[მურმან ჯინორია]], [[ლევან ბერიკაშვილი]], [[იოსებ აბრამიშვილი]], [[ლელა ალიბეგაშვილი]], [[ნანუკა ხუსკივაძე]], [[მალხაზ ქვრივიშვილი]], [[თეიმურაზ ჭიჭინაძე]], [[მარიამ ჭიჭინაძე]], [[დავით დარჩია]], [[გოგა გველესიანი]], [[ნინო თარხან-მოურავი]], [[ნინო არსენიშვილი]], [[გელა ოთარაშვილი]], [[ირაკლი მაჭარაშვილი]], [[დავით იაშვილი]], [[ეკა მინდიაშვილი]], [[მამუკა ლორია]], [[გელა ლეჟავა]], [[დავით გოცირიძე]], [[ია სუხიტაშვილი]], [[ზურაბ შარია]], [[ზვიად პაპუაშვილი]], [[ზურაბ ინგოროყვა]], [[ბესო ზანგური]], [[გიორგი ბარბაქაძე]], [[ქეთევან ხიტირი]], [[ბეჟან ჩაჩიბაია]], [[გავი სვანიძე]], [[პაატა გულიაშვილი]], [[ნიკა ქაცარიძე]], [[ლევან ხურცია]], [[ზაალ ბარათაშვილი]], [[ზაალ ჩიქობავა]], [[ნინო მაყაშვილი]], [[ეკა მოლოდინაშვილი]].
* '''თეატრის მხატვარ-გამფორმებლები:''' [[გოგი ალექსი-მესხიშვილი]], [[მირიან შველიძე]], [[თემურ ნინუა]];
* '''კომპოზიტორები:''' [[გია ყანჩელი]], [[ია საკანდელიძე]].
 
==შენობა==
[[სურათი:Rustaveli Theatre Facade (front), Tbilisi.JPG|thumb|330px|რუსთაველის თეატრის ფასადის ფრაგმენტი]]
[[სურათი:Rustaveli theatre foyer.jpg|thumb|330px|თეატრის ფოიე (II სართ.)]]
შენობა, რომელშიც ამჟამად რუსთაველის თეატრია განლაგებული, 1898-1901 წლებში აშენდა საარტისტო საზოგადოებისთვის. პროექტის ავტორები არიან თბილისში მოღვაწე არქიტექტორები [[კორნელი ტატიშჩევი]] და [[ალექსანდრე შიმკევიჩი]].
 
ფასადის ხასიათს განსაზღვრავს ფართო ვიტრინები, გიგანტური [[პილასტრი|პილასტრებითა]] და [[ფრონტონი|ფრონტონებით]] შემკული ორი განაპირა და შუა ფართო [[რიზალიტი]]; დიდი თაღოვანი სარკმლების რიგი, მაღალი [[მანსარდა]] მრგვალი სამერცხულებით და [[ტროტუარი]]ს მთელი სიგანის მომცველი [[პორტიკი]], რომლის ქვის მძიმე [[ბალუსტრადა|ბალუსტრადიანი]] გადახურვა ოთხკუთხა ბურჯებსა და შეწყვილებულ სვეტებს ეყრდნობა. ფასადისა და ინტერიერის გაფორმებაში [[როკოკო]]ს სტილის მრავალი ელემენტია გამოყენებული: ღიობთა დამაგვირგვინებელი ნაძერწი გირლანდები და ნიჟარები, პილასტრთა ნაძერწი [[კაპიტელი|კაპიტელები]], [[ანტაბლემენტი]] ნაძერწი ნიჟარებისგან შემდგარი [[ფრიზი]]თ და სხვ.
 
შენობის სარდაფში მოწყობილი რესტორანი "ქიმერიონი" პოეტთა, მწერალთა და მხატვართა თავშეყრის ადგილი იყო და მნიშვნელოვან როლს ასრულებდა XX ს-ის დასაწყისის თბილისის მხატვრულ ცხოვრებაში. იგი 1919 წელს მოხატეს მხატვრებმა: [[გუდიაშვილი, ლადო|ლ. გუდიაშვილმა]], [[კაკაბაძე, დავით|დ. კაკაბაძემ]], [[ზდანევიჩი, კირილ|კ. ზდანევიჩმა]] და ს. სუდეიკინმა.
 
1949 წლის 9 ივნისს ხანძარმა თეატრის შენობა გაანადგურა, გადარჩა მხოლოდ [[რუსთაველის გამზირი (თბილისი)|რუსთაველის პროსპექტზე]] გამომავალი მთავარი ფასადი. ფოტოების მიხედვით შენობა ერთ წელიწადში აღადგინეს. დროთა განმავლობაში გადაუდებელი გახდა შენობის კომპლექსური რეკონსტრუქციაც (1982-87 წლები). სარესტავრაციო საქმეს სათავეში ჩაუდგა არქიტექტორი [[ოთარ ნახუცრიშვილი]]. თეატრის ფასადმა პირვანდელი სახე დაიბრუნა. მხატვარ-რესტავრატორ [[ამირან გოგლიძე|ამირან გოგლიძის]] ხელმძღვანელობით აღდგა „ქიმერიონის“ ფრესკები.
 
ამჟამად თეატრს აქვს სამი უახლესი აპარატურით აღჭურვილი დარბაზი: დიდი (786 ადგილი), მცირე (300 ადგილი) და ექსპერიმენტული (182 ადგილი), ასევე კონფერენციებისა და სხვა სახის ღონისძიებებისათვის განკუთვნილი დიდი „სამეჯლისო დარბაზი“, „მცირე ფოიე“ და „პატარა სასტუმრო ოთახი“.
 
ისტორია
რუსთაველის თეატრის უნიკალური შენობის გადარჩენაში (2002-2005 წ.წ.) დიდი წვლილი მიუძღვის მეცენატ [[ბიძინა ივანიშვილი|ბიძინა ივანიშვილს]]. 2002-2005 წ. ჩატარებულმა სამუშაოებმა საბოლოოდ დაასრულა თეატრის აღდგენა და რეკონსტრუქცია.
ქართული დრამის თეატრს შოთა რუსთაველის სახელი 1921 წლის 25 ნოემბერს ეწოდა, მაგრამ რუსთაველი თეატრის ისტორია ბევრად ადრე დაიწყო: ,,თეატრი დიდი რამ არის ჩვენისთანა დაცემული ხალხისთვის, მაგის მეტი ნაციონალობის ნიშან-წყალი ჯერჯერობით ჩვენ არ გვაქვს რა. ეგ ერთი ადგილია, სადაც ჩვენი ენა საჯაროდ ისმის და საჯაროდ მოქმედებს’’ – წერდა ილია ჭავჭავაძე.
1879 წელს ,,დრამატული კომიტეტის’’ წევრებმა, ილია ჭავჭავაძემ, აკაკი წერეთელმა, დიმიტრი ყიფიანმა, დავით ერისთავმა და ივანე მაჩაბელიმა მიიღეს წესდება, შეარჩიეს შენობა სასახლის მოედანზე და 1879 წლის 5 სექტემბერს, მათი დიდი ძალისხმევით, პირველი სეზონი გაიხსნა ბარბარე ჯორჯაძის კომედიით ,,რას ვეძებდი და რა ვჰპოვე’’ (რეჟისორი - გ. თუმანიშვილი). აღდგენილი ქართული თეატრისთვის ივანე მაჩაბელმა შექსპირის პიესები თარგმნა ხოლო დავით ერისთავმა ქართულად გადმოაკეთა სარდუს ,,ფლანდრია” – ,,სამშობლო” (1882 წ.). თეატრის ეროვნული სწრაფვა სწორედ ამ სპექტაკლში გამოიკვეთა. ლევან ხიმშიაშვილის როლის შემსრულებელი, ლადო მესხიშვილი ეროვნულ გმირად შერაცხეს. . .
1898 წელს გოლოვინის პროსპექტზე (რუსთაველის გამზირი) საძირკველი ჩაეყარა ,,არტისტული საზოგადოების სახლს” (შემდგომ რუსთაველის თეატრს). 1901წ 7 თებერვალს გაზეთი ,,ივერია” იუწყებოდა : ,,6 თებერვალს, ნაშუადღევს 2 საათზე აკურთხეს გოლოვინის პროსპექტზედ ახლად აგებული შენობა ტფილისის ,,საარტისტო საზოგადოებისა.” ამავე წლის 5 მარტს წარმოდგინეს ავქსენტი ცაგარელის ,,ხანუმა.”
თუ მეცხრამეტე საუკუნის ბოლოს ქართულ სცენაზე მსახიობთა თანავარსკვლავედი იდგა: ვასო აბაშიძე, მაკო საფაროვა-აბაშიძისა, ნატო გაბუნია, ლადო მესხიშვილი, ვალერიან გუნია, ალექსანდრე იმედაშვილი, ელისაბედ ჩერქეზიშვილი, კოტე და ეფემია მესხები, მეოცე საუკუნე რეჟისორ-ლიდერთა საუკუნე გახდა:
კოტე მარჯანიშვილმა საფუძველი ჩაუყარა ,,სინთეზურ თეატრს”: სპექტაკლის იდეის გახსნას ემსახურება რეჟისურა, მსახიობთა ანსამბლი, სცენოგრაფია, მუსიკა, ქორეოგრაფია. მარჯანიშვილის სპექტაკლებმა, ლოპე დე ვეგას ,,ცხვრის წყარო” (1922წ.), ზ. ანტონოვის ,,მზის დაბნელება საქართველოში” (1923წ.), შექსპირის ,,ჰამლეტი” (1925წ.) კონსტანტინე მარჯანიშვილის ,,მზეთამზე”(1926წ.), წარუშლელი კვალი დატოვეს ქართული თეატრის ისტორიაში.
1930 და 1933 წლის მოსკოვის გასტროლებსა და საკავშირო ოლიმპიადებში მონაწილეობამ (,,რღვევა” (1928წ.), ,,ანზორ’’ (1928წ.), ,,ლამარა” (1930წ.), ,,თეთნულდ” (1931წ.), ,,ყაჩაღები” (1933წ.) ალექსანდრე ახმეტელს და თეატრს საერთაშორისო აღიარება მოუტანა. ,,რუსთაველის თეატრი ნამდვილი ეროვნული თეატრია. რუსთაველის თეატრი ეროვნულია თავისი ფორმით, საერთაშორისო თეატრია თავისი მხატვრული მნიშვნელობი,” – კ. ფელდმანი.
XX საუკუნის 30-იანი წლების საბჭოთა რეპრესიებს შეეწირა ალექსანდრე ახმეტელი თანამოაზრე გუნდთან ერთად, დახვრიტეს: ივანე აბაშიძე, პლატონ კორიშელი, ივანე ლაღიძე, ელგუჯა ლორთქიფანიძე, ია ქანთარია. გადაასახლეს: თამარ წულუკიძე, ბუჟუჟა შავიშვილი და ნინა ღვინიაშვილი.
ქვეყნისა და თეატრისათვის ურთულეს პერიოდში შ. აღსაბაძემ რუსთაველის თეატრში დადგა შექსპირის ,,ოტელო” (1937 წ.). ,,ხორავას ოტელო მხოლოდ კარგად შესრულებული როლი კი არ არის, არამედ თეატრალური მოვლენაა. . .” – ვლ. ნემიროვიჩ- დანჩენკო.
XX საუკუნის 50-იანი წლებში დიმიტრი ალექსიძე რუსთაველის თეატრში ტრადიციად ქცეული გმირულ-რომანტიკული მიმდინარეობის ერთგული დარჩა. ამ სტილის ნამუშევართა შორის გამორჩეული ადგილი სოფოკლეს ,,ოიდიპოს მეფემ’’ და დ. გაჩეჩილაძის ,,ბახტრიონმა’’ დაიკავა.
ამავე პერიოდში რუსთაველის თეატრში მოღვაწეობდა განსხვავებული ხელწერისა და ინდივიდუალობის მქონე რეჟისორი მიხეილ თუმანიშვილი. მან შემოიკრიბა ახალგაზრდა მსახიობთა ჯგუფი, რომელიც ქართულმა თეატრალურმა საზოგადოებამ ,,შვიდკაცას” სახელით გაიცნო: მიხეილ თუმანიშვილი, მედეა ჩახავა, რამაზ ჩხიკვაძე, გიორგი გეგეჭკორი, ეროსი მანჯგალაძე, გურამ საღარაძე და ბადრი კობახიძე. სწორედ თუმანიშვილის სახელს უკავშირდება მცირე სცენის გახსნა სპექტაკლით ,,ჭინჭრაქა” (1963 წ.). თუმანიშვილის სპექტაკლებმა: ი. ფუჩიკის ,,ადამიანებო, იყავით ფხიზლად” (1951 წ.), ჯ. ფლეტჩერის ,,ესპანელი მღვდელი” (1954 წ.), პ. კოჰოუტის ,,როცა ასეთი სიყვარულია” (1959 წ.),” ჟ. ანუის ,,ანტიგონე” (1968 წ.) ახალი ფურცელი ჩაწერეს რუსთაველის თეატრის ისტორიაში.
სამოციანელთა თაობამ (რობერტ სტურუა, თემურ ჩხეიძე, გოგი ქავთარაძე, გიზო ჟორდანია . . .) თეატრში ახალი ესთეტიკა დაამკვიდრა. რობერტ სტურუას პირველი წარმატებული სპექტაკლი ა. მილერის ,,სეილემის პროცესია” (1965 წ).
70-იან წლებში გაჩნდა ცნება ,,რობერტ სტურუას პოლიტიკური თეატრი”: ,,ყვარყვარე”, (1974 წ.), ,,კავკასიური ცარცის წრე”Y(1975 წ.), ,,რიჩარდ III” (1979 წ.). რეჟისორმა ასამდე სპექტაკლი დადგა რუსთაველის თეატრის სცენაზე, მათ შორის: ,,ხანუმა”, ,,როლი დამწყები მსახიობი გოგონასათვის”, ,მეფე ლირი”, ,,სეჩუანელი კეთილი ადამიანი”, ,,ლამარა”, ,,მაკბეტი”, ,,მერე რა რომ სველია, სველი იასამანი”, ,,ქალი-გველი”, ,,კაცია-ადამიანი?!”, ,,როგორც გენებოთ ანუ შობის მეთორმეტე ღამე”, ,,ჰამლეტი”, ,,სტიქსი”, ,,ნადირობის სეზონი”.
რობერტ სტურუას სპექტაკლებმა – “კავკასიური ცარცის წრე” და “რიჩარდი III” თეატრს მსოფლიო აღიარება მოუტანა. რუსთაველის თეატრს ტრიუმფალური გასტროლები ჰქონდა მსოფლიოს მრავალ ქვეყანაში, მათ შორის – ინგლისში, გერმანიაში, საფრანგეთში, იტალიასა და შვეიცარიაში, მექსიკაში, ავსტრალიაში, ფინეთსა და ისლანდიაში. იგი ედინბურგის, ავინიონის, ათენის, ადელაიდას, რეიკიავიკის, იერუსალიმის ფესტივალების მონაწილეა.
რობერტ სტურუა და მის მიერ დადგმული სპექტაკლები მრავალი ეროვნული თუ საერთაშორისო პრემიით და პრიზით დაჯილდოვდა.
გიზო ჟორდანიას სამსახიობო კლასის კურსდამთავრებულებმა ახალი სიცოცხლე შთაბერეს მცირე სცენას სპექტაკლებით: ,,ანა ფრანკის დღიური”(1987 წ.), ,,სამანიშვილის დედინაცვალი”(1987 წ.), ,,ამაღამ მგონი იქნება ქარი”(1987 წ.), ,,ჰამლეტი”(1991 წ.).
80-90-იან წლებში რეჟისორთა ახალმა თაობამ: ავთო ვარსიმაშვილი, ლევან წულაძე, ოთარ ეგაძე, ანდრო ენუქიძე, გოჩა კაპანაძე, დათო საყვარელიძე თავისი წვლილი შეიტანა რუსთაველის თეატრის შემოქმედებით ცხოვრებაში.
დღეს თეატრში ახალგაზრდა რეჟისორები და მსახიობები, უფროს თაობასთან ერთად, შემოქმედებით ძიებებს განაგრძობენ.
 
შენობა
თეატრში მოქმედებს მუზეუმი, რომლის საცავებში საინტერესო მასალები და ექსპონატებია დაცული. შენობაში ასევე მოთავსებულია [[თბილისის კინოსა და თეატრის ინსტიტუტი]]ც.
რუსთაველის თეატრის (,,არტისტული საზოგადოების”) შენობის პროექტის ავტორები საგუბერნიო ინჟინერი კორნელი ტატიშჩევი და თბილისის საქალაქო არქიტექტორი ალექსანდრე შიმკევიჩი არიან. მშენებლობა ,,ისაია პიტოევისა და ამხანაგობის” სავაჭრო სახლმა ითავა. საძირკველი 1898 წლის 18 ნოემბერს გაიჭრა.
1901 წლის 7 თებერვალს გაზეთი ,,ივერია” იუწყებოდა: ,,6 თებერვალს, ნაშუადღევს 2 საათზე აკურთხეს გოლოვინის პროსპექტზედ ახლად აგებული დიდი შენობა ტფილისის საარტისტო საზოგადოებისა”.
არქიტექტორებმა გვიანდელი ბაროკოსა და როკოკოს ორნამენტიკა გამოიყენეს. თავდაპირველად შენობას მრავალფუნქციური დანიშნულება ჰქონდა, იგი საკლუბო ნაგებობას წარმოადგენდა. პირველ სართულზე განთავსებული იყო მაყურებელთა ხოლო მეორეზე – საკონცერტო დარბაზი , სარდაფი რესტორან ,,ანონას” ეკავა, რომელიც მოგვიანებით, 20–იან წლებში, ,,ცისფერყანწელთა” კაფე-რესტორან ,,ქიმერიონად” გადაკეთდა.
1949 წლის 9 ივნისს ხანძარმა შენობა გაანადგურა, გადარჩა მხოლოდ ფასადი, რუსთაველის პროსპექტზე, რომლის აღდგენა ერთ წელიწადში მოხერხდა.
XX საუკუნის 70 –იან წლებში ძნელაძის (ახლანდელი თაბუკაშვილის) ქუჩის მხრიდან შენობას შვიდსართულიანი ნაგებობა დაემატა, სადაც განთავსდა მსახიობთა საგრიმიოროები, სარეპეტიციო და სპორტული დარბაზები, ტექნიკური საამქროები.
შენობას რეკონსტრუქცია 1982 - 87 და 2003 - 2005 წლებში ჩაუტარდა.
გასული საუკუნის 80-იან წლებში ნაწილობრივ აღდგა კაფე ,,ქიმერიონის” უნიკალური ფრესკები, ხოლო ზედა ფოიეში განთავსდა კოკა იგნატოვის მიერ შესრულებული პანო –
,,თეატრი”.
ამჟამად რუსთაველის თეატრს უახლესი აპარატურით აღჭურვილი სამი დარბაზი აქვს: დიდი - 786 ადგილი, მცირე – 300 და ექსპერიმენტული – 182 ადგილი, ასევე – ,,სამეჯლისო დარბაზი“, ,,სასტუმრო ოთახი” და VIP მისაღები.
 
ქიმერიონი
===ისტორია===
1919 წელს ,,არტისტული საზოგადოების”შენობაში (რუსთაველის თეატრი) მწერალთა კავშირმა, ქალაქ თბილისის გამგეობისგან, რესტორანი ,,ანონა” შეიძინა და ხელოვანთა კაფე გამართა, რომელსაც შემდგომ ,.,ქიმერიონი” ეწოდა. სახელის შერჩევას მწერალთა კავშირის საბჭომ ათი სხდომა მოანდომა.საბოლოოდ ,,ქიმერიონზე” შეჩერდნენ. (სახელწოდება აღებულია ვალერიან გაფრინდაშვილის ლექსიდან)
თეატრს არსებობის განმავლობაში თავს მრავალი რომანტიკული და ემოციური ისტორია გადახდა. დაფუძნებიდან მოკლე ხანში, 1882 წელს, დაიდგა [[დავით ერისთავი]]ს "სამშობლო". ეს ნამდვილი მოვლენა გახდა [[რუსეთის იმპერია|რუსეთის იმპერიის]] მმართველობაში მყოფი საქართველოსთვის — სცენაზე პატრიოტული სიმღერები ისმოდა და ძველი ეროვნული დროშები ფრიალდებდა. ქართულენოვანმა სპექტაკლმა და "ბრწყინვალე დამოუკიდებელი წარსულის" სურათებმა მაყურებელი იმდენად მოხიბლა, რომ წარმოდგენა ნამდვილ მშვიდობიან დემონსტრაციად გადაიქცა. ამან იმპერიული რუსეთის მთავრობის შეშფოთება გამოიწვია: მოსკოვის კონსერვატიულმა პრესამ ქართველებს ურჩია "მათი ისტორიული დროშები გოდფრუას ცირკში წაეღოთ". ქართულმა საზოგადოებამ ეს დიდ შეურაცხყოფად მიიღო და რუსების გამოხმაურებას მრავალი საპასუხო წერილი მიუძღვნა.<ref>http://www.etc-cte.org/about/members.php?memberid=13</ref>
,,ქიმერიონის” მოხატვა რუსეთის საიმპერატორო კარის მხატვარმა სერგეი სუდეიკინმა დაიწყო. მოგვიანებით მას შეუერთდნენ კირილე ზდანევიჩი,ზიგმუნდ ვალიშევსკი, ლადო გუდიაშვილი, დავით კაკაბაძე, მამა-შვილი მოსე და ირაკლი თოიძეები, ჭერის მოხატვა ალექსქნდრე ზალცმანმა ითავა.
1919 წლის 27 დეკემბერს ,,ქიმერიონში”, მეგობრულ წრეში, მოეწყო ქართველ მწერალთა პირველი საღამო, 28 დეკემბერს კაფე-რესტორანი საზეიმოდ გაიხსნა.
,,ქიმერიონში” იმართებოდა ლიტერატურული შეხვედრები, მწერლები და პოეტები კითხულობდნენ და იხილავდნენ ახალ ნაწარმოებებს, პატარა სცენაზე გამოდიოდნენ იმ დროის გამოჩენილი ქართველი და უცხოელი მომღერლები და მოცეკვავეები. ,,საერთოდ ეს კაფე ძალიან თვალმწარმტაცი სანახაობა იყო, შადრევნების ირგვლივ, მაგიდებს შორის, თავისუფლად დასეირნობდნენ შვლები და ხანდახან სუფრაზე მწვანილსაც წასწიწკნიდნენ ხოლმე”, – იგონებს ლადო გუდიაშვილი.
1922 წელს, ,,წარმოების ზარალის” გამო, ,,ქიმერიონი” დაიხურა.
ლადო გუდიაშვილი დიდი გულისტკივილით იხსენებს: ,, იმ დროს თბილისში იყო სხვა კაფეებიც, სადაც თავს იყრიდნენ მწერლები და ხელოვანნი, მაგრამ ყველაზე საინტერესო მაინც იყო ,,ქიმერიონი”, ეს კაფე მდებარეობდა რუსთაველის თეატრის ახლანდელ ქვემოთა ფოიეში, მისი გახსნის ინიციატივაც ,,ცისფერყანწელთა” ჯგუფს ეკუთვნოდა. ყველა იმ სატკივართა შორის, რომლებიც კი ოდესმე ცხოვრების გზაზე შემხვედრია, ერთ-ერთი ისიცაა, რომ ხელოვნების ეს შესანისნავი ძეგლი (ვგულისხმობ ,,ქიმერიონის’’ მოხატულ კედლებს) ყოვლად უაზროდ გაქრა და დაიკარგა”. ფრესკები XX ს-ის 30-იანი წლების საბჭოთა რეპრესიებს შეეწირა.
საბედნიეროდ, გასული საუკუნის 80-იან წლებში ნაწილობრივ მაინც მოხერხდა ,,ქიმერიონის” ფრესკების აღდგენა. სარესტავრაციო სამუშაოებს მხატვარ-რესტავრატორიYამირან გოგლიძე ხელმძღვანელობდა: ,,მუშაობას 1983 წელს შევუდექით... ჩავატარეთ წინასწარი სამუშაოები, რათა დაგვედგინა სად იყო ფრესკები. ვეძებეთ ფოტოები, თეატრის მუზეუმის არქივში ვნახეთ ცხრა ფოტო... ფრესკები ძალზე დაზიანებული იყო. ნამუშევრები თავის დროზე ტემპერის ძალიან თხელი ფენით შეუსრულებიათ. მოვხსენით საღებავის ცხრა ფენა. ზოგი ნამუშევარი დაღუპული იყო. გამოჩნდა ლ. გუდიაშვილის, დ. კაკაბაძის ნამუშევრები. როგორც ჩანს, ადრე გუდიაშვილის ნამუშევრების შელესვა მოინდომეს და ფრესკა ძალიან დაზიანდა, გადალესილი და შეღებილი იყო დ. კაკაბაძის ფრესკებიც. სვეტებზე გამოჩნდა ს. სუდეიკინის 44 ნამუშევარი. მუშაობისას მხოლოდ აღდგენა-გამაგრებას ვცდილობდით და არაფერს ვცვლიდით’’.
ჩვენმა უახლესმა წარსულმა, საბჭოთა ეპოქამ, ,,ქიმერიონს’’ სავალალო დაღი დაასვა, განადგურდა გუდიაშვილის, სუდეიკინის, თოიძეთა ფრესკები. ის, რაც საბჭოთა რეპრესიებს გადაურჩა, სამომავლოდ შესასწავლი, გამოსაკვლევი და გასაფრთხილებელია. სასურველია, ,,ქიმერიონმა’’ კვლავ დაიბრუნოს ის ბოჰემური სული, რომელიც მას ,,ცისფერყანწელებმა’’ შთაბერეს.
 
[[სურათი:Caucasian Chalk Circle bw - Rustaveli Theatre.jpg|thumb|left|300px|სცენა "კავკასიურ ცარცის წრე"-ში, 1975]]
 
მუზეუმი
ახალი თეატრი დაარსებიდანვე "ცინცხალი ამბების" ცენტრში იმყოფებოდა. მისი წარსულის ერთ-ერთი წამყვანი ფიგურა რეფორმატორი დირექტორი [[კოტე მარჯანიშვილი]] იყო, რომელიც დიდი ხნის განმავლობაში რუსეთის მრავალ ქალაქში მოღვაწეობდა და ასევე რუსეთის ხელოვნების თეატრთან თანამშრომლობდა. მისი ხელმძღვანელობით, 1923 წელს, შეიქმნა საარტისტო საზოგადოება "დურუჯი".<ref>დურუჯი მცირე, მაგრამ "მრისხანე" მდინარეა აღმოსავლეთ საქართველოში, სადაც მარჯანიშვილი დაიბადა.</ref> საზოგადოებამ ჩამოაყალიბა განახლებული რუსთაველის თეატრის ახალი შემოქმედებითი პრინციპები, ახალ [[ექსპრესიონიზმი|ექსპრესიონისტულ]] მანერაში. ეს კიდევ ერთი დიდი სკანდალის მიზეზი გახდა თეატრის ისტორიაში, რომელიც თაობათა შორის "შინა ომში" გადაიზარდა. მარჯანიშვილის თხოვნით [[გრიგოლ რობაქიძე]]მ დაწერა "ლამარა", რომელსაც მოგვიანებით რუსთაველის თეატრის "თოლია" შეარქვეს. ლამარას პირველი ვერსია ორივე თაობის წარმომადგენლებმა ერთობლივად დადგეს - კოტე მარჯანიშვილმა და მისმა სტუდენტმა [[სანდრო ახმეტელი|სანდრო ახმეტელმა]].
რუსთაველის თეატრის მუზეუმი ოფიციალურად 1932 წელს ალექსანდრე ახმეტელის მხარდაჭერით დაარსდა, მისი პირველი გამგე და სულისჩამდგმელი თეატრის მსახიობი და ლიტერატურული ნაწილის გამგე ია ქანთარია გახლდათ. იგი წლების განმავლობაში აგროვებდა იმ ისტორიულ მასალას, რომლის საფუძველზე შეიქმნა და შეივსო მუზეუმის ფონდები:
ხელნაწერთა განყოფილება – 8 ათასი ერთეული (აკაკი წერეთლის ხელნაწერი პიესისა ,,გელა”, სანდრო ახმეტელის სპექტაკლების სარეპეტიციო ჩანაწერები არჩილ ჩხარტიშვილის მიერ ).
 
ფოტო - ფონო განყოფილება – 35 ათასი ერთეული (მარლენ ბაბოვის, იური მეჩიტოვის და მედეა ოქიტაშვილის მიერ გადაღებული 16 ათასი ფოტო – ნეგატივი ასახავს რუსთაველის თეატრის მნიშვნელოვან შემოქმედებით მოვლენებს: პრემიერებს, გასტროლებს, შეხვედრებს, საღამოებს, გამოფენებს, დისკუსიებსა და სპექტაკლების საიუბილეო თარიღებს).
სანდრო ახმეტელი თეატრის შემოქმედებითი დირექტორი 1926-35 წლებში იყო და ადრეული კონცეპტუალური რეჟისურის პირველი წარმომადგენელი იყო რუსთაველის თეატრში. ახმეტელის იდეა ეფუძნებოდა მის მსოფმხედველობას განსაკუთრებული ფსიქო-ფიზიკური რასისა და ერის არსებობის შესახებ, რომელიც აყალიბებს ადამიანისა და კულტურის ფორმას. 1936 წელს ის ნაციონალისტად და საბჭოთა ხალხის მტრად გამოაცხადეს და დახვრიტეს. მასთან ერთად გაუსწორდნენ თეატრის რამდენიმე თანამშრომელსა და მსახიობს. საბჭოთა იდეოლოგიამ ჩაახშო კონცეპტუალური მეთოდოლოგიის განვითარება, რომელიც მათი აზრით [[ინდივიდუალიზმი|ინდივიდუალისტური]] იყო და საშიშროებას წარმოადგენდა [[კლასების თეორია|კლასების თეორიის]] მთავარი პრინციპისთვის. ამ პერიოდში რუსთაველი ერთგვარი მემორიალური თეატრი გახდა, რომელიც ძველ ჰეროიკულ ტრადიციებს მისდევდა, გამოხატავდა რა ხალხის ბრძოლას პროგრესისთვის, სამართლიანობისა და უკეთესი მომავლისთვის ზოგად იდეალისტურ კლასობრივ დონეზე. შემოქმედებითი პროცესები იზოლირებული იყო ევროპული თეატრის განვითარების მთავარი მიმართულებებისგან; შეუძლებელი იყო 20-იანი და 30-იანი წლების მიღწევებთან ფეხდაფეხ სვლა.
 
სახვითი განყოფილება – 3 ათასი ერთეული (ვალერიან სიდამონ-ერისთავის, ირაკლი გამრეკელის, სერგო ქობულაძის, სოლიკო ვირსალაძის, გიორგი ალექსი-მესხიშვილის, მირიან შველიძის, თეიმურაზ ნინუას კოსტუმებისა და დეკორაციების ესკიზები, მაკეტები).
[[სურათი:Kacia-Adamiani RT poster 2007.jpg|thumb|200px|სოფელ თამარაშენში დადგმული სპექტაკლის "კაცია_ადამიანი" აფიშა.]]
 
აუდიო - ვიდეო განყოფილება – სანდრო ახმეტელის სპექტაკლების (,,ლამარა”, ,,ანზორ”, ,,ყაჩაღები”) ფრაგმენტებისვიდეოჩანაწერები, რუსთაველის თეატრის გასტროლები ლონდონში (1980წ.) ასევე მიმდინარე რეპერტუარის ვიდეომასალა.
შემდეგ, ქვეყანაში ე.წ. "[[ხრუშჩოვის დათბობა|დათბობის]]" პერიოდში, თეატრის შემოქმედებით ცხოვრებაში ორი განსხვავებული მიმართულება განვითარდა. ერთი იყო [[დიმიტრი ალექსიძე|დიმიტრი ალექსიძის]]<ref>დიმიტრი ალექსიძე ასევე რუსთაველის ოფიციალური ტრადიციული კლასიკური მონუმენტური მანერის ერთ-ერთი საუკეთესო წარმომადგენელი იყო.</ref> (შემოქმედებითი დირექტორი 1957-64 წლები) რომანტიკული მიმართულება. მისი ხელმძღვანელობით დადგმულ წარმოდგენებში ერთმანეთს მონაცვლეობდა ლირიკა, იუმორი და ნოსტალგია. "პიროვნების კულტის" პერიოდის მასების ბრწყინვალე და დიდი ჰეროიკული [[რომანტიზმი]] შეცვალა პიროვნების ლირიულმა მწუხარებამ. ამ დროის მეორე მიმართულება დაკავშირებული იყო მსახიობთა და რეჟისორთა მთელ თაობასთან, რომელსაც სამყაროს ახალი ხედვა აერთიანებდა. მათ შორის იყვნენ რეჟისორები [[მიხეილ თუმანიშვილი]] და [[აკაკი დვალიშვილი]], მსახიობები [[მედეა ჩახავა]], [[გურამ საღარაძე]], [[გიორგი გეგეჭკორი]], [[რამაზ ჩხიკვაძე]], [[ბადრი კობახიძე]], [[ეროსი მანჯგალაძე]] და სხვები. მათ შემოიტანეს პიროვნების სოციალური პასუხისმგებლობის იდეა სოციალური და ისტორიული ცხოვრების ყველა მოვლენაში, სიყვარულისა და მწუხარების ჰუმანური თემები, არჩევანის თავისუფლება და ტრაღიკული შეცდომა. ისინი მიუბრუნდნენ ქართველების მდიდარ, მხიარულ და გონებამახვილ ეროვნულ [[ქართული ფოლკლორი|ფოლკლორს]] ("როცა ასეთი სიყვარულია", "ჭინჭრაქა", "სიბრძნე სიცრუისა", "ანტიგონე"). მათში ყურადღება გამახვილებული იყო თანამედროვე ცხოვრების ახალ, მნიშვნელოვან თემებზე.
 
კოსტუმები - სპექტაკლებისა: ,,ოტელო”, ,,ოიდიპოს მეფე”, ,,ხანუმა” ,,რიჩარდ III”, ,,კავკასიური ცარცის წრე” , ა. სუმბათაშვილ – იუჟინის უნიკალური თეატრალური სამოსი.
ადრეულ 60-იან წლებში რუსთაველის თეატრში მოვიდა ადამიანი, რომელიც მისი სამუდამო და განუყოფელი ნაწილი გახდა. ეს იყო [[რობერტ სტურუა]], თეატრის შემოქმედებითი ხელმძღვანელი 1980 წლიდან. ამავე პერიოდში თეატრში მუშაობდა კიდევ ერთი განთქმული რეჟისორი - [[თემურ ჩხეიძე]]. ის იყო ავტორი ფსიქოლოგიური დადგმების ხაზგასმული ქალური თემებით - "ქალის ტვირთი", ბერნარდა ალბას სახლი", "გუშინ" და სხვები.
საცნობარო განყოფილება – კატალოგი (რეპერტუარი, გასტროლები, რეჟისორთა, მსახიობთა და მხატვართა დატვირთვა), წიგნადი ფონდის ანბანური კატალოგი.
 
ბიბლიოთეკა – მდიდარი და მრავალფეროვანია. ფონდში დაცულია 4 000-მდე თანამედროვე და რარიტეტული გამოცემები, როგორც ქართულ ასევე ინგლისურ, გერმანულ, ფრანგულ და რუსულ ენებზე – თეატრის, კინოს, მუსიკის, ხელოვნების, ისტორიის და რელიგიის შესახებ. ბიბლიოთეკაში ინახება პიესები (1500-ზე მეტი), მხატვრული ლიტერატურა – ჰაუპტმანის, ჰეინეს, გოეთეს,შილერის,შექსპირის, მეტერლინკის,მოლიერის რჩეულ ნაწარმოებთა კრებულები, ენციკლოპედიები, ლექსიკონები, სხვადასხვა ჟურნალ-გაზეთები. ფონდში ინახება კერძო ბიბლიოთეკების გარკვეული ნაწილი ი. პიტოევის, მ. დარსკის, მ. თამამშევის, ალ. ახმეტელის, აკ. ხორავას, ე. აფხაიძის და სხვათა ავტოგრაფებით .
კონცეპტუალური იდელოგიის განვითარების ახალი ნაბიჯი რუსთაველის თეატრში რობერტ სტურუას სახელთან არის დაკავშირებული. 70-იან წლებში მის უმნიშვნელოვანეს ნამუშევართა შორის არის "ყვარყვარე", "კავკასიური ცარცის წრე", "რიჩარდ III" და სხვა ნაწარმოებები, რომლებმაც რუსთაველი მსოფლიო მნიშვნელობის თეატრი გახადა. 80-იანი და 90-იანი წლები თეატრში დაკავშირებულია ეპოქის, საუკუნის დასასრულთან, საზოგადოებებისა და პიროვნებების შექმნასა და გარდაქმნასთან. მეოცე საუკუნის ბოლო ათწლეულის ყველა მოვლენა თეატრის გარშემო ხდებოდა ფიზიკური მნიშვნელობითაც. ხალხი შემოდიოდა ქუჩის დემონსტრაციებიდან, რათა პასუხი ეპოვათ მათ შეკითხვებზე, ხალხი მოდიოდა მაშინაც კი, როდესაც ქალაქში ელექტროენერგია არ იყო და წარმოდგენები სანთლის შუქზე იმართებოდა. თეატრი ცხოვრების ნაწილი, ხოლო ცხოვრება კი თეატრის ნაწილი იყო. ყველაფერი ეს დღემდე გავლენას ახდენს რუსთაველის თეატრის ყოველ ახალ წარმოდგენაზე, ყოველ იდეაზე, ახალ ქმნილებაზე და კონცეფციაზე.
 
მუზეუმის ბიბლიოთეკაში მრავლადაა რარიტეტული გამოცემები: ივანე ბატონიშვილის ,,კალმასობა”ტფ.1896წ, ,,ვისრამიანი” ი.ჭავჭავაძის, ალ. სარაჯიშვილისა და პეტ. უმიკაშვილის რედაქტორობით, ტფ.1884წ. დ. ჩუბინაშვილის ,,ქართულ-რუსულ-ფრანგული ლექსიკონი” ს/პეტ. 1840წ. რუსთაველის ,,ვეფხისტყაოსანი” გამოცემული გ.ქართველიშვილის მიერ 1888წ.……პ.ლაკრუას ,,ჩვევები და კოსტუმები”…პარიზი, 1875წ. (ფრანგ. ენაზე) ვ.დიუერის ,,საფრანგეთის ისტორია”1892წ.(ფრანგ. ენაზე), რ. გრაული ,,XVIII ს-ის დეკორი და ავეჯი”, ბერლინი,1905წ. (გერმ. ენაზე), ჟურნალ-გაზეთები: ,,ივერია”(1877-1886წწ), ,,ნიშადური” 1907წ. ,,THI STUDIO”1901,1902, 1908, 1910წლების გამოცემები, ,,LE THEATRE” 1901,1902,1903 წწ. ,, L’ ILLUSTRATION THEATRALE”1908,1909 ,1911, 1912წწ. ,, ЕЖЕГОДНИК ИМПЕРАТОРСКИХ ТЕАТРОВ” С,ПР. 1892-1902 ,, АРТИСТ “1889 , ,,ТЕАТР И ИСКУССТВО” С,ПР .1897.
===სპექტაკლები===
ბიბლიოთეკაში დაცული უნიკალური წიგნები, ისტორიული ღირებულების თვალსაზრისით, მნიშვნელოვანია ქართული თეატრის ისტორიის კვლევისთვის.
რუსთაველის თეატრის მუზეუმმა მოაწყო გამოფენები:
• რუსთაველის თეატრი – 100
• ალექსანდრე ახმეტელი – 100
• ალექსანდრე ახმეტელი – 120
• რობერტ სტურუა – 70
თეატრის სცენოგრაფებთა ექსპოზიციები:
• გიორგი ალექსი-მესხიშვილი
• მირიან შველიძე
• თემურ ნინუა
• ,,რუსთაველის თეატრი მსოფლიო სცენაზე”
• ;;...შემოდიოდა სიკვდილი ცელით'' (ეძღვნებოდა 1937 წელს რეპრესიების მსხვერპლთა ხსოვნას)
იწერება სამეცნიერო ნაშრომები, მონოგრაფიები, გამოიცა რუსთაველის თეატრის ცხოვრებისა და შემოქმედების ამსახველი ალბომები ასევე ,,თეატრის მხატვრობა 1920 -50 წწ”, სამენოვანი ორტომეული ,,რობერტ სტურუა”, ბუკლეტები ახმეტელისა და რეპრესირებულთა ხსოვნისადმი პატივის მისაგებად.
მუზეუმში ამჟამად მიმდინარეობს ვიზუალური მასალის დიგიტალიზაცია. მუზეუმის საცავებში დაცული ფონდები დღემდე მზარდია.
 
საკონტაქტო ინფორმაცია
<small>
მისამართი: რუსთაველის გამზ. №17, თბილისი, საქართველო
{| class="wikitable" style="font-size:90%; text-align:top"
საინფორმაციო სამსახური: (+995 32) 272 68 68
! წელი || ნაწარმოები || დამდგმელი || მხატვარი || კომპოზიტორი || პრემიერა
ელფოსტა: info@rustavelitheatre.ge
|-
ვებ გვერდი: www.rustavelitheatre.ge
|[[1922]] || [[ლოპე დე ვეგა]] „ცხვრის წყარო“. მთარგმნელი - [[კონსტანტინე მაყაშვილი|კ. მაყაშვილი]] ||[[კოტე მარჯანიშვილი|კ. მარჯანიშვილი]] || [[ვალერიან სიდამონ-ერიათავი|ვ. სიდამონ-ერისთავი]] || [[თამარ ვახვახიშვილი|თ. ვახვახიშვილი]] || 25.11
|-
|[[1925]] || [[შექსპირი|უ. შექსპირი]] „ჰამლეტი“. მთარგმნელი - [[ივანე მაჩაბელი|ი. მაჩაბელი]] || კ. მარჯანიშვილი და [[სანდრო ახმეტელი|ს. ახმეტელი]] || [[ირაკლი გამრეკელი|ი. გამრეკელი]] || თ. ვახვახიშვილი ([[პეტრე ჩაიკოვსკი|პ. ჩაიკოვსკის]] მიხედვით) || 12.11
|-
|[[1926]] || [[გრიგოლ რობაქიძე|გ. რობაქიძე]] „[[ლამარა]]“ || კ. მარჯანიშვილი და ს. ახმეტელი || [[ლადო გუდიაშვილი|ლ. გუდიაშვილი]] || [[იონა ტუსკია|ი. ტუსკია]] || 29.01
|-
|[[1928]] || [[ბორის ლავრენიოვი|ბ. ლავრენიოვი]] „რღვევა“. მთარგმნელი - [[აკაკი ფაღავა|ა. ფაღავა]] || ს. ახმეტელი || ი. გამრეკელი || ი. ტუსკია || 9.02
|-
|1928 || [[სანდრო შანშიაშვილი|ს. შანშიაშვილი]] „ანზორი“ ([[ივანოვი ვიაჩესლავ|ვ. ივანოვის]] მიხედვით) || ს. ახმეტელი || ი. გამრეკელი || [[ივანე გოკიელი|ი. გოკიელი]] || 25.10
|-
|1928 || გ. რობაქიძე „[[ლამარა]]“|| ს. ახმეტელი || ი. გამრეკელი || ი. ტუსკია || 25.04
|-
|[[1933]] || [[ფრიდრიხ შილერი|ფ. შილერი]] „Iნ ტირანნოს (ყაჩაღები)“, მთარგმნელი - ს. შანშიაშვილი || ს. ახმეტელი|| ი. გამრეკელი|| ი. გოკიელი|| 9.02
|-
|1936 || [[კარლო გოლდონი|კ. გოლდონი]] „სასტუმროს დიასახლისი“. მთარგმნელი - [[იოსებ გრიშაშვილი|ი. გრიშაშვილი]] || [[დიმიტრი ალექსიძე|დ. ალექსიძე]]|| [[სერგო ქობულაძე|ს. ქობულაძე]]|| ი. ტუსკია|| 5.04
|-
|1937 || უ. შექსპირი „[[ოტელო]]“. მთარგმნელი - ი. მაჩაბელი|| [[შოთა აღსაბაძე|შ. აღსაბაძე]]|| ი. გამრეკელი|| ი. ტუსკია|| 1.10
|-
|[[1942]] || კ. გოლდონი „საპატარძლო აფიშით“. მთარგმნელი - [[დავით კასრაძე|დ. კასრაძე]] || დ. ალექსიძე|| ი. გამრეკელი|| რ. გაბიჩვაძე|| 29.12
|-
|1959 || [[პოლიკარპე კაკაბაძე|პ. კაკაბაძე]] „ყვარყვარე თუთაბერი“|| დ. ალექსიძე|| [[დიმიტრი თავაძე|დ. თავაძე]]|| [[არჩილ ჩიმაკაძე|ა. ჩიმაკაძე]]|| 6.03
|-
|[[1959]] || პ. კოჰოუტი „როცა ასეთი სიყვარულია“|| [[მიხეილ თუმანიშვილი|მ. თუმანიშვილი]]|| დ. თავაძე|| ||16.06
|-
|[[1963]] || [[გიორგი ნახუცრიშვილი|გ. ნახუცრიშვილი]] „ჭინჭრაქა“|| მ. თუმანიშვილი|| [[სამეული|ო. ქოჩაკიძე, ა. სლოვინსკი და ი. ჩიკვაიძე]]|| [[ბიძინა კვერნაძე|ბ. კვერნაძე]], ქორეოგრაფი - [[იური ზარეცკი]]|| 29.06
|-
|[[1968]] || [[ჟან ანუი|ჟ. ანუი]] „[[ანტიგონე]]“, მთარგმნელები: [[ოთარ ჭილაძე|ო.]] და [[თამაზ ჭილაძე|თ. ჭილაძეები]] || მ. თუმანიშვილი|| გ. გუნია|| ლ. ქიშმიშევი|| 17.06
|-
|[[1965]] || [[სულხან-საბა ორბელიანი]] „[[სიბრძნე სიცრუისა]]“ (პიესა ნ. ხატისკაცისა)|| ნ. ხატისკაცი და თ. მაღალაშვილი|| ნ. (კოკა) იგნატოვი|| ნ. მამისაშვილი, ქორეოგრაფი - ი. ზარეცკი|| 29.06
|-
|[[1963]] || [[ოთარ მამფორია|ო. მამფორია]] „მეტეხის ჩრდილში“|| [[გრიგოლ ლორთქიფანიძე|გ. ლორთქიფანიძე]]|| ო. ლითანიშვილი|| [[რევაზ ლაღიძე|რ. ლაღიძე]]|| 29.10
|-
|[[1966]] || [[მერაბ ელიოზიშვილი|მ. ელიოზიშვილი]] „ბებერი მეზურნეები“|| [[არჩილ ჩხარტიშვილი|ა. ჩხარტიშვილი]]|| [[სამეული|ო. ქოჩაკიძე, ა. სლოვინსკი და ი. ჩიკვაიძე]]|| ქორეოგრაფი - ი. ზარეცკი ||16.07
|-
|[[1969]] || [[დავით კლდიაშვილი|დ. კლდიაშვილი]] „[[სამანიშვილის დედინაცვალი]]“|| [[თემურ ჩხეიძე|თ. ჩხეიძე]] და [[რობერტ სტურუა|რ. სტურუა]] || მ. ჭავჭავაძე და ა. რამიშვილი|| ||13.12
|-
|[[1969]] || [[შოთა რუსთაველი]] „[[ვეფხისტყაოსანი]]“ (კომპოზიცია რ. ებრალიძისა)|| გ. გეგეჭკორი, ბ. კობახიძე, გ. ჟორდანია, რ. სტურუა, ნ. ხატისკაცი და გ. ქავთარაძე|| ო. ლითანიშვილი|| ქორეოგრაფი - ი. ზარეცკი|| 27.09
|-
|[[1965]] || [[ართურ მილერი|ა. მილერი]] „სეილემის პროცესი“. მთარგმნელი - ქ. ლორთქიფანიძე|| რ. სტურუა|| [[სამეული|ო. ქოჩაკიძე, ა. სლოვინსკი და ი. ჩიკვაიძე]]|| ||19.02
|-
|[[1968]] || [[ავქსენტი ცაგარელი|ა. ცაგარელი]] „[[ხანუმა]]“|| რ. სტურუა||მ. მალაზონია|| გ. ყანჩელი, ქორეოგრაფი - ი. ზარეცკი|| 1.10
|-
|[[1972]] || [[შალვა დადიანი|შ. დადიანი]] „გუშინდელნი“|| თ. ჩხეიძე|| მ. ჭავჭავაძე || ქორეოგრაფი - ი. ზარეცკი|| 24.03
|-
|[[1973]] || [[ფედერიკო გარსია ლორკა|ფ. გარსია ლორკა]] „ბერნარდა ალბას სახლი“. მთარგმნელი - ნ. ხატისკაცი|| თ. ჩხეიძე|| მ. ჭავჭავაძე|| დ. ტურიაშვილი| 25.09
|-
|[[1974]] ||[[პოლიკარპე კაკაბაძე|პ. კაკაბაძე]] „ყვარყვარე“|| რ. სტურუა|| მ. შველიძე და უ. იმერლიშვილი|| ბ. კვერნაძე|| 22.02
|-
|[[1975]] || [[ბერტოლტ ბრეხტი|ბ. ბრეხტი]] „[[კავკასიური ცარცის წრე]]“. მთარგმნელები - ძმები ჯორჯანელები|| რ. სტურუა|| გ. მესხიშვილი|| გ. ყანჩელი, ქორეოგრაფი - ი. ზარეცკი|| 10.09
|-
|[[1979]] ||უ. შექსპირი „რიჩარდ III“. მთარგმნელი - ზ. კიკნაძე|| რ. სტურუა|| მ. შველიძე|| გ. ყანჩელი, ქორეოგრაფი - ი. ზარეცკი||11.02
|-
|[[1980]] || თ. ჭილაძე „როლი დამწყები მსახიობი გოგონასათვის“|| რ. სტურუა|| მ. ჭავჭავაძე|| გ. ყანჩელი|| 14.01
|-
|[[1980]] || [[მიხეილ შატროვი|მ. შატროვი]] „ლურჯი ცხენები წითელ ბალახზე“. მთარგმნელები - ლ. ფოფხაძე და რ. სტურუა|| რ. სტურუა|| გ. მესხიშვილი|| გ. ყანჩელი, ქორეოგრაფი - ი. ზარეცკი|| 22.04
|-
|[[1981]] || რ. სტურუა (ა. გარსიმაშვილისა და ლ. ფოფხაძის მონაწილეობით) „ვარიაციები თანამედროვე თემაზე“|| რ. სტურუა, რეჟისორი - ა. გარსიმაშვილი|| გ. მესხიშვილი|| გ. ყანჩელი, ქორეოგრაფი - ი. ზარეცკი|| 25.01
|-
|[[1981]] || რ. იბრაგიმბეკოვი „დაკრძალვა კალიფორნიაში“. მთარგმნელი - გ. გოგიაშვილი|| რ. სტურუა|| თ. ნინუა|| ბ. კვერნაძე|| 1.01
|-
|[[1985]] || [[მიხეილ კვესელავა|მ. კვესელავა]] „ას ერგასის დღე“. პიესის ავტორი - თ. გოდერძიშვილი|| რ. სტურუა|| თ. ნინუა|| გ. ყანჩელი, ქორეოგრაფი - ი. ზარეცკი|| 13.04
|-
|[[1986]] || ა. ჭიჭინაძე და რ. სტურუა „კონცერტი ორი ვიოლინოსათვის აღმოსავლური საკრავების თანხლებით“|| რ. სტურუა|| გ. მესხიშვილი|| გ. ყანჩელი, ქორეოგრაფი - რ. წულუკიძე|| 24.01
|-
|[[1987]] || უ. შექსპირი „[[მეფე ლირი]]“. მთარგმნელები - გ. ჩარკვიანი, რ. სტურუა და ლ. ფოფხაძე|| რ. სტურუა, რეჟისორი - რ. ჩხაიძე|| მ. შველიძე|| გ. ყანჩელი, ქორეოგრაფი - გ. ალექსიძე|| 27.04
|-
|[[1989]] || „დედაო ღვთისავ“|| რ. სტურუა|| მ. შველიძე|| გ. ყანჩელი|| 26.05
|-
|[[1990]] || [[დათო ტურაშვილი|დ. ტურაშვილი]] „დიალოგები ორმოქმედებიანი პიესისათვის“|| რ. სტურუა|| მ. შველიძე|| გ. ყანჩელი, ქორეოგრაფი - რ. წულიკიძე, ||5.10
|-
|[[1993]] || ბ. ბრეხტი „სეჩუანელი კეთილი ადამიანი“. მთარგმნელები - რ. სტურუა და ლ. ფოფხაძე|| რ. სტურუა|| გ. მესხიშვილი, მ. შველიძე და შ. გლურჯიძე|| ჯგუფი „ადიო“, ქორეოგრაფი - გ. მარღანია, დირიჟორი - ლ. ოგანეზოვი||28.12
|-
|[[1994]] || „იაკობის სახარება“ ([[იაკობ გოგებაშვილი]]ს „დედა ენას“ მიხედვით)|| რ. სტურუა|| გ. მესხიშვილი და მ. შველიძე|| ქორეოგრაფი - გ. მარღანია|| 27.09
|-
|[[1995]] || უ. შექსპირი „[[მაკბეტი]]“. მთარგმნელები - რ. სტურუა და ლ. ფოფხაძე|| რ. სტურუა|| მ. შველიძე|| ქორეოგრაფი - გ. მარღანია||15.09
|-
|[[1997]] || [[გრიგოლ რობაქიძე|გ. რობაქიძე]] „ლამარა“|| რ. სტურუა|| მ. შველიძე|| ქორეოგრაფი - გ. მარღანია||26.01
|-
|[[1997]] || [[კარლო გოცი|კ. გოცი]] „ქალი გველი“. თარგმანი და სცენური ვერსია - ლ. ფოფხაძე, რ. სტურუა და დ. საყვარელიძე|| რ. სტურუა და დ. საყვარელიძე|| გ. ალექსი-მესხიშვილი, პ. რუდჩიკი|| გ. ყანჩელი|| 8.01
|-
|[[1997]] || თ. ჭილაძე „ნახვის დღე“|| რ. სტურუა და გ. თავაძე||თ. ნინუა|| ქორეოგრაფი - გ. ალექსიძე, მუსიკალური გაფორმება - ი. საკანდელიძე|| 3 .06
|-
|[[1997]] || [[ლევან თაბუკაშვილი|ლ. თაბუკაშვილი]] „მერე რა, რომ სველია სველი იასამანი...“|| რ. სტურუა და დ. ხინიკაძე|| მ. შველიძე|| ქორეოგრაფი - გ. მარღანია, მუსიკალური გაფორმება - გ. სტურუა|| 26.02
|-
|[[2000]] || [[ილია ჭავჭავაძე|ი. ჭავჭავაძე]] „[[კაცია-ადამიანი?!]]“|| რ. სტურუამ და ა. ენუქიძე|| მ. შველიძე|| ი. საკანდელიძე|| 1.07
|}</small>
 
==მუზეუმი==
[[სურათი:Rustaveli Theatre Museum Item 2.jpg|thumb|330px|სცენური დეკორაციის ესკიზი]]
[[სურათი:Rustaveli Theatre Museum Item 4.jpg|thumb|330px|სცენური დეკორაციის ესკიზი]]
რუსთაველის თეატრის მუზეუმი ოფიციალურად 1932 წელს შეიქმნა (ბრძანება #105 01. 09. 1932 წ.). მისი პირველი გამგე და სულისჩამდგმელი თეატრის მსახიობი [[ია ქანთარია]] იყო. იგი წლების განმავლობაში აგროვებდა და ინახავდა იმ ისტორიულ მასალას, რომლის საფუძველზე შეიქმნა და შეივსო მუზეუმის ფონდები.
 
ექსკურსიები რუსთაველის თეატრში
მუზეუმს განადგურების საშიშროება გასული საუკუნის 30-იან წლებში დაემუქრა, [[სანდრო ახმეტელი]]სა და მისი „ფაშისტური ჯგუფის“ დაპატიმრების შემდეგ თეატრში გამოცხადდა [[შინსახკომი]]ს წარმომადგენელი, რომელმაც მოითხოვა ახმეტელთან და მსახიობებთან დაკავშირებული მასალის ფონდებიდან ამოღება და განადგურება. ბატონებმა [[პაპუნა წერეთელი|პაპუნა წერეთელმა]] და [[ესტატე ბერიაშვილი|ესტატე ბერიაშვილმა]] მომავალ თაობებს სიცოცხლის რისკის ფასად შემოუნახეს უნიკალური ისტორიული საგანძური. თეატრის ეზოში ძველი გაზეთებისა და უსარგებლო ქაღალდების კოცონი გააჩაღეს და მეორე დღეს “სამუზეუმო მასალის განადგურების აქტი“ მთავრობის წარმომადგენელს ჩააბარეს. ესტატე ბერიაშვილმა თითოეული ფურცელი მალულად შინ გადაიტანა, 20 წელი რუდუნებით მოუარა და 1956 წელს მუზეუმს დაუბრუნა.<ref>http://www.rustavelitheatre.ge/muzeumi.php</ref> მუზეუმმა ფუნქციონირება შეწყვიტა 1941-45 წლებში [[მეორე მსოფლიო ომი]]ს დროს. კეთილშობილმა ადამიანებმა 1949 წლის ხანძარსაც გამოსტაცეს მუზეუმის საგანძური. მუზეუმი გადაურჩა 90-იანი წლების [[თბილისის ომი|თბილისის ომსაც]].
შოთა რუსთაველის სახელობის პროფესიული სახელმწიფო დრამატული თეატრი ერთ-ერთი პირველი ტრადიციული და გამორჩეული თეატრალური კერაა საქართველოში.
თეატრის ისტორიის ყოველი ფურცელი დაკავშირებულია გამოჩენილ ქართველ რეჟისორებსა და მსახიობებთან. სწორედ მათ გააცნეს მთელ მსოფლიოს საქართველო, როგორც ერთ-ერთი უძველესი კულტურის მქონე ქვეყანა.
ასევე მნიშვნელოვანია თეატრალური ნაგებობა - შენობა, რომლის საძირკველი 1898 წლის ნოემბერში გაიჭრა.
თავდაპირველად შენობას მრავალ ფუნქციური დანიშნულება ჰქონდა - საკლუბო ნაგებობას წარმოადგენდა. მაყურებელთა და საკონცერტო დარბაზებით. სარდაფში კი ,,ცისფერყანწელთა“ კაფე-რესტორანი ,, ქიმერიონი’’ იყო განთავსებული.
თეატრი თავისი მდიდარი ისტორიით აქტიურად იზიდავს როგორც მაყურებელს, ასევე დამთვალიერებელს.
 
თქვენ გელით მოგზაურობა საოცარ სამყაროში!
მუზეუმის ფონდებში დაცულია ხელნაწერები, ფოტოები, ნეგატივები, ესკიზები, მაკეტები, აფიშები, პლაკატები, პროგრამები, წიგნები (მათ შორის რარიტეტები რუსულ, გერმანულ და ფრანგულ ენებში) მემორიალური ნივთები, კატალოგი.
რას გთავაზობთ რუსთაველის თეატრი:
* დაათვალიერებთ დარბაზებს: დიდი და მცირე
ბაროკოსა და როკოკოს სტილში (არქიტექტორები ალ. შიმკევიჩი და კ. ტატიშჩევი)
 
მუზეუმის ბაზაზე მოეწყო გამოფენები, დაიწერა სამეცნიერო ნაშრომები, გამოიცა რუსთაველის თეატრის შემოქმედებითი ცხოვრების ამსახველი ალბომები და წიგნები.
 
* კაფე ,,ქიმერიონის’’ უნიკალურ ფრესკებს
==ლიტერატურა==
(მხატვრები ს. სუდეიკინი, ლ. გუდიაშვილი, დ.კაკაბაძე, ი. და მ. თოიძეები)
* ზ. ბაბუნაშვილი, თ. ნოზაძე, „მამულიშვილთა სავანე“, თბ., 1994
*"საქართველოს ძველი ქალაქები: თბილისი", მეორე გამოცემა, 2006, ISBN 99940-0-923-0
* მუზეუმის თანამშრომლები გაგაცნობენ თეატრისა და შენობის ისტორიას (1879 წლიდან დღემდე).
* მუზეუმში გაეცნობით მუდმივმოქმედ ექსპოზიციას.
თქვენს თვალწინ გაცოცხლდება საეტაპო სპექტაკლები ( ,,ცხვრის წყარო’’, ,,ყაჩაღები’’, ,,ოიდიპოსი’’, ,,ანტიგონე’’, ,,რიჩარდ III’’, ,,კავკასიური ცარცის წრე’’, ,,ჰამლეტი’’ და სხვა.) ფოტოებით, ესკიზებით, მაკეტებით, კოსტიუმებით და აფიშებით
,,ყაჩაღები’’ ,,ანტიგონე“
 
==ციტატები==
*“…ჩემი სიყვარული თეატრისადმი უსაზღვროა და ყოველი გამარჯვება ამ თეატრის ჩემი უსაზღვრო სიყვარულია...“ [[გრიგოლ რობაქიძე]], 1928
 
==რესურსები ინტერნეტში==
,,კავკასიური ცარცის წრე“
*[http://www.rustavelitheatre.ge/ რუსთაველის თეატრის საიტი]
*{{Facebook|Rustaveli-Theatre}}
*[http://www.etc-cte.org/about/members.php?memberid=13 ევროპული თეატრის კონვენციის წევრები - რუსთაველის თეატრი (ისტორია)]
ექსკურსიის პირობები:
*[http://www.parliament.ge/~lika/culture/rustaveli/biograp.htm რუსთაველის თეატრის დასი პარლამენტის საიტზე.]
• ექსკურსიის ხანგრძლივობა: 60-80 წთ.
• დამთვალიერებლების რაოდენობა: 20-25 ადამიანი
• განაცხადი ექსკურსიაზე უნდა შემოვიდეს 10 დღით ადრე
• ექსკურსიის დღეს, სკოლები 50%- იან ფასდაკლებას მიიღებენ სპექტაკლის ბილეთებზე (გარდა პრემიერებისა)
• ექსკურსიის დღეს შესაძლებელია სპექტაკლში მონაწილე მსახიობებთან შეხვედრა (2 კვირით ადრე საზოგადოებასთან ურთიერთობის სამსახურთან შეთანხმების საფუძველზე).
• ექსკურსიის ღირებულება - 3 ლარი
• ექსკურსიის ღირებულება სკოლის მოსწავლეებისთვის და სტუდენტებისთვის - 1 ლარი
 
სოციალურად დაუცველებისათვის და შეზღუდული შესაძლებლობების მქონე ბავშვებისთვისა და მოზარდებისთვის ექსკურსია უფასოა
==სქოლიო==
{{სქოლიოს სია}}
 
ინფორმაციისთვის დაგვიკავშირდით :
{{რჩეული}}
{{-}}
{{თბილისის ღირსშესანიშნაობები}}
 
საინფორმაციო განყოფილება: 2 72 68 68,
[[კატეგორია:თბილისის თეატრები]]
საზოგადოებასთან ურთიერთობის სამსახური: 2 93 38 18
[[კატეგორია:თბილისის არქიტექტურული ძეგლები]]
მუზეუმი: 2 98 40 51
[[კატეგორია:რუსთაველის გამზირი]]
info@rustavelitheatre.ge