თერმომეტრი: განსხვავება გადახედვებს შორის

[[ფაილი:თერმომეტრი.jpg|thumb|ადამიანის ტემპერატურის საზომი თერმომეტრი]]

[[ფაილი:ელექტრონული თერმომეტრი.jpg|thumb|ელექტრონული თერმომეტრი]]

'''თერმომეტრი''' ({{lang-la|Thermo — სითბო, Metrum — ზომა}}) — ტემპერატურის გასაზომი ხელსაწყო. თერმომეტრი ძირითადად ორი ტიპისაა. პირველში, რომელიც შუშის მილისაგან შედგება, მოთავსებულია დანაყოფიანი ფირფიტა, რომელზეც [[ვერცხლისწყალი|ვერცხლისწყლით]] სავსე ღეროა დამაგრებული და ელექტრონული, რომელმაც სხვები ჩაანაცვლა.

 

მოგვიანებით, ფლორენციელმა მეცნიერებმა გააუმჯობესეს გალილეის თერმოსკოპი, გრაფიკის დამატებით. მათ ასევე გამოტუმბეს ბურთიდან ჰაერი.

 

 

1714 წელს [[დანიელ გაბრიელ ფარენჰაიტი|დანიელ გაბრიელ ფარენჰაიტმა]] შექმნა ვერცხლისწყლის თერმომეტრი. სკალაზე მან სამი დაფიქსირებული წერტილი აღნიშნა: ქვედა 32 °F – მარილიანი ხსნარის გაყინვის ტემპერატურა, 96 °F – ადამიანის სხეულის ტემპერატურა, ზედა 212 °F – წყლის დუღილის ტემპერატურა. ფარენჰაიტის თერმოეტრით სარგებლობდნენ ინგლისურენოვან ქვეყნებში მე–20 საუკუნის 70–იანებამდე, ხოლო ამერიკაში დღესდღეისობითაც იყენებენ.

კიდევ ერთი სკალა შემოთავაზებული იყო ფრანგი მეცნიერის [[რეომიუროს]] მიერ 1730 წელს. ის კვლევებს ატარებდა სპირტის თერმომეტრზე და მივიდა დასკვნამდე, რომ სკალა შეიძლება სპირტის გაფართოების საფუძველზე აიგოს. სპირტისა და წყლის ნარევში, რომელშიც სპირტი ისე შეეფარდება წყალს, როგორც 5:1, ტემპერატურის ცვლილებასთან, გაყინვის წერტილიდან დუღილის წერტილამდე, მათი შეფარდება ხდება 1000:1080. ამ ფაქტზე დაყრდნობით მან გამოიყენა 0 °, როგორც ყინულის დნობის ტემპერატურა და 80 °, როგორც წყლის დუღილის ტემპერატურა ნორმალური ატმოსფერული წნევის დროს. [[ევანჯელისტა ტორიჩელი]]

[[მიხეილ ლომონოსოვი]]ს მიერ შემოთავაზებული იყო ყინულის დნობისა და წყლის დუღილის ტემპერატურას შორის 150°–ანი მანძილი. ი. გ. ლამბერტს კი ჰაერის თერმომეტრის (რომელიც 375°–იანი სკალისგან შდგებოდა და რომლის ერთი გრადუსი ჰაერის გაფართოების ერთ მეათასედ ნაწილს უდრიდა) გამოგონებაში მიუძღვის დიდი წვლილი. იყო ასევე მცდელობა გამოეგონათ თერმომეტრი, რომელიც მყარი საგნების გაფართოებაზე იმუშავებდა. 1747 წელს ჰოლანდიელმა მეცნიერმა [[პ. მუშენბრუგმა]] გამოიყენა მეტალის გაფართოება სხვადასხვა [[ლითონი]]ს დნობის ტემპერატურის გასაზომად.