თერმომეტრი: განსხვავება გადახედვებს შორის

== [[გალილეო გალილეი|თერმომეტრი]] ==

 

'''თერმომეტრი''' (ლათ. Thermo – სითბო, Metrum – ზომა) ტემპერატურის გასაზომი ხელსაწყოა.

თერმომეტრი ძირითადად ორი ტიპისაა. პირველში, რომელიც შუშის მილისაგან შედგება, მოთავსებულია დანაყოფიანი ფირფიტა, რომელზეც ვერცხლისწყლით სავსე ღეროა დამაგრებული. და ელექტრონული, რომელმაც სხვები ჩაანაცვლა.

ერთი სახის თერმომეტრით ყველა სხეულისა თუ სუბსტანციის ტემპერატურის გაზომვა არ მოხერხდება, ამიტომ ყველა სახეობას სხვადასხვა დანიშნულება აქვს. ადამიანის ტემპერატურის საზომ თერმომეტრს გარკვეულ სიმაღლეზე წითელი ფერით აწერია 37°. ამ რიცხვის ქვევით ტემპერატურა დაბალია, ხოლო ზევით – მაღალი. ჰაერის ტემპერატურის საზომს წითელი ფერით 0° აქვს აღნიშნული. მის ზევით სითბოა, ქვევით – სიცივე.

 

 

=== წარმოშობის ისტორია ===

თერმომეტრის გამოგონებამდე ადამიანებს ვარაუდი ტემპერატურის შესახებ მათი შეგრძნებების მიხედვით შეეძლოთ: თბილა თუ გრილა, ცხელა თუ ცივა.

 

თერმომეტრის ისტორია დაიწყო, როცა 1592 წელს [[გალილეო გალილეი|გალილეო გალილეიმ]] გამოიგონა ხელსაწყო ტემპერატურის ცვლილების დასაკვირვებლად, რომელსაც [[თერმოსკოპი]] უწოდა. [[თერმოსკოპი]] წარმოადგენდა შუშის ბურთს, რომელზეც დამაგრაბული იყო შუშის მილი. ბურთს აცხელებდნენ, ხოლო მილის ბოლოს წყალში დებდნენ. ბურთი რომ ცივდებოდა, წნევაც მასში მცირდებოდა, ხოლო წყალში ჩადებული, [[ატმოსფერული წნევა|ატმოსფერული წნევის]] ქვეშ არსებული მილი, ზემოთ გარკვეულ სიმაღლეზე იწევდა. გათბობის შემთხვევაში წყლის დონე მილში იწევდა ქვემოთ. გამოგონების მინუსად ითვლებოდა ის, რომ მისი საშუალებით შეიძლებოდა მხოლოდ მიახლოებითი ვარაუდი წყლის გათბობისა და გაგრილების შესახებ.

 

იმ დროისთვის ხელსაწყოების მაჩვენებლები ერთმანეთს არ ემთხვეოდა, ამიტომ 1694 წელს [[კარლო რენალდინმა]] შესთავაზა, რომ ტემპერატურის ორი უკიდურესი წერტილი (ყინულის ლღობისა და წყლის დუღილის) მიეღოთ.

 

1714 წელს [[გალილეო გალილეი|დ. გ. ფარენჰაიტმა]] შექმნა ვერცხლისწყლის თერმომეტრი. სკალაზე მან სამი დაფიქსირებული წერტილი აღნიშნა: ქვედა 32 °F – მარილიანი ხსნარის გაყინვის ტემპერატურა, 96 °F – ადამიანის სხეულის ტემპერატურა, ზედა 212 °F – წყლის დუღილის ტემპერატურა. ფარენჰაიტის თერმოეტრით სარგებლობდნენ ინგლისურენოვან ქვეყნებში მე–20 საუკუნის 70–იანებამდე, ხოლო ამერიკაში დღესდღეისობითაც იყენებენ.