ბაზარი: განსხვავება გადახედვებს შორის
[შეუმოწმებელი ვერსია] | [შემოწმებული ვერსია] |
შიგთავსი ამოიშალა შიგთავსი დაემატა
No edit summary |
მNo edit summary |
||
ხაზი 7:
[[ეკონომიკა|ეკონომიკური თეორია]] ბაზარს განსაზღვრავს, როგორც ''საზოგადოებრივი წარმოების ორგანიზაციის ფორმას, რომელიც [[ფასი|ფასების]] მექანიზმის საშუალებით უზრუნველყოფს [[წარმოება|წარმოებისა]] და [[მომსახურება|მომსახურების]] ურთიერთობას.''
ბაზრის წარმოშობა უშუალოდ დაკავშირებულია ცივილიზაციის დასაწყისში, შრომის საზოგადოების დანაწილების პერიოდში, როდესაც მოხდა
* მიწათმოქმედების გამოყოფა მეცხოველეობისგან
* ხელოსნობის გამოყოფა მიწათმოქმედებასა და მეცხოველეობისგან
* წარმოების ინდუსტრიალიზაცია.
მოხდა რა დაყოფა მეცხოველეობის, ხელოსნობის და მრეწველობისა(ინდუსტრიის), წარმოიშვა სხვადასხვა [[პროდუქცია]], რის შემდეგაც აუცილებელი გახდა ამ პროდუქციის ურთიერთგაცვლის საჭიროება
განვითარებულ საზოგადოებაში ''ბაზარი''-ეს სულაც არ არის კონკრეტული ადგილი. კომუნიკაციისა და ტრანსპორტის თანამედროვე საშუალებათა მეშვეობით გარიგების განხორციელება ხდება მყიდველთან უშუალო კონტაქტის გარეშე. [[საქონელი|საქონლის]] რეალიზება და მყიდველამდე მიტანა ტრანსპორტირების მეშვეობითაა შესაძლებელი, ხოლო მყიდველთა შეკვეთების მიღება ხდება ტელეკომუნიკაციებისა და სხვა საინფორმაციო არხების მეშვეობით.
ბაზრად მიიჩნევენ ხელშეკრულებასაც, ყიდვა-გაყიდვის შესახებ;საქმიანი ოპერაციების ერთობლიობასაც;მოცემული საქონლის მწარმოებელ ქვეყანასაც (მაგალითად,[[კანადა|კანადის]] მარცვლეულის ბაზარი) და ბოლოს საქონლის
საბაზრო ურთიერთობათა სუბიექტია [[კერძო საკუთრება]]. კერძო საკუთრებამ დაუდო სათავე [[მცირე ბიზნესის]] განვითარებას, რაც საბაზრო მეურნეობის ამოსავალი წერტილია.
აქვე აუცილებელია განვიხილოთ [[ფასი|ფასების]] მექანიზმი. ფასი საბაზრო ურთიერთობათა რგოლია, რადგან უზრუნველყოფს კავშირს მწარმოებლებსა და მომხმარებელს შორის და ამით წონასწორობაში მოჰყავს ბაზარზე საქონელსა და მომსახურებაზე [[მოთხოვნა]]-
ბაზარს უნდა ახასიათებდეს 5 ძირითადი ნიშანი:
ხაზი 42:
'''[[წმინდა (სრუყოფილი) კონკურენცია]]'''-ეს არის ბაზრის ისეთი მდგომარეობა, როდესაც ფირმები დიდი რაოდენობის ანალოგიურ პროდუქციას აწარმოებენ, მაგრამ თვით ფირმების მოცულობა (სიმდიდრე) საშუალებას არ აძლევს რომელიმე მათგანს, ზეგავლენა მოახდინოს საბაზრო ფასზე.
'''[[წმინდა (აბსოლუტური) მონოპოლია]]'''-ბაზარი ითვლება აბსოლუტურად, თუ მასში ფუნქციონირებს პროდუქციის ერთი მწარმოებელი. ამასთან, ამ პროდუქტს არ მოეპოვება შემცვლელი სხვა დარგებში
'''[[მონოპოლისტური კონკურენცია]]'''. ეს საბაზრო სტრუქტურა გარკვეულწილად ჰგავს ''სრულყოფილ კონკურენციას'', ძირითადად იმ განსხვავებთ, რომ დარგში იწარმოება მსგავსი და არა იდენტური პროდუქტი.
'''[[მონოპოლია]]'''-სიტუაცია ბაზარზე, როდესაც იქ არის მხოლოდ ერთი გამყიდველი
'''[[დისკრიმიაციული მონოპოლია]]'''-იგულისხმება ისეთი პრაქტიკა, როდესაც სხვადასხვა მყიდველისთვის კომპანია აწესებს სხვადასხვა ფასს.
ხაზი 52:
'''[[ორმხრივი მონოპოლია]]''' — არის მყიდველი, რომელსაც კონკურენტი არ ჰყავს და არის ერთ-ერთი გამყიდველი მონოპოლისტი. გვხვდება შრომის ბაზარზე, სადაც არის ორი მონოპოლიური ძალა-პროფკავშირები და მეწარმეთა ორგანიზაციები.
'''[[დუოპოლია]]'''-საბაზრო სტრუქტურა, რომელშიც მოქმედებს მხოლოდ ორი ფირმა
'''[[ოლიგოპოლია]]'''-მსხვილი ფირმების მცირე რაოდენობა აწარმოებს მთელი დარგის პროდუქციის ძირითად ნაწილს.
|