ლორეს პროვინცია: განსხვავება გადახედვებს შორის

[შემოწმებული ვერსია][შემოწმებული ვერსია]
შიგთავსი ამოიშალა შიგთავსი დაემატა
95.29.204.184-ის რედაქტირებები გაუქმდა; აღდგა David1010-ის მიერ რედაქტირებული ვერსია
ხაზი 22:
 
== ისტორია ==
[[ფაილი:Axtala1.jpg|მინიატიურა|მარცხნივ|250პქ|[[ახტალის მონასტერი]] X საუკუნის ფორტიფიცირებული ქართული მართლმადიდებლური სამონასტრო კომპლექსი ქალაქ ახტალაში, ლორეს პროვინციაში.]]
 
ლორეს პროვინცია საუკუნეების განმავლობაში ქართული სამეფოების შემადგენლობაში შედიოდა.XIX საუკუნის განმავლობაში ტერიტორია შედიოდა [[თბილისის გუბერნია|თბილისის გუბერნიის]] [[ბორჩალოს მაზრა]]ში. 1918 წელს საქართველოსა და სომხეთის მიერ დამოუკიდებლობის გამოცხადების შემდეგ ის საქათველოს დარჩა, როგორც თბილისის გუბერნიის ნაწილი. პროვინციის მოსახლეობის უმრავლესობას ამ დროს [[სომხები]] შეადგენდნენ. 1918 წელს სომხეთი თავს დაესხა საქართველოს სადავო ტერიტორიების მითვისების მიზნით. [[სომხეთ-საქართველოს ომი]] დასრულდა ლორეს ტერიტორიის ნეიტრალურ ზონად გამოცხადებით. მის ჩრდილოეთ ნაწილში იდგებოდა [[საქართველოს შეარაღებული ძალები|ქართული არმია]], ხოლო სამხრეთ ნაწილში - [[სომხეთის შეარაღებული ძალები|სომხეთის]].
საუკუნეების განმავლობაში სომხური სამეფო-სამთავროების ტერიტორიები საქართველოს შემადგენლობაში ითვლებოდა.
[[1918]] წელს სომხებმა დამოუკიდებლობა გამოაცხადეს. ახალდაარსებულმა რესპუბლიკამ თავისი პოლიტიკის ძირითად მიმართულებად „დიდი სომხეთის“ შექმნის იდეა წამოაყენა. სომეხი ნაციონალისტები ყველა იმ ტერიტორიას ითხოვდნენ, სადაც ოდესმე ფეხი დაედგა სომეხს.
ქართველი ემიგრანტი და პოლიტიკური მოღვაწე ვიქტორ ნოზაძე იგონებდა:
{{ციტატის დაწყება}} სომხებმა გაამზადეს სომხეთის რუკა პარიზის საზავო კონფერენციისათვის წარსადგენად და ამ რუკაზე, როგორც სომხეთში შემავალი ტერიტორიები, აღნიშნული იყო - თბილისი, ბორჩალოს, ახალციხისა და ახალქალაქის მაზრები, მცხეთა, გორი, ბათუმი და ბათუმის ოლქი. მიმართულებით.
<sub>ვიქტორ ნოზაძე</sub><ref name="PAK">{{cite web|url=http://kvirispalitra.ge/history/11713-rogor-gadasca-stalinma-lore-somkhebs.html|title=როგორ გადასცა სტალინმა ლორე სომხებს|lang=ka}}</ref>.
{{ციტატის დასრულება}}
 
[[1918]] წლის დეკემბერში სომხურმა სამხედრო ძალებმა ფართომასშტაბიანი აგრესია განახორციელეს ქვემო ქართლსა და სამხრეთ საქართველოში.
ქართულმა ჯარმა მოახერხა მტრის შეჩერება, ხოლო შემდეგ მისი განდევნა ქვეყნის ტერიტორიიდან. ამ კონფლიქტის შემდეგ სომხეთ-საქართველოს შორის გაფორმდა საგანგებო შეთანხმება, რომლითაც სადავო - ბორჩალოს მაზრის, ლორეს ტერიტორია ნეიტრალურ ზონად გამოცხადდა, მის ჩრდილოეთ ნაწილში იდგებოდა [[საქართველოს შეარაღებული ძალები|ქართული არმია]], ხოლო სამხრეთ ნაწილში - [[სომხეთის შეარაღებული ძალები|სომხეთის]].
 
მიუხედავად ასეთი შეთანხმებისა, ადგილობრივი მოსახლეობა მაინც ცდილობდა საქართველოსთან შეერთებას და ამ ხელშეკრულებას უკანონოდ მიიჩნევდა. 1919 წელს საქართველოს დამფუძნებელი კრების სახელზე შედგენილ ლორეს რაიონის სოფლის მოსახლეობის მიმართვა:
Line 41 ⟶ 33:
{{ციტატის დასრულება}}<ref name="PAK"/>'
 
[[რუსეთ-საქართველოსომი (1921)|საქართველოს საბჭპოთა ოკუპაციის]] შემდეგ ლორეს პროვინცია, როგორც სამხრეთი, ასევე ჩრდილოეთი ნაწილი, [[სომხეთის სსრ]]-ს გადაეცა.
[[1921]] წელს [[კომუნისტური გადატრიალება საქართველოში|საქართველოში საბჭოთა რეჟიმის დამყარების]] შემდეგ ჩვენში ლორესთვის უკვე აღარავის ეცალა. ამით ისარგებლეს სომეხმა ბოლშევიკებმა და ოლქის შენიღბული ინკორპორაცია მოახდინეს.
 
[[კომუნისტი (გაზეთი)|გაზეთი „კომუნისტი“]] ამავე წლის 15 მარტს იუწყებოდა: {{ციტატის დაწყება}}4 მარტს დაიწყო მოქმედება სომხეთის კომპარტიის ცკ-ის ბიურომ. სამხედრო რევოლუციურმა კომიტეტმა გადადგა ნაბიჯი რევოლუციური წესრიგის მოსაწყობად ლორეს რაიონში, რომლის ცენტრად არჩეულია სადგური ალავერდი, დანიშნულია რევკომის თავმჯდომარისა და სამხედრო რევოლუციური კომიტეტის რწმუნებულად ამხ. საფრაზბეკოვი.<ref name="PAK"/>{{ციტატის დასრულება}}
Line 74 ⟶ 66:
ამდენად, [[1921]] წელს [[კომუნისტური პარტია|კომუნისტური პარტიის]] ამიერკავკასიის კავბიუროსა და საქართველოს კომპარტიის პოლიტბიუროს დადგენილებით სომხეთს გადაეცა ბორჩალოს მაზრის სამხრეთ ნაწილი, ე.წ. „ლორეს რაიონი” - 2367 კვკმ ფართობით. მოგვიანებით, 1925 წელს სომხეთს ასევე გადაეცა ბორჩალოს მაზრის კიდევ ერთი ნაწილი 207,94 კვკმ ფართობი. ერთობლიობაში [[1921]]-[[1925]] წლებში სომხეთს დაუთმეს საქართველოს ტერიტორიის 2575,38 კვ.კმ.
<ref name="PAK"/>
 
== გეოგრაფია ==
ლორეს ესაზღვრება შემდეგი მარზები: