სექსიზმი: განსხვავება გადახედვებს შორის

'''სქესიზმი''' ({{lang-en|}} sexism, ლათინურიდან sexus - სქესი) — მსოფლმხედველობა, რომელიც ქადაგებს სქესთა არათანაბარ უფლებებსა და მდგომარეობას. იგი შესაძლოა გამოვლინდეს სიძულვილში, შეუფასებლობაში ან წინასწარგანწყობებში მთლიანად შესაბამისი სქესის წარმომადგენლებთან მიმართებაში ([[მიზოგინია]] ან [[მიზანდრია]]), ან შესაბამისი სქესის მისამართით [[სტერეოტიპულ]] მსჯელობებში (მაგალითად, მამაკაცი მამაკაცური უნდა იყოს, ქალი კი - ქალური). სექსიზმისსქესიზმის იდეოლოგიის გამზიარებელ ადამიანს [[სექსისტისქესისტი]] ეწოდება.

ტერმინი გაჩნდა [[აშშ]]-ში 1960-იან წლებში. იგი მოიცავს იმ სოციალურ [[სტერეოტიპებ]]ს, რწმენებსა და წარმოდგენებს, რომელიც ერთი სქესის მეორეზე დომინირებას აწესებს და გენდერული უთანასწორობის საფუძველს ქმნის. თავისი [[იდეოლოგიური]] ფუნქციით სექსიზმისქესიზმი [[რასიზმი]]ს (დისკრიმინაცია ეთნიმური ნიშნით) ანალოგიურია. განსაკუთრებით გავრცელებულია სექსიზმისსქესიზმის ფორმა - ,,მამაკაცური შოვინიზმი“, თუმცა არსებობს ,,ქალაქური შოვინიზიც.“ სექსიზმის წყარო არის კონკრეტული სოციალური პირობებისა და კულტურული ნორმების ნიადაგზე შექმნილი სქესობრივი განსხვავებების [[აბსოლუტიზაცია]] და [[ბიოლოგიზაცია]].

სექესიზმის შედეგია სქესობრივი [[დისკრიმინაცია]] - ადამიანის დისკრიმინაცია სქესის ან [[გენდერული]] [[იდენტობი]]ს ნიშნით. სექსიზმისსქესიზმის მთავარ მოწინააღმდეგედ [[ფემინიზმი]] და ფემინისტური მოძრაობის მიერ გაჩაღებული თანასწორუფლებიანობისთვის ბრძოლა, ანუ [[ემანსიპაცია]] მიიჩნევა.

მიზოგინიური სექსიზმისქესიზმი ეფუძნება ფასეულობათა, [[პატრიარქალურ]] რწმენა-წარმოდგენათა და [[იდეოლოგიურ]] სისტემას. მაგ. “ღმერთმა დააწესა, რომ ქალი კაცისთვისაა შექმნილი, რომ ორივემ ერთად მოდგმა გააგრძელოს”.

სექსიზმისქესიზმი მამაკაცურ დომინირებას ჩვეულებრივ მოვლენად მიიჩნევს. ეს იდეოლოგია, რომელიც ადამიანის უფლებების დარღვევაში ვლინდება, ამცირებს, არახელსაყრელ პირობებში აყენებს ქალებს. [[ტრადიციული]], [[პატრიარქალური]] შეხედულებები მამაკაცისა და ქალის როლზე თან სდევს ბავშვის სოციალიზაციის მთელ პროცესს და, ბუნებრივია, უყალიბებს რეალობის აღქმის ამა თუ იმ მოდელს, როგორც წესი, სტერეოტიპულს: ქალი - სამზარეულოში, მამაკაცი - სამსახურში.სექსიზმისქესიზმი ქადაგებს კაცის და ქალის ბუნებრივ დანიშნულებას, სადაც ქალი სექსუალური ობიექტის ან საგნის დონეზეა დაყვანილი. მას უფლებები არ გააჩნია და არც მასთან მიმართებაში არსებობს რაიმე მოვალეობა. აქ მამაკაცს ოჯახის ეკონომიკური დომინანტის ფუნქცია ეკისრება, ხოლო ქალს კი შვილების მწარმოებელი მანქანის და სამზარეულოს კომბაინისა; ამ შემთხვევაში, მამაკაცი ირგებს სექსუალურად დაინტერესებული და აგრესიული მილიტარისტი ხვადის როლს. აქედან მოდის იმის მტკიცება, რომ კაცს ცოლქმრული ღალატის უფლება აქვს, ქალს კი არა, რომ ორგაზმი მხოლოდ მამაკაცის საქმეა, ქალის როლი კი სექსის დროს პასიური მონაწილეობაა. ასევე, სექსიზმისსქესიზმის ერთ-ერთი გამოვლინებაა ქალისთვის იმ ზოგიერთი პროფესიის აკრძალვა, რომლებიც “კაცის საქმედ” მიიჩნევა. ხშირად ქალის მიერ მაღალი თანამდებობების დაკავება მამაკაცებისთვის პირადი შეურაცხყოფისა და დამცირების ტოლფასია.