რომის დაარსება: განსხვავება გადახედვებს შორის
| [შემოწმებული ვერსია] | [შემოწმებული ვერსია] |
შიგთავსი ამოიშალა შიგთავსი დაემატა
მ clean up, replaced: დაარსეს → დააარსეს (3) using AWB |
|||
ხაზი 5:
== ლეგენდები ==
[[ფაილი:Aeneas' Flight from Troy by Federico Barocci.jpg|thumb|250px|ენეოსი გარბის ალმოდებული ტროიდან]]
ყველაზე გავრცელებული ლეგენდის თანახმად, [[ტროა]]ს დაცემის შემდეგ გმირმა [[ენეოსი|ენეოსმა]] და მისმა ახლობლებმა [[ბერძნები]]სგან თავი გაქცევით დააღწიეს. ისინი დასხდნენ გემზე და გასცურეს ბედის საძიებლად [[ეტრურია|ეტრურიისკენ]]. იგი ჯერ [[მაკედონია]]ში გაჩერდა, შემდეგ [[სიცილია]]ში და ბოლოს დაბინავდა ლავრენტიუმში. მათ ჯერ კონფლიქტი მოუვიდად ადგილობრივ მეფე [[ლათინუსი|ლათინუსთან]], შემდეგ კი ზოგი ვერსიით ენეოსმა დაამარცხა ლათინი და ისინი დანათესავდნენ, ხოლო სხვა ვერსიით კი ბრძოლის დაწყების წინ ლათინი წინ გამოვიდა და გამოჰკითხა ჩამოსულებს, თუ ვინ იყვნენ და საიდან, როდესაც შეიტყო მათი ამბავი, გადაწყვიტავ დამეგობრება. მეგობრობის ნიშნათ კი მიათხოვა საკუთარი ქალიშვილი ენეოსს. ამის შემდეგ ტროადან წამოსულებმა
ლათინუსი მალე დაიღუპა [[რუტულები]]ს მეფე [[ტურნუსი|ტურნუსთან]] ბრძოლაში, რის შემდეგაც დამარცხებულმა რუტულება დახმარება ეტრუსკული ქალაქი [[ცერე]]ს მეფეს სთხოვეს. ეტრუსკებს აღელვებდათ ახალი სახელმწიფოს შექმნა და მიიჩნევდნენ მას თავისი უსაფრთხოებისთვის სახიფათოდ, ამიტომ დათანხმდნენ კავშირზე. ენეოსმა კი ასეთი განსაცდელის წინაშე გააერთიანა თავისი ერი აბორიგენებთან და ორივე ერს უწოდა [[ლათინები]]. ლათინების და ეტრუსკების ბრძოლაში ლათინებმა გაიმარჯვეს, ხოლო ენეოსი დაიღუპა, იგი დაკრძალეს მდინარე [[ნუმიკი|ნუმიკთან]] და [[იუპიტერი]] გვარის დამწყები.
ხაზი 23:
რემუსის დაკრძალვის შემდეგ რომულუსმა დაასრულა ქალაქის მშენებლობა. მან ერუტრიიდან მოიწვია ქურუმები ქალაქის საკურთხევლად. გავრცელებული აზრის მიხედვით რომი დაარსდა მაისის კალენდებამდე 11 დღით ადრე, მეექვსე ოლიმპიადიდან მესამე წელს ([[ძვ. წ. 753]] წლის [[21 აპრილი]]).
ზემოთ მოთხრობილი ლეგენდა რომაელ ისტორიკოსს [[ტიტუს ლივიუსი|ტიტუს ლივიუსს]] აქვს გადმოცემული. იგი წერს რომ ვინაიდან ეს მოვლენები ძალიან დიდი ხნით ადრე მოხდა, მას არ შეუძლია მათ სანდოობაზე საუბარი. მან მხოლოდ თავი მოუყარა გავრცელებულ ლეგენდას. [[პლუტარქე]] რომულუსის ბიოგრაფიაში წერს კიდევ სხვა ლეგენდებზეც. მათ საერთო ის აქვთ, რომ რომი ტროადან ჩამოსულმა ხალხმა, ან მათმა ჩამომავლებმა
ერთერთი ლეგენდის მიხედვით ტროადან ჩამოსულები შემთხვევით აღმოჩდნენ ლაციუმის ნაპირებთან. ქალები მგზავრობას ცუდად იტანდნენ, ამიტომ კაცების არყოფნაში ვინმე რომას შეგულიანებით გადაწვეს გემები. როდესაც კაცები დაბრუნდნენ, ჯერ განრისხდნენ, შემდეგ კი მოუწიათ ამ ადგილას დასახლება. ახალ ქალაქში ტროელებს საქმეები კარგად წაუვიდათ, და ამიტომ ქალაქს უწოდეს რომი, რომას პატივსაცემად.
ხაზი 32:
== თანამედროვე ისტორიკოსების მოსაზრებები ==
თანამედროვე ისტორიკოსები ნდობის გარეშე უყურებენ რომის დაარსების შესახებ ლეგენდებს. ისინი ამ ლეგენდებს მხოლოდ ერთ რამეში ეთანხმებიან, ქალაქრ არ წამოშობილა სპონტანურად, ბუნებრივი დასახლების შედეგად. ამის ერთერთი მიზეზი ცუდი ჰავაა. [[მომზენი, თეოდორ|თეოდორ მომზენი]] მიიჩნევს რომ რომი თავის წარმოშობაში უნდა უმადლოდეს სტრატეგიულ განლაგებას. ტიბროსი იყო ლათინებისა და ეთუსკებს შორის ბუნებრივი საზღვარი, და რომი, რომელით თავდაპირველად [[პალატინის ბორცვი|პალატინის ბორცვზე]] ციხესიმაგრეს წარმოადგენდა, ასრულებდა ავანპოსტის ფუნქციებს. იგი ასევე მდებარეობდა ლათინების სავაჭრო გზების გზაჯვარედინზე, რამაც უზრუნველყო მისი მნიშვნელობა ვაჭრობაში. კიდევ ერთი, იგი მოხერხებული პორტი იყო როგორც საზღვაო გემებისთვის, ასევე მდინარეზე მოცურავე ნავებისთვის. ამრიგად ვისაც არ უნდა დაეარსებინა რომი, იგი
მომზენის მიხედვით<ref>დასაზუსტებელია მომზენის მიერ გამოყენებული წყაროები. ტიტუს ლივიუსს რამნებზე ლუცერიებზე და ტიციებზე არაფერი არ უწერია.</ref> რომის პირველი მოსახლეები სამი ტომის წარმომადგნლები იყვნენ, ორნი აქედან [[რამნები]] და [[ლუცერები]] ლათინური წარმოშვების იყვნენ, ხოლო [[ტიციები]] კი [[საბინები]] იყვნენ. ასეთი კავშირის სასარგებლოდ მეტყველებს ლეგენდა რომის დაარსების შესახებ, სადაც ნათქვამია, რომ რომაელთა და საბინთა ომის<ref>საბინებთან ომის და მათთან კავშირის შესახებ იხილეთ [[რომულუსი]]ს ბიოგრაფია.</ref> შედეგად საბინები გადმოსახლდნენ რომში და შეიქმნა სამი [[ტრიბი]], ორი ლათინური მესამე კი საბინური. იმავეს ადასტურებს ლინგვისტური ანალიზიც, [[ლათინური ენა|ლათინურ ენაში]] გაყოფა და ნაწილი არის '''tribuere''' (გასამება) და '''tribus''' (მესამედი).
| |||