ჭიანჭველასებრნი: განსხვავება გადახედვებს შორის

[შემოწმებული ვერსია][შემოწმებული ვერსია]
შიგთავსი ამოიშალა შიგთავსი დაემატა
No edit summary
No edit summary
ხაზი 21:
 
== ევოლუცია ==
ჭიანჭველასებრთა ოჯახი მიეკუთვნება [[სიფრიფანაფრთიანები|სიფრიფანაფრთიანთა]] სახეობას, რომლებიც ასევე აერთიანებს [[კრაზანები|კრაზანებსა]] და [[ფუტკრები|ფუტკრებს]]. ჭიანჭველები განვითარდნენ და ჩამოყალიბდნენ ნესტრიანი ბზიკისებრთა მწერისგან 100 მილიონზე მეტი წლის წინ. [[1966]] წელს, [[ედვარდ ოსბორნ უილსონი|ედვარდ უილსონმა]] და მისმა ჯგუფმა მოახდინეს იდენტიფიცირება გაქვავებული [[ნამარხი ნაშთები]]ს, სადაც შემორჩენილი იყო ჭიანჭველის ნარჩენი, ხოლო აღნიშნული ნამარხი განეკუთვნებოდა [[ცარცული სისტემა|ცარცულ პერიოდს]]. ამ ნიმუშს, რომელსაც გარს ეკრა ქარვის გარსი, და რომლის ასაკი განისაზღვრებოდა 92 მილიონი წლით, გარკვეული ნიშნები საერთო ჰქონდა ბზიკთან, ხოლო ეს თავისებურობებითავისებურებები თანამედროვე ჭიანჭველებს არ გააჩნდათ. მას შემდეგ, რაც დედამიწაზე [[ყვავილოვანი მცენარეები|ყვავილოვანმა მცენარეებმა]] იწყეს განვითარება, ჭიანჭველები გახდნენ უფრო მრავალფეროვანნი და მიაღწიეს ეკოლოგიურ დომინირებას დაახლოებით 60 მილიონი წლის წინ. ზოგიერთი სახეობა განსხვავდება ადრეული პრიმიტიული ჭიანჭველებისგან, რაც შესაძლოა გამოწვეული იყოს იმით, რომ მათ ცხოვრება უწევთ მიწის ზედაპირის ქვეშ.
 
[[ცარცული სისტემა|ცარცული პერიოდის]] განმავლობაში, ჭიანჭველასებრთა ოჯახის რამდენიმე სახეობა გავრცელებული იყო [[ლავრაზია|ლავრაზიის]] კონტინენტზე. ისინი ამ არეალში წარმოადგენდნენ უმცირესობას სხვა მწერებთან შედარებით, დაახლოებით 1%-ს მწერების სხვა სახეობებთან შედარებით. თუმცა, [[პალეოგენური სისტემა|პალეოგენური პერიოდის]] დასაწყისისთვის, ჭიანჭველებმა ამ რეგიონში მოიპოვს დომინანტის როლი. ხოლო [[ოლიგოცენი]]სა და [[მიოცენი]]ს პერიოდისთვის, ჭიანჭველების წილი შეადგენდა დაახლოებით 20-40%-ს, რაც დასტურდება ამავე პერიოდების [[ნამარხი ნაშთები]]ს მიხედვით.
ხაზი 27:
მართალია, [[ტერმიტები|ტერმიტებს]] ხშირად მოიხსენიებენ, როგორც „თეთრ ჭიანჭველებს“, თუმცა ისინი სულაც არ განეკუთვნებიან ჭიანჭველების სახეობას. [[ტერმიტები]] უფრო მეტად ახლოს დგანან [[ტარაკნები|ტარაკნებთან]] და [[კალიები|კალიებთან]]. ტერმიტებსაც, ისევე როგორც ჭიანჭველებს, ახასიათებთ საზოგადოებრივ ჯგუფებად დაყოფა, თუმცა, ისინი დიდად განსხვავდებიან როგორც გენეტიკით, ასევე რეპროდუქციით.
 
== რესურსები ინტერნეტში ==
== ლიტერატურა ==
* [http://www.antweb.org/ AntWeb from The California Academy of Sciences]
{{ქსე|11|396|სეფერთელაძე მ.}}
* [http://antbase.org/ AntBase – a taxonomic database with literature sources]
* [http://www.antwiki.org/wiki/Welcome_to_AntWiki AntWiki – Bringing Ants to the World]
* [http://www.pestworld.org/pest-guide/ants/ Ant Species Fact Sheets] from the [[National Pest Management Association]] on Argentine, Carpenter, Pharaoh, Odorous, and other ant species
* [http://www.antwiki.org/wiki/Category:Genus_Distribution_Map Ant Genera of the World – distribution maps]
* [http://www.botanical-dermatology-database.info/BotDermReviews/Myrmecophytes.html The super-nettles. A dermatologist's guide to ants-in-the-plants]
 
[[კატეგორია:სიფრიფანაფრთიანები]]