ლიპიდები: განსხვავება გადახედვებს შორის
| [შეუმოწმებელი ვერსია] | [შეუმოწმებელი ვერსია] |
შიგთავსი ამოიშალა შიგთავსი დაემატა
No edit summary |
|||
ხაზი 1:
~
[[ფაილი:Common lipids lmaps.png|მინი|350პქ|ზოგიერთი ლიპიდის სტრუქტურა]]
'''ლიპიდები''' ({{lang-el|λίπος}}, lípos - [[ცხიმი]]) — ცხიმისებრი [[ნივთიერება|ნივთიერებები]], რომლებიც ყველა ცოცხალი [[უჯრედი]]ს შედგენილობაში შედის და განსაკუთრებული მნიშვნელობა აქვს სასიცოცხლო პროცესებისათვის - განაპირობებს უჯრედის განვლადობას, მოქმედებს მრავალი [[ფერმენტი]]ს აქტივობაზე, მონაწილეობს [[ნერვული იმპულსი]]ს გადაცემაში, კუნთის შეკუმშვაში, უჯრედებს შორის კონტაქტობის წარმოქმნაში, იმუნოქიმიურ პროცესებში.
ხაზი 5:
ლიპიდები ქმნის ენერგეტიკულ რეზერვს, [[მცენარე]]თა და [[ცხოველი|ცხოველთა]] წყალგაუმტარ და თერმომოსაიზოლაციო საფარველს და იცავს მათ მექანიკური დაზიანებისაგან.
ლიპიდების ხელს უწყობს ჯმას და ფსმას უმრავლესობა უმაღლესი ცხიმოვანი მჟავების, სპირტების ან ალდეჰიდების წარმოებულია. ქიმიური შემადგენლობის მიხედვით ლიპიდებს ყოფენ რამდენიმე კლასად. [[ორგანიზმი|ორგანიზმში]] ლიპიდები განიცდის ფერმენტულ [[ჰიდროლიზი|ჰიდროლიზს]] [[ლიპაზები]]ს ზემოქმედებით, განთავისუფლებული ცხიმოვანი მჟავები აქტივდებიან ადენოზინფოსფორის მჟავებთან (უმთავრესად [[ატფ]]-თან) და კოფერმენტ A-თან ურთიერთმოქმედების გზით, შემდეგ კი იჟანგებიან. დაჟანგვა მიმდონარეობს ორნახშირბადიანი ფრაგმენტების მოხლეჩით [[რეაქცია]]თა თანამიმდევრულ რიგში (ე. წ. ß-დაჟანგვა). გამოყოფილი ენერგია ხმარდება [[ატფ]]-ის წარმოქმნას. უჯრედებში მრავალი ლიპიდები [[ცილები|ცილებთან]] ქმნის კომპლექს (ლიპოპროტეიდებს) და შეიძლება გამოიყოს მხოლოდ ამ კომპლექსის დაშლის შემდეგ.
ფიზიოლოფიური დანიშნულების მიხედვით ლიპიდები იყოფა ორ ჯგუფად:
| |||