ლესბოსელი: განსხვავება გადახედვებს შორის

[შემოწმებული ვერსია][შემოწმებული ვერსია]
შიგთავსი ამოიშალა შიგთავსი დაემატა
No edit summary
No edit summary
ხაზი 2:
 
'''ლესბოსელობა''' — ქალური [[ჰომოსექსუალობა|ჰომოსექსუალურობა]]. ჰომოსექსუალურ ქალს ''ლესბოსელს'' უწოდებენ. ტერმინი მომდინარეობს ბერძნულ კუნძულ [[ლესბოსი]]ს სახელწოდებიდან, სადაც დაიბადა პოეტი [[საფო]]. მისი ლექსები ითვლებოდა ქალთა შორის ერთსქესობრივი სიყვარულისადმი მიძღვნად. თუმცა, სხვადასხვა წყაროს მიხედვით საფოს ურთიერთობა მამაკაცებთანაც ჰქონდა. არსებობს მონაცემები [[სპარტა]]ში გავრცელებული ლესბოსური ურთიერთობების შესახებ. [[პლუტარქე]] აღნიშნავდა, რომ „მათ მიერ სიყვარულს იმდენად დიდი მნიშვნელობა ენიჭება, რომ გოგონები იქცევიან კეთილშობილი ოჯახების ქალბატონების ეროტიულ პარტნიორებად“.<ref>[http://ccat.sas.upenn.edu/bmcr/1999/1999-05-01.html Bryn Mawr Classical Review 1999.05.01]</ref>
ცნება [[ ლესბოსელი ]] დამკვიდრდა 20 საუკუნეში.
ცნება [[ ლესბოსელი ]] დამკვიდრდა 20 საუკუნეში. ისტორიიდან გამომდინარე ცნობილია რომ ქალებს არ ქონდათ ისეთივე თავისუფალი ურთიერთობები როგორც ჰომოსექსუალ მამაკაცებს, თუმცა აქვე აღსანიშნავია რომ მათი დასჯა ისე არ ხდებოდა სხვადასხვა სოციუმებში როგორც ჰომოსექსუალი მამაკაცების. ლესბოსური ურთიერთობები ითვლებოდა არაჯანსაღ ურთიერთობად. 19 საუკუნეში, როდესაც სექსოლოგებმა დაიწყეს ჰომოსექსუალობის ქცევისა და გამოხატვის შესწავლა და მასზე ინფორმაციის ნაკლებობის გამო იგი გამოცხადეს გონებრივ ავადმყოფობად. ლესბოსელ ადამიანებს უხდებოდათ დამალვა თავიანთი ურთიერთობების. მეორე მსოფლიო ომის დრო სოციალურმა რეპრესიებმა, მთავრობის მიერ ჰომოსექსუალი ადამიანების დასჯამ გამოიწვია გარკვეული ქსელის შექმნა, სადაც ქალები ახდენდნენ ერთმანეთის სხვადასხვა თემით განათლებას. ეკონომიკის განვითარებამ და სოციალურმა თავისუფლებამ თანდათანობით საწყისი ჩაუყარა ჰომოსექსუალ წყვილებს შორის ურთიერთობებს და ოჯახების შექმნას.
 
ცნება [[ ლესბოსელი ]] დამკვიდრდა 20 საუკუნეში. ისტორიიდან გამომდინარე ცნობილია რომ ქალებს არ ქონდათ ისეთივე თავისუფალი ურთიერთობები როგორც ჰომოსექსუალ მამაკაცებს, თუმცა აქვე აღსანიშნავია რომ მათი დასჯა ისე არ ხდებოდა სხვადასხვა სოციუმებში როგორც ჰომოსექსუალი მამაკაცების. ლესბოსური ურთიერთობები ითვლებოდა არაჯანსაღ ურთიერთობად. 19 საუკუნეში, როდესაც სექსოლოგებმა დაიწყეს ჰომოსექსუალობის ქცევისა და გამოხატვის შესწავლა და მასზე ინფორმაციის ნაკლებობის გამო იგი გამოცხადეს გონებრივ ავადმყოფობად. ლესბოსელ ადამიანებს უხდებოდათ დამალვა თავიანთი ურთიერთობების. მეორე მსოფლიო ომის დრო სოციალურმა რეპრესიებმა, მთავრობის მიერ ჰომოსექსუალი ადამიანების დასჯამ გამოიწვია გარკვეული ქსელის შექმნა, სადაც ქალები ახდენდნენ ერთმანეთის სხვადასხვა თემით განათლებას. ეკონომიკის განვითარებამ და სოციალურმა თავისუფლებამ თანდათანობით საწყისი ჩაუყარა ჰომოსექსუალ წყვილებს შორის ურთიერთობებს და ოჯახების შექმნას.
 
თუ ავსტრიაში ქალთა ერთსქესიანი სიყვარული მძიმე სისხლის სამართლის დანაშაულად მიიჩნეოდა, საფრანგეთში 1881 წელს ქალებმა ოფიციალურად მიიღეს ტრიბადიისათვის განკუთვნილი სპეციალური სახლების მონახულების უფლება. ქალთა ჰომოსექსუალობის სიხშირე მერყეობს 1-დან 3%-მდე. ზოგიერთი მკვლევარი მიიჩნევს, რომ ეს პროცენტი ძალზედ შემცირებულია, რადგან კაცისგან განსხვავებით, ქალისთვის შედარებით ადვილია დამალოს თავისი სექსუალური მიდრეკილებები. ის შეიძლება გათხოვდეს და ბავშვიც გააჩინოს, რათა საზოგადოების თვალში საკუთარი თავის რეაბილიტაცია უზრუნველყოს, რაც კაც ჰომოსექსუალს უფრო გაუჭირდება. ხშირად ამ მიდრეკილებას ვხვდებით ისეთ ქალებთანაც, რომლებიც ქმრებთან ცხოვრობენ. ასეთი ორმაგი ცხოვრებით მცხოვრებ ქალს შეუძლია სიამოვნება მიიღოს ორივე პარტნიორისგან (ის ბისექსუალია) ან კაცი მისთვის უსიამოვნოა და ორგაზმს მხოლოდ ლესბოსური სიყვარულით განიცდის
 
 
ტერმინ „ლესბოსელის“ კონცეფცია, რომელიც იმ ქალებს აღნიშნავს, რომლებიც საერთო [[ორიენტაცია|ორიენტაციას]] იზიარებენ, მე-20 საუკუნის წარმონაქმნია. მთელი [[ისტორია|ისტორიის]] მანძილზე, ქალებს არ გააჩნდათ მამაკაცების მსგავსი თავისუფლება თუ დამოუკიდებლობა, რათა ჰქონოდათ ჰომოსექსუალური ურთიერთობები თუმცა ამისთვის არც ისე მკაცრად ისჯებოდნენ, როგორც [[ჰომოსექსუალი]] მამაკაცები ზოგიერთ საზოგადოებაში. ამის ნაცვლად, ლესბოსური ურთიერთობები ხშირად განიხილებოდა, როგორც უწყინარი და არც ედარებოდა [[ჰეტეროსექსუალი|ჰეტეროსექსუალურ]] ურთიერთობებს თუკი მონაწილეები შეეცდებოდნენ, რომ ემტკიცებინათ ის პრივილეგიაბი, რითაც ტრადიციულად სარგებლობდა მამაკაცი. შედეგად, [[ისტორია|ისტორიამ]] ცოტა თუ შემოინახა ზუსტი, დოკუმენტური აღწერილობა იმისა თუ როგორ გამოიხატებოდა ქალის [[ჰომოსექსუალობა]].
 
როდესაც მე-19 საუკუნის მიწურულს, სექსოლოგებმა [[ჰომოსექსუალობა|ჰომესექსუალური]] ქცევის კატეგორიზაცია და აღწერა დაიწყეს, ამ საკითხში ცოდნის ნაკლებობის გამო, ისინი ლესბოსელებს გამოარჩევდნენ, როგორც ქალებს, რომლებიც თავს არ აკუთვნებდნენ ქალის [[გენდერი|გენდერულ]] როლს და მათ შეცდომით ფსიქიკურად დაავადებულებად თვლიდნენ, რაც მსოფლიო სამეცნიერო საზოგადოებაში უკვე შეიცვალა. ამ გამოყოფის შედეგად, ქალები, რომლებსაც [[ჰომოსექსუალობა|ჰომოსექსუალური]] ურთერთობა ჰქონდათ, ან მალავდნენ თავიანთ პირად ცხოვრებას ან ეგუებოდნენ საზოგადოებისგან გარიყულის იარლიყს და ქმნიდნენ იმ [[სუბკულტურა|სუბკულტურებს]], რომლებიც განვითარდა [[აშშ]]-სა და [[ევროპა]]ში.
 
მეორე მსოფლიო ომის შემდეგ, სოციალური რეპრესიების პერიოდში, როდესაც მთავრობები აქტიურად დევნიდნენ ჰომოსექსუალებს, ქალებმა განავითარეს ქსელები სოციალიზაციისა და ერთმანეთის განათლების მიზნით. გაზრდილმა ეკონომიკურმა და სოციალურმა თავისუფლებამ მათ საშუალება მისცა, რომ თანდათან თვითონ გადაეწყვიტათ თუ როგორ აპირებდნენ ურთიერთობებისა და ოჯახების ჩამოყალიბებას. [[ფემინიზმი]]ს მეორე ტალღის, ქალთა ისტორიაში სტიპენდიებისა და სექსუალობის ზრდასთან ერთად, რაც მე-20 საუკუნეში ხდებოდა, „ლესბოსელის“ განსაზღვრება გაფართოვდა, რამაც დებატები გამოიწვია სექსუალური სურვილის, როგორც ლესბოსელის განმსაზღვრელი მთავარი ფაქტორის გარშემო. ზოგიერთი ქალი, რომლებიც ერთსქესიანთა სექსუალურ აქტივობაში არიან ჩართული, შესაძლოა წინააღმდეგი იყვნენ იმისა, რომ მისი იდენტიფიცირება მოხდეს , როგორც ლესბოსელისა და ასევე [[ბისექსუალი]]სა, მაშინ, როცა სხვა ქალების თვით-იდენტიფიკაცია შესაძლოა თანხვედრაში არ მოდიოდეს მათ სექსუალურ ორიენტაციასა და სექსუალურ ქცევასთან; [[სექსუალური იდენტობა]] აუცილებელი არაა, რომ იგივე იყოს, რაც [[სექსუალური ორიენტაცია]] ან სექსუალური ქცევა, სხვადასხვა მიზეზის გამო, როგორიცაა მაგალითად [[ჰომოფობია|ჰომოფობიურ]] გარემოში სექსუალური ორიენტაციის იდენტიფიკაცია.
 
მედიაში ლესბოსელების გამოჩენა ანახებს, რომ საზოგადოება ერთდროულად დაინტრიგებული და გაოცებული იყო იმ ქალებით, რომლებიც კითხვის ნიშნის ქვეშ აყენებდნენ [[გენდერი|გენდერულ]]როლებს და რომლებიც რომანტიულად ინტერესებოდნენ სხვა ქალებით. ქალები, რომლებმაც თვით-იდენტიფიცირება მოახდინეს, როგორც ლესბოსელებმა, იმ გამოცდილებას იზიარებენ, რაც ქმნის მსოფლმხედველობას, რომელიც მსგავსია ეთნიკური იდენტობისა: მსგავსად [[ჰომოსექსუალობა|ჰომოსექსუალებისა]], მათაც [[ჰეტეროსექსუალი|ჰეტეროსექსუალების]] მხრიდან [[დისკრიმინაცია]] აერთიანებთ და ასევე მათი ოჯახის წევრებისგან, მეგობრებისგან და გარშემომყოფებისგან პოტენციური უარყოფის საფრთხე, რაც [[ჰომოფობია|ჰომოფობიის]]შედეგია თუმცა როგორც ქალებს, მათ მამაკაცებისგან განსხვავებული პრობლემებიც ექმნებათ. ლესბოსელებს შესაძლოა შეექმნათ საკმაოდ სერიოზული საფრთხე [[ფიზიკურ]] ან [[მენტალურ]] ჯანმრთელობასთან დაკავშირებით, რაც [[დისკრიმინაცია|დისკრიმინაციის]], ცრურწმენის და უმცირესობებთან დაკავშირებული სტრესის შედეგია. [[პოლიტიკა|პოლიტიკური]] ვითარებები და სოციალური განწყობა ასევე დიდ როლს ახდენს ლესბოსური ურთიერთობებისა და ოჯახების შექმნაზე.
 
ტერმინი მომდინარეობს ბერძნულ კუნძულ [[ლესბოსი]]ს სახელწოდებიდან, სადაც დაიბადა ქრისტეშობამდე მე-6 საუკუნეში მცხოვრები პოეტი [[საფო]]. სხვადასხვა უძველესი ჩანაწერებიდან ირკვევა, რომ ახალგაზრდა ქალების ჯგუფს საფოს ზედამხედველობის ქვეშ ტოვებდნენ, რასაც მათი [[კულტურა|კულტურული]] განვითარებისთვის უნდა შეეწყო ხელი. საფოს პოეზიიდან ცოტა რამ თუ შემორჩა თუმცა ის, რაც დარჩა იმ თემებს ასახავს, რაზეც ის წერდა: ქალების ყოველდღიური ცხოვრება, მათი ურთიერთობები, და რიტუალები. იგი ორიენტირებული იყო ქალების სილამაზეზე და გოგონების მიმართ მის სიყვარულს ხმამაღლა აცხადებდა.
 
მე-19 საუკუნის მიწურულამდე, სიტყვა „ლესბოსელი“ ლესბოსიდან ნებისმიერ წარმოებულ ასპექტს აღნიშნავდა, მათ შორის ღვინის გარკვეულ ტიპს.
[[მედიცინა|მედიცინის]] სფეროში განვითარება მნიშვნელოვანი ფაქტორი იყო ტერმინ „ლესბოსელისთვის“ დამატებითი მნიშვნელობის მინიჭებაში. მე-19 საუკუნის შუაში, სამედიცინო მწერლებმა სცადეს მოეძებნათ გზები მამაკაცთა [[ჰომოსექსუალობა|ჰომოსექსუალობის]] იდენტიფიცირებისათვის, რაც [[დასავლურ]] საზოგადოებებში მნიშვნელოვან პრობლემად ითვლებოდა. იმ კატეგორიზებულ ქცევაში, რასაც „ინვერსია“ ეწოდებოდა გერმანელი ფსიქოლოგის მაგნუს ჰირშფელდის კვლევებზე დაყრნობით, მკვლევარებმა განსაზღვრეს თუ რა იყო ნორმა მამაკაცებისა და ქალების სექსუალურ ქცევაში და რა სახით განსხვავდებოდა ის „მამაკაცისა და ქალის იდეალური ტიპისგან“.
 
ლესბოსელები, განსაკუთრებით დასავლურ კულტურებში, თავიანთ თავს გასაზღვრავენ პიროვნებებად, რომელთაც გააჩნიათ [[იდენტობა]], რაც თავის მხრივ განსაზღვრავს მათ [[ინდივიდუალურ]] სექსუალობას და იმ ჯგუფისადმი მათ კუთვნილებას, სადაც მსგავს საერთო თვისებებს იზიარებენ. მთელი ისტორიის მანძილზე, ქალებს სხვადასხვა კულტურაში ერთმანეთთან [[სექსუალობა|სექსუალური]] ურთიერთობა ჰქონდათ თუმცა იმის ნიადაგზე თუ თუ ვისთან ჰქონდათ მათ [[ფიზიკური]] ურთიერთობა, მათ იშვიათად თუ განასხვავებდნენ. როგორც წესი, [[დასავლურ]] კულტურებში, ქალები [[პოლიტიკა|პოლიტიკური]] უმცირესობები იყვნენ და ჰომოსექსუალობის დამატებითი [[მედიცინა|სამედიცინო]] დეზიგნაცია [[სუბკულტურა|სუბკულტურული]] [[იდენტობა|იდენტობის]] განვითარების მიზეზი გახდა.
 
სიტყვა ლესბოსელის განსხვავებულმა მნიშვნელობებმა მე-20 საუკუნის ადრეული წლებიდან ზოგიერთ ისტორიკოსს აიძულა თავიდან გადაეხედათ იმ ისტორიული ცნობებისთვის, სადაც ქალებს შორის ურთიერთობა და ამ სიტყვის გამოყენება [[ეროტიული]] მიდრეკილების მიხედვით ხდებოდა.
 
ქალის [[სექსუალობა]] ხშირად სათანადოდ არ არის წარმოდგენილი ტექსტებსა და დოკუმენტებში.ბოლო დრომდე, ის, რაც უკვე დაწერილა ქალის სექსუალობის შესახებ, მათი ავტორები მამაკაცებია, მამაკაცის თვალსაზრისით და იმ ასოციაციების გათვალისწინებით, რაც ქალს მამაკაცის მიმართ უჩნდებოდა, მაგ.: ცოლი, ქალიშვილი, დედა . ხშირად, ქალის სექსუალობის არტისტული წარმოჩენის მცდელობები ისტორიკოსებს აძლევდა იმის მიხვედრის საშუალებას თუ რაოდენ გავრცელებული თუ მიღებული იყო ქალთა შორის ეროტიული ურთიერთობები.
 
ისტორია ხშირად თანამედროვე იდეოლოგიების დახმარებით ანალიზდება; [[ძველი საბერძნეთი]] სწორედ მმართველი კლასის დახმარებით გახდა ხელახლა პოპულარული მე-19 საუკუნეში, [[გაერთიანებული სამეფო|ბრიტანეთში]]. მათ სოციალურ პრიორიტეტებზე დაყრდნობით, ბრიტანელი მეცნიერები ძველ საბერძნეთს განიხილავდნენ, როგორც დასავლურ, თეთრ და მამაკაცურ საზოგადოებას, სადაც ქალის ისტორიული მნიშვნელობა არსებითად ამოღებული იყო. საბერძნეთში ქალები ერთმანეთისგან განცალკევებულები იყვნენ, ისევე, როგორც მამაკაცები ერთმანეთისგან. ამ [[ჰომოსოციალურ]] გარემოში ეროტიული და [[სექსუალური]] კავშირები მამაკაცებს შორის გავრცელებული იყო და ასახვას ჰპოვებდა [[ლიტერატურა|ლიტერატურაში]], [[ხელოვნება|ხელოვნებასა]] და [[ფილოსოფია|ფილოსოფიაში]] თუმცა ქალებს შორის [[ჰომოსექსუალური]] კავშირების შესახებ თითქმის არაფერია ნახსენები. არსებობს ვარაუდი, რომ იგივე ურთიერთობა არსებობდა ქალებსა და გოგონებს შორის. პოეტი ალკმანი იყენებდა ტერმინს: aitis, რაც პედერასტიულ ურთიერთობებში ქალ მონაწილეს აღნიშნავდა. [[არისტოფანე]] პლატონის სიმპოზიუმში იხსენიებს „ქალებს, რომლებსაც სხვა ქალები უყვართ“, მაგრამ ის იყენებს ტერმინ trapesthai [[ეროსი|ეროსის]] ნაცვლად, რომელიც სხვა ეროტიულ კავშირებს აღნიშნავდა მამაკაცებსა და სხვა მამაკაცებს და ასევე ქალებს შორის.
 
მთელი ისტორიის მანძილზე, ქალის [[ჰომოსექსუალობა]] ისე ნეგატიურად არ იყო აღქმული, როგორც მამაკაცებისა. მაშინ, როცა [[სქესობრივი]] კავშირი მამაკაცებსა და სხვა მამაკაცებს და მამაკაცებსა და ცხოველებს შორის და ასევე [[ადიულტერი]] სოდომის მომაკვდინებელ ცოდვად ითვლებოდა და სიკვდილით ისჯებოდა [[გაერთიანებული სამეფო|ბრიტანეთში]], ქალებს შორის სქესობრივ ურთიერთკავშირს არ აღიარებდნენ და არც იხსენიებდნენ სამედიცინო და სამართლებრივ ტექსტებში. ყველაზე უფრო ადრეული კანონი ქალთა ჰომოსექსუალობის წინააღმდეგ [[საფრანგეთი|საფრანგეთში]] გამოჩნდა 1270 წელს. [[ესპანეთი|ესპანეთში]], [[იტალია|იტალიასა]] და [[საღვთო რომის იმპერია|საღვთო რომის იმპერიაში]], ქალთა შორის სქესობრივი კავშირი არაბუნებრივად ითვლებოდა და მასში ეჭვმიტანილებს წვავდნენ თუმცა ასეთი შემთხვევების შესახებ ჩანაწერები მხოლოდ რამდენიმეა.
 
ადრეული მსგავსი სასჯელის შემთხვევა [[გერმანია|გერმანიაში]] მოხდა 1477 წელს. მონაზვნებს მიესაჯათ 40 დღიანი [[ეფიტემია]], რადგან ისინი შემჩნეულ იქნენ ერთმანეთთან [[სქესი|სქესობრივი]] კავშირის დამყარებაში. იტალიელი მონაზონი, სახელად ბენედეტა კარლინი მის ბევრ სულიერ დას აცდუნებდა, როცა თავისივე თქმით, მას შეიპყრობდა ხოლმე ღვთაებრივი სული , სახელად “Splenditello. ბოლოს, იმისათვის, რომ მისთვის სხვა ქალებთან ურთიერთობა აეკრძალათ, იგი 40 წლით კარცერში განათავსეს სიცოცხლის ბოლომდე. ქალთა [[ჰომოეროტიზმი]] იმდენად გავრცელებული იყო ინგლისურ ლიტერატურასა და თეატრში, რომ ისტორიკოსები თვლიან, რომ ეს მოდურიც იყო [[რენესანსი|რენესანსის]] პერიოდში.
 
[[ფემინიზმი|ფემინისტი]] მწერლის ნაომი მაქკორმიკის მიხედვით, ქალის [[სექსუალობა]]ს მამაკაცების საზოგადოება ქმნის , რომელთა მთავარი [[ინდიკატორი]] ლესბოსური სექსუალური ორიენტაციისა მათი სექსუალური აქტივობაა სხვა ქალებთან თუმცა ჰეტეროსექსუალ ქალებთან მიმართებაში იგივე ინდიკატორი საჭიროდ არ მიიჩნევა, რომ ქალი ჰეტეროსექსუალად იქნეს აღქმული. მაქკორმიკი აცხადებს, რომ [[ემოცია|ემოციური]], [[მენტალური]], [[იდეოლოგია|იდეოლოგიური]] კავშირი ქალებს შორის ისეთივე მნიშვნელოვანია და ხანდახან უფრო მნიშვნელოვანიც კი, ვიდრე [[სქესი|სქესობრივი]] კავშირი. ამისდამიუხედავად, 1980-იანებში, ჩამოყალიბდა მნიშვნელოვანი მოძრაობა , რომელიც ლესბოსელობის დესექსუალიზაციას უარყოფდა და რამაც მწვავე დაპირისპირება გამოიწვია, რასაც [[ფემინიზმი|ფემინისტური]] სექს ომები ეწოდა.
 
მკვლევარები, მათ შორის [[სოციოლოგია|სოციოლოგი]] მეცნიერები აცხადებენ, რომ ხშირად ქცევა და [[იდენტობა]] ერთმანეთს არ ემთხვევა : ქალების გარკვეულმა ნაწილმა შესაძლოა საკუთარ თავს [[ჰეტეროსექსუალი]] უწოდოს, მაგრამ [[სექსუალური]] ურთიერთობა ჰქონდეთ სხვა ქალებთან , თვით-იდენტიფიცირებულ ლესბოსელებს შესაძლოა მამაკაცებთან ჰქონდეთ [[სექსი]] ან შესაძლოა, რომ ქალებმა დროთა განმავლობაში აღმოაჩინონ, რომ ის, რასაც ისინი უცვლელ სექსუალურ იდენტობად თვლიდნენ, დროთა განმავლობაში შეიცვალა.
 
მიუხედავად იმისა, რომ ქალთა შორის ჰომოსექსუალობის ფაქტებს კაცობრიობის მთელი ისტორიის მანძილზე ჰქონდა ადგილი, ერთსქესიან პარტნიორებს შორის ოჯახების ჩამოყალიბება ბოლოდროინდელი მოვლენაა. 1970-იანებამდე, ეს იდეა ბევრი ადამიანისთვის უცნობი იყო. ბოლო ათი წლის მანძილზე ერთსქესიანი წყვილებისთვის შექმნილმა მზარდა შესაძლებლობებმა მნიშვნელოვანი წვლილი შეიტანეს [[პოლიტიკა|პოლიტიკური]] ლანდშაფტის ჩამოყალიბებაში.
 
 
== სქოლიო ==
მოძიებულია „https://ka.wikipedia.org/wiki/ლესბოსელი“-დან