კვაჭი კვაჭანტირაძე: განსხვავება გადახედვებს შორის
| [შემოწმებული ვერსია] | [შემოწმებული ვერსია] |
შიგთავსი ამოიშალა შიგთავსი დაემატა
No edit summary |
მNo edit summary |
||
ხაზი 1:
{{ინფოდაფა წიგნი |
| სახელწოდება = კვაჭი კვაჭანტირაძე
| სურათი = Kvachi 2.
| ავტორი = [[მიხეილ ჯავახიშვილი]]
| ქვეყანა = [[საქართველოს სსრ]]
| ენა = [[ქართული ენა|ქართული]]
| ჟანრი = [[
| გამომცემელი =
| გამოც_თარიღი = [[1924]]
ხაზი 14:
'''კვაჭი კვაჭანტირაძე''' — [[მიხეილ ჯავახიშვილი]]ს [[რომანი (პროზა)|რომანი]]. რომანში გადმოცემულია თაღლით კვაჭი კვაჭანტირაძის ისტორია, რომელიც [[სტალინი]]ს პერიოდის [[სსრკ|საბჭოთა კავშირში]] ვითარდება. [[გერონტი ქიქოძე|გერონტი ქიქოძის]] მოგონენებებზე დაყრდნობით არსებობს მოსაზრება, რომ პერსონაჟ კვაჭი კვაჭანტირაძის პროტოტიპი არის დიპლომატი [[ვასილ დუმბაძე]]<ref>''ილია თავბერიძე'', „ჯუმათის მონასტრის სიძველეები“ გვ. 75 — საქართველოს საპატრიარქოს გამომცემლობა, 2005 ISBN 99940-852-6-3</ref>. რომანი [[ინგლისური ენა|ინგლისურ ენაზე]] 2015 წელს ითარგმნა. იმავე წელს ის [[The Guardian]]-ის რჩეულ საზაფხულო საკითხავთა სიაში მოხვდა.<ref>[http://www.theguardian.com/books/2015/jul/11/best-holiday-reads-2015 Best holiday reads 2015] {{en icon}}</ref>
==რომანის შესახებ==
"კვაჭი კვაჭანტირაძე" - [[მიხეილ ჯავახიშვილი]]ს პირველი რომანია.მწერალს თავიდან მოთხრობების ციკლის დაწერა ჰქონდა განზრახული,ასეთი სახით გამოაქვეყნა კიდეც 1924 წელს ლიტერატურულ პერიოდიკაში,მაგრამ შემდეგ ცალკეული სათავგადასავლო-ავანტიურისტული ეპიზოდეი ერთ სიუჟეტურ ღერძზე აასხა და მთლიანი რომანის იერი მისცა.
მიხეილ ჯავახიშვილის რომანის ის ნაწილი, რომელშიც კვაჭის საქართველოში დაბრუნება და ,,მოღვაწეობაა” აღწერილი, ქართული საზოგადოების ფსიქოლოგიის ირონიულ-ანალიტიკურ სურათს მოიცავს. ეს სურათი გვიცვენებს, თუ რატომ არის ჩვენში წარმატებული და აღზევებული კვაჭის ტიპი: ქართული საზოგადოება მუდამ ელის სასწაულებრივ მხსნელს, რომელიც სწრაფად გადაუჭრის მას ყოველგვარ პრობლემებს თავისი არაჩვეულებრივი ძალების და უნარების წყალობით. თვითონ კი მხოლოდ უნდა დატკბეს მისი ნიჭის ნაყოფით, შრომა და ინიციატივის გამოჩენა არ სჭირდება, არც რაიმე პასუხისმგებლობა ეკისრება. ქართული საზოგადოების ამ თვისებაზეა ლაპარაკი ილია ჭავჭავაძის წერილშიც ,,რა გითხრათ? რით გაგახაროთ?” – ქართველები პასიურად ელოდებიან ღვთის წყალობას, ჰგონიათ მათი შრომის, აქტივობის გარეშეც გაკეთდება. ასეთი ,,ღვთის წყალობაა” კვაჭი. კვაჭი-მხსნელის მითოლოგიზებული ფიგურა ქართული საზოგადოების ოცნების და პოეტური წარმოსახვის ქმნილებაა, რომელსაც ეს საზოგადოება ბრმად ენდობა და ისიც უხვად სარგებლობს ამ ნდობით. უსახური რეალობის პოეტიზაცია, იდეალიზაცია საქართველოში მხოლოდ იმ პოეტებს არ ემარჯვებათ, რომლებიც კვაჭი-რაინდის ისეთ ამაღლებულ ხატს ქმნიან, რომ მათი ოსტატური ფალსიფიკაციით თვით ამ საქმის ვირტუოზი კვაჭიც კი განცვიფრებული რჩება.▼
მწერალმა კვაჭი კვაჭანტირაძით შექმნა განზოგადებული სახე გაიძვერა და ფლიდი ადამიანისა, რომელსაცპირადი კარიერისა და წარმატებისათვის ყველას და ყველაფრის გაყიდვა შეუძლია ოდნავი სინდისის ქენჯნის გარეშე. ავტორი 1925 წლის წინასიტყვაობაში წერს: ''"ვბედავ და ამ წიგნს წრფელი გულით მივუძღვნი ყველა მსხვილფეხა და წრვილფეხა კვაჭსა და კვაჭიკოებს, რომელნიც ჩემს კურთხეულ სამშობლოში ყოველთვის უხვად მოიპოვებოდნენ."''
კვაჭი კვაჭანტირაზე უთუოდ გროტესკული,მხატვრულად გაზვიადებული სახეა, თუმცა ამით მისი რეალისტური ბუნება ოდნავადაც არ იჩქმალება. ავტორი თავისი გმირებისათვის ყოველთვის ირჩევდა რეალურ პროტოტიპებს, რომლებიც ეხმარებოდნენ მას ცოცხალი მხატვრული სახის შექმნაში.<ref>გამოჩენილ ადამიანთა ცხოვრება - მიხეილ ჯავახიშვილი. გვ60-61</ref>
==რომანის სიუჟეტი==
როდესაც [[სამტრედია]]ში კვაჭი დაიბადა, მამამისმა პირველსავე დღეს განდაცხადა: ''"ბავშვის ასეთი ტირილი ჯერ არ გამიგია. სულ "მე-მეს" იძახის. ეტყობა, სხვას არაფერს შეარჩენს და ამ ქვეყანას დაიჩემებს"''.
კვაჭის ცხოვრებაც ზუსტად იმას ეძღვნება, თუ როგორ მიითვისოს სხვისი განძი და ფული, სხვისი დიდება და პატივი.ჯერ კიდევ გიმნაზიაში სწავლის დროს გამოავლენს თავის ავანტურულ სახეს მაქინაციებითა და აფიორების წყალობით.აქ გაიცნობს და შეკრავს კვაჭი თავის "ამალას",რომელსაც შემდგომ მთელ ევროპაში დაატარებს. ამ ბანდის მსხვერპლი ხდება ბევრი პატიოსანი თუ არაპატიოსანი ადამიანი.კვაჭისთვის ჩვეულებრივი მოვლენა გახდება ბანკების ძარცვა,ფინანსური აფიორები, მკვლელობა, ხასების ყიდვა-გაყიდვა და ა. შ.
რუსეთში ყოფნისას კვაჭი [[გრიგოლ რასპუტინი | რასპუტინსაც]] შეეკვრება და ვითომ მეგობარი და მოკავშირე გახდება. კვაჭი ჭკვიანურად გამოიყენებს რუსის ძალაუფლებას და დიდ ქონებას მოიხვეჭავს. ყველაფრის მიუხედავად, საბოლოოდ მის მკვლელობასაც არ მოერიდება.
ამის შემდეგ მოივლის [[პარიზი | პარიზს]], [[ლონდონი | ლონდონს]] და მთელ ევროპას, სადაც თავის სახელსაც დაიმკვიდრებს.
საბოლოოდ ქვეყანა აირევა და კვაჭის [[საქართველო]]ში დაბრუნება მოუწევს, სადაც დაიჭერენ თავის მეგობარ ჯალილასთან ერთად.მეგობრები უკანასკნელად თხოვენ პატიებას ღმერთს და მისგან დახმარებას ელიან. კვაჭის მშველელად აქ პატიოსანი მოხუცი ალექსი ირემაძე მოევლინება, რომელიც ტყუილსაც კი იკადრებს ბანდის დასახმარებლად. ავანტურისტი ციხიდან გამოსვლისთანავე მის პატიოსნებაში ღრმად დარწმუნებულ ალექი ირემაძეს სახლს გააყიდვინებს და ფულს უსირცხვილოდ მიითვისებს,თან დააშინებს, თუ არ გაჩუმდები, ჩემთან ერთად შენც დაგღუპავ სასამართლოში ტყუილის თქმისათვისო.
რევოლუციის შემდეგ კვაჭის თავის გატანა გაუძნელდება და საროსკიპოს მფლობელ ქალს მოიყვანს ცოლად.ის ჯერ კიდევ ახალგაზრდაა და თითქმის ყველაფერს მიაღწია. რომანი უცნაურად მთავრდება - კვაჭის მაინც რაღაც აწუხებს და არ ასვენებს.ის მაინც არ არის ბედნიერი.[[ფაილი:Kvachi 1.JPG|მინიატიურა|მარცხნივ|რომანის პირველი გვერდი]]
==კვაჭის ლიტერატურული სახის ანალიზი==
▲მიხეილ ჯავახიშვილის რომანის ის ნაწილი, რომელშიც კვაჭის
თუმცა კვაჭი თვითონაც ასახიერებს რაინდს. მისი ეფემერული მონაწილეობა კოჯრს ბრძოლაში საბჭოთა ჯარის წინააღმდეგ იმითაც უნდა აისახენოდეს, რომ მას ზოგჯერ ზედმეტად იტაცებს რაინდის როლი, თუმცა დროულად ფხიზლდება და უკან იხევს, პატრიოტულ აღტკინებას იოკებს. არადა, კვაჭს მართლა უყვარს სამშობლო როგორც თავისი კერძო საკუთრება, საკუთარი მამული, როგორც ექსპლუატაციის ობიექტი, როგორც საბალახო და სანავარდო – მწერალი ელვარე ირონიით ხატავს კვაჭის ეგზალტირებულ პატრიოტულ ემოციებს.
Line 22 ⟶ 35:
ზნეობასაც კვაჭისთვის მხოლოდ პრაგმატულ-გამოყენებითი ღირებულება აქვს. დიდებულია, როცა სხვები მორალური ნორმებს ასრულებენ – ამით კვაჭი მათი უზნეობისგან დაცულია, ისინი კი დაუცველები არიან მისი უზნეობის წინაშე. როცა ამორალობაში სხვები – ვთქვათ, ქართველი ხელისუფლები – ჯობნიან, მისი მორალური აღშფოთება უსაზღვროა, მგზნებარედ გმობს მათ უზნეო ქცევას. კვაჭი დიდი მორალისტია – მორალურ კანონებს მუდამ უნდა ემორჩილებოდეს ყველა… მის გარდა.
== პერსონაჟები და მათი პროტოტიპები ==
* '''[[კვაჭი კვაჭანტირაძე (პერსონაჟი) | კვაჭი კვაჭანტირაძე]]''' - თაღლითი და ავანტურისტი.რომანის მთავარი გმირი. [[გერონტი ქიქოძე | გერონტი ქიქოძის]] მოგონენებებზე დაყრდნობით არსებობს მოსაზრება, რომ კვაჭი კვაჭანტირაძის პროტოტიპი არის დიპლომატი [[ვასილ დუმბაძე]]
* '''სილიბისტრო კვაჭანტირაძე''' - კვაჭის მამა.
* '''პუპი''' - კვაჭის დედა.
* '''ნოტიო''' - კვაჭის ბებია.
* '''ხუხუ''' - კვაჭის ბაბუა.
* '''ბუდუ შოლია''' - სამიკიტნოს მფლობელი ქუთაისში.კვაჭი გასაზრდელად მას მიაბარეს.
* '''ცვირი''' - ბუდუს ცოლი. კვაჭის პირველი "დედალი".
* '''ბესო შიქია''' - კვაჭის მეგობარი.
* '''ჯალილა''' - კვაჭის მუსლიმი მეგობარი.
* '''[[გრიგოლ რასპუტინი]]''' - მკურნალი,ავანტურისტი.სამეფო კართან დაახლოებული პირი.კვაჭისა და მისი ურთიერთობა მთლიანად გამოგონილია(მათ შორის კვაჭს მიერ მისი მოკვლა).
* '''ლადი ჩიკინჯილაძე''' - კვაჭის მეგობარი.
* '''რებეკა''' - კვაჭის ერთ-ერთი ვითომ სატრფო.
* '''ელენე''' - კვაჭის ერთ-ერთი ვითომ სატრფო.
* '''მადამ ლაპოში''' - კვაჭის ერთ-ერთი ვითომ სატრფო.
* '''ალექსი ირემაძე''' - მოხუცს კვაჭი მაშინ გაიცნობს, როცა დაიჭერენ თავის მეგობარ ჯალილასთან ერთად ციხეში ჩასვამენ.მეგობრები უკანასკნელად თხოვენ პატიებას ღმერთს და მისგან დახმარებას ელიან. კვაჭის მშველელად აქ პატიოსანი მოხუცი ალექსი ირემაძე მოევლინება, რომელიც ტყუილსაც კი იკადრებს ბანდის დასახმარებლად. ავანტურისტი ციხიდან გამოსვლისთანავე მის პატიოსნებაში ღრმად დარწმუნებულ მოხუცს სახლს გააყიდვინებს და ფულს უსირცხვილოდ მიითვისებს
== რომანის კავშირი სხვა ნაწარმოებებთან ==
[[მიხეილ ჯავახიშვილი | ჯავახიშვილის]] ამ რომანს ხშირად ადარებენ [[თომას მანი]]ს "[[ავანტურისტ ფელიქს კრულის აღსარება | ავანტურისტ ფელიქს კრულის აღსარებას]]" ან [[გი დე მოპასანი]]ს [[ლამაზი მეგობარი (რომანი) | ლამაზს მეგობარს]].მრავალი დამთხვევაა ამ რომანების მთავარ პერსონაჟებს შორის,მაგრამ ეს მხოლოდ ჟანრის, ავანტიურისტული რომანის ბუნებით არის გამოწვეული და არა რაიმე პირდაპირი და უშუალო კავშირებით, რაც საერთოდ გამორიცხულია.თომას მანს თავისი რომანი ბევრად ადრე ჰქონდა ჩაფიქრებული,მაგრამ მან იგი ცხოვრების ბოლოს წლებში დაწერა. "კვაჭი კვაჭანტირაძე" 1924 წელს უკვე არსებობდა, თუმცა ის თარგმნილი არ იყო და მანს არ შეეძლო მისი წაკიხვა.რაც შეეხება "ლამაზ მეგობარს" მისი კავშირი კვაჭისთან შეიძლება თარგმანით იყოს გამოწვეული."ლამაზი მეგობარი" ჯავახიშვილის ნათარგმნია.
==სქოლიო==
| |||