ლანთანოიდები: განსხვავება გადახედვებს შორის

[შემოწმებული ვერსია][შემოწმებული ვერსია]
შიგთავსი ამოიშალა შიგთავსი დაემატა
No edit summary
No edit summary
ხაზი 31:
ლანთანოიდებს [[სკანდიუმი|სკანდიუმთან]], [[იტრიუმი|იტრიუმსა]] და [[ლანთანი|ლანთანთან]] ერთად '''იშვიათ მიწათა ელემენტებს''' უწოდებენ.
<br/>ლანთანოიდები იყოფა [[ცერიუმი]]სა (Z=58÷63) და [[იტრიუმი]]ს (Z=64÷71) ქვეჯგუფებად.
<br/>[[XX საუკუნე|XX საუკუნის]] დასაწყისისათვის აღმოჩენილი იყო თითქმის ყველა ლანთანოიდი (გარდა [[პრომეთიუმი]]სა), მაგრამ ბევრი მათგანი არ იყო შესწავლილი და გამოყოფილი სუფთა სახით. უკანასკნელი წლების მანძილზე შემუშავებული დაყოფის ეფექტური მეთოდები ლანთანოიდების ნაერთების ან თვით [[ლითონი|ლითონების]] სუფთა სახით მიღების საშუალებას იძლევა.</br>ლანთანთან ერთად ლანთანოიდების შემცველობა დედამიწის ქერქში მასის მიხედვით 1,78 • 10<sup>-2</sup>%-ია. ცნობილია [[ცერიუმი]]ს 33 და ლანთანის 9 [[მინერალი]]. დანარჩენი ლანთანოიდები, როგორც იზომორფული მინარევები, შედის სხვადახვა მინერალის (განსაკუთრებით იშვიათ მიწათა) კრისტალურ გისოსში. ბუნებრივ წყლებსა და ორგანიზმებში ლანთანოიდები უმნიშვნელო რაოდენობითაა. ლანთანოიდები მოვერცხლისფრო -თეთრი ფერის ლითონებია (ზოგიერთი ოდნავ მოყვითალოა). ცერიუმის ქვეჯგუფის ელემენტთა [[დნობის ტემპერატურა]] ინტრიუმის ქვეჯგუფის ელემენტებთან შედარებით დაბალია. მაღალი ლანთანოიდები პლასტიკური და ადვილად დეფორმირებადია. ყველა ლანთანოიდებს (გარდა [[ლუტეციუმი]]სა) ახასიათებს [[პარამაგნეტიზმი]] (ოთახის ტემპერატურაზე მაღლა). ლანთანოიდებისათვის დამახასიათებელია აგრეთვე მაღალი ქიმიური აქტივობა. ლანთანოიდები გაცხელებისას რეაგირებს [[წყალბადი|წყალბადთან]], [[ნახშირბადი|ნახშირბადთან]], [[აზოტი|აზოტთან]], [[ფოსფორი|ფოსფორთან]], [[ნახშირწყალბადი|ნახშირწყალბადთან]], [[ნახშირბადის ჟანგეული|ნახშირბადის ჟანგეულებთან]]. ლანთანოიდები შლის [[წყალი|წყალს]], იხსნება [[მარილი]]ს, [[გოგირდი]]სა და [[აზოტი]]ს მჟავებში. ყველა ლანთანოიდისათვის დამახასიათებელი [[ვალენტობა]]ა 3, ზოგიერთისათვის აგრეთვე 4 ან 2. </br>ლანთანისა და ლანთანოიდების [[ჟანგეული|ჟანგეულები]] ძნელლღობადია, მისი [[ჰიდროჟანგი|ჰიდროჟანგები]] ფუძე თვისებისაა. წყალში ხსნადია სამვალენტოვანი ლანთანოიდების [[ქლორიდი|ქლორიდები]] [[სულფიტი|სულფიტები]], [[ნიტრატი|ნიტრატები]]. წყალსა და განზავებულ მინერალურ მჟავებში მცირედ ხსნადია ლანთანოიდების [[ფთოტიფთორი]]დები, [[ოქსალტი|ოქსალატები]], [[ფოსფატი|ფოსფატები]], [[კარბონატი|კარბონატები]] და [[ფეროციანიდი|ფეროციანიდები]].
მოძიებულია „https://ka.wikipedia.org/wiki/ლანთანოიდები“-დან