|
== მოძღვრება ==
დევიდ იუმმა თანმიმდევრულად განავითარა ბერკლის სუბიექტური [[იდეალიზმი]] თანმიმდევრულად განავითარა დევიდ იუმმა, მან დიდი გავლენა მაოხდინა იდეალისტური ფილოსოფიის განვითარებაზე, თანამედროვე [[პოზიტივიზმი]] იუმის ფილოსოფიის თავისებურ აღდგენას წარმოადგენს. დევიდ იუმის აზრით, ჩვენს ცხოვრებაში არაფერია, გარდა პერცეფციებისა, პერცეფციები ორგვარია: შთაბეჭდილებები და იდეები, პერცეფციები სიმარტივე-სირთულითაც განსხვავდება; არსებობს რთული და მარტივი იდეები.
რასშთაბეჭდილებები წარმოადგენსორგვარია იმისდა მიხედვით თუ რა არის მათი წყარო; არსებობს შეგრძნებით მიღებული შთაბეჭდილებები და [[რეფლექსი|რეფლექციით]] მიღებული შთაბეჭდილებები, იდეებიორივე ამ შთაბეჭდილებათა პრინციპი ერთია, რადგან რეფლექსიის შთაბეჭდილებები — შიში, სიხარული და როგორისხვა დამოკიდებულებაა[[ემოცია|ემოციები]], მათთვით შორის?შეგრძნებებიდან წარმოიშობა. იუმი განიხილავს პერცეპციებს ჩაკეტილ ცნობიერებაში , არ გადის მის გარეთ. იუმის აზრით , შთაბეჭდილებები შთაბეჭდილებებიუფროუფრო ცხოველი ხასიათისაა, იდეები კი შაბეჭდილებათა სუსტ ასლებს წარმოადგენს, შთაბეჭდილება ყოველთვის უსწრებს წინ იდეებს, ყოველ შთაბეჭდილებას იმეორებს მარტივი იდეა, მარტივი იდეები მკრთალად გამოხატავს შთაბეჭდილებებს. [[ადამიანი|ადამიანს]] აქვს [[მეხსიერება]] და წარმოსახვის უნარი, მეხსიერება არის შთაბეჭდილების სიცოცხლის შენახვის უნარი. წარმოსახვა კი არის შთაბეჭდილების სიცხოველის დაკარგვისა და მისი იდეად შენასხვისშენახვის უნარი. წარმოსახვას თავისუფლება ახალიასთებსახასიათებს, მეხსიერებას კი არა, მეხსიერება მხოლოდ ინახავს შთაბეჭდილებებს. წარმოსახვა კი იდეათა დაკავშირებასაც ახდენს, ის თავისუფლად მოქმედებს .▼დევიდ იუმის აზრით, ჩვენს ცხოვრებაშიო არაფერია, გარდა პერცეფციებისა, პერცეფციები ორგვარია: შთაბეჭდილებები და იდეები, პერცეფციები სიმარტივე-სირთულითაც განსხვავდება; არსებობს რთული და მარტივი იდეები.
შთაბეჭდილებები ორგვარია იმისდა მხიედვით თუ რა არუს მათი წყარო; არსებობს შეგრძნებით მიღებული შთაბეჭდილებები და [[რეფლექსი|რეფლექციით]] მიღებული შთაბეჭდილებები, ორივე ამ შთაბეჭდილებათა პრინციპი ერთია, რადგან რეფლექსიის შთაბეჭდილებები - შიში, სიხარული და სხვა [[ემოცია|ემოციები]], თვით შეგრძნებებიდან წარმოიშობა.
▲რას წარმოადგენს შთაბეჭდილებები, იდეები და როგორი დამოკიდებულებაა მათ შორის? იუმი განიხილავს პერცეპციებს ჩაკეტილ ცნობიერებაში, არ გადის მის გარეთ. იუმის აზრით შთაბეჭდილებებიუფრო ცხოველი ხასიათისაა, იდეები კი შაბეჭდილებათა სუსტ ასლებს წარმოადგენს, შთაბეჭდილება ყოველთვის უსწრებს წინ იდეებს, ყოველ შთაბეჭდილებას იმეორებს მარტივი იდეა, მარტივი იდეები მკრთალად გამოხატავს შთაბეჭდილებებს. [[ადამიანი|ადამიანს]] აქვს [[მეხსიერება]] და წარმოსახვის უნარი, მეხსიერება არის შთაბეჭდილების სიცოცხლის შენახვის უნარი. წარმოსახვა კი არის შთაბეჭდილების სიცხოველის დაკარგვისა და მისი იდეად შენასხვის უნარი. წარმოსახვას თავისუფლება ახალიასთებს, მეხსიერებას კი არა, მეხსიერება მხოლოდ ინახავს შთაბეჭდილებებს. წარმოსახვა კი იდეათა დაკავშირებასაც ახდენს, ის თავისუფლად მოქმედებს
== ლიტერატურა ==
* ფილოსოფიის ისტორია, თბ., 1962
|
