მოსე თოიძე: განსხვავება გადახედვებს შორის

[შემოწმებული ვერსია][შემოწმებული ვერსია]
შიგთავსი ამოიშალა შიგთავსი დაემატა
No edit summary
ხაზი 21:
| ჯილდოები =
}}
'''მოსე ივანეს ძე თოიძე''' (დ. [[21 იანვარი]], [[1871]], თბილისი — გ. [[17 ივნისი]], [[1953]], იქვე) — ქართველი [[ფერმწერი]], [[გრაფიკა|გრაფიკოსი]], [[სსრკ-ის სახალხო მხატვარი]] ([[1953]]), სსრკ სამხატვრო აკადემიის აკადემიკოსი ([[1947]]), [[თბილისის სამხატვრო აკადემია|თბილისის სამხატვრო აკადემიის]] პროფესორი ([[1922]]), ახალი ქართული ფერწერის ერთ-ერთი ფუძემდებელი. სწავლობდა პეტერბურგის სამხატვრო აკადემიაში ([[ილია რეპინი|ი. რეპინის]] რეკომენდაციით, [[1896]] წლიდან). მუშაობდა ილია რეპინის სახელოსნოში.<ref>[http://www.manuscript.ge/index.php?m=548 მოსე თოიძე – ხელნაწერთა ეროვნული ცენტრი.]</ref>
 
==ბიოგრაფია==
მამით ადრე დაობლებული დედამ გაზარდა დიდ გაჭირვებაში. ხატვისადმი მიდრეკილება ჯერ კიდევ სკოლაში გამოავლინა და 13 წლის ყმაწვილი სახელოსნო სასწავლებელში მიაბარეს. 1887 წელს ჭაბუკმა დაამთავრა სასწავლებელი და იქვე დატოვეს ზეინკალ მასწავლებლად.
 
ამ პერიოდში მ. თოიძე დაუახლოვდა ცნობილ რევოლუციონერებს, გოლა და შიო ჩიტაძეებს და მათ წრეს, სადაც თავს იყრიდნენ რადიკალურად განწყობილი ქართველი ინტელიგენციის წარმომადგგენლები. აქვე შეხვდა მაქსიმ გორსკის, რომელმაც დიდი გავლენა იქონია ახალგაზრდა შემოქმედის მომავლა ბედზე.
 
25 წლის მოსე თოიძე გაემგზავრა პეტერბურგში სამხატვრო აკადემიაში გამოცდების ჩასაბარებლად. დიდი სიძნელეების მიუხედავად, იგი ჩაირიცხა ე.წ. მალიავინის ჯგუფში, რომელსაც ი. რეპინი მეურვეობდა.
 
სწავლობდა პეტერბურგის სამხატვრო აკადემიაში ([[ილია რეპინი|ი. რეპინის]] რეკომენდაციით, [[1896]] წლიდან). მუშაობდა ილია რეპინის სახელოსნოში.<ref>[http://www.manuscript.ge/index.php?m=548 მოსე თოიძე – ხელნაწერთა ეროვნული ცენტრი.]</ref>
 
მოსე თოიძე ახალი ქართული ფერწერის ერთ-ერთი ფუძემდებლად ითვლება. თოიძე მუშაობდა სახვითი ხელოვნების თითქმის ყველა სფეროში. ნაყოფიერად მოღვაწეობდა [[საყოფაცხოვრებო ფერწერა|საყოფაცხოვრებო]], [[ისტორიული ფერწერა|ისტორიული]], [[პეიზაჟი]]ს, [[ნატურმორტი]]ს, [[პორტრეტი]]ს ჟანრებში.
 
მოსე თოიძე გარდაიცვალა [[1953]] წელს. დაკრძალულია [[დიდუბის პანთეონი|დიდუბის პანთეონში]]. მისი მეუღლის საფლავი დაკარგულია თუმცა დიდუბის პანთეონში მის საფლავის ქვაზე მოსე თოიძის სახელის გვერდზე არის მისი მეუღლის სახელი დაწერილი. {{ციტირება|პეტერბურგში ი. რეპინთან მეცადინეობის პერიოდში მოსე თოიძე გაიცნო და დაქორწინდა ალექსანდრა ნიკიტას ასულ სუდინაზე დაბადებული 1875 წელს რუსეთის ერთ-ერთ პროვინციულ ქალაქში, მღვდლის ოჯახში. ძალით აღკვეცილი მონაზვნად, შინაგანად გატაცებული იყო ხელოვნებით. მონასტრიდან მეგობართან ერთად გამოქცეული ჩავიდა პეტერბურგში და თავისი მხატვრული ტილოები აჩვენა დიდ რუს ხელოვანს, რომელსაც ძაან მოეწონა. თბილისში დაბრუნებულ მოსე თოიძეს მისი მეუღლეც ჩამოყვა, სადაც შეეძნინათ 7 შვილი. ისწავლა ქართული ენა და მტელი შეგნებული ცხოვრება შვილების გაზრდას შეალია. გარდაიცვალა 45 წლის ასაკში. საფლავი დაკარგულია. იმის გამო რომ დარჩენილიყო დედის სახელი, მისმა სახელოვანმა ვაჟიშვილმა ირაკლი თოიძემ მამის საფლავს დიდუბის პანთეონში გაუკეთა წარწერა სუდინა-თოიძე ალექსანდრა ნიკიტას ასული (დ. 1875 — გ. 1920).|||მოსე თოიძის შვილიშვილის, პროფესორ [[მაია მაჭავარიანი]]ს ნაამბობიდან}}
 
==შემოქმედება==
მისი შემოქმედების მნიშვნელოვანი თემაა ძველი თბილისის ყოფა და ხედები: „ვიწრო ქუჩა“ ([[1895]]), „მრეცხავი“ ([[1902]]), „ბაზაზხანა“ ([[1914]]), „მაწვნის გამყიდველი“ ([[1918]]), „მეთევზის დუქანი“ ([[1919]]), „ნავი მტკვარზე“ ([[1925]]), „ძველი თბილისის აშუღი“, „თბილისის სახურავები“ (ორივე [[1940]]); ციკლი – თბილისის მთვარიანი ღამეები: „თბილისი, მთვარიანი ღამე“ ([[1910]]), „ქალები ბანზე“ ([[1934]]); [[მეორე მსოფლიო ომი]]ს თემას მიუძღვნა სურათები: „თბილისი ომის დროს“ ([[1942]]), შექმნა თანამედროვეთა პორტრეტები („ი. გრიშაშვილი“, 1939; „მ. ჭიაურელი“, 1943 და სხვა). თოიძის სახელს ატარებს სამხატვრო პროფესიული ლიცეუმი.<ref>[http://burusi.wordpress.com/2009/10/23/mose-toidze-2/ burusi.wordpress.com]</ref>
 
მოსე თოიძე გარდაიცვალა [[1953]] წელს. დაკრძალულია [[დიდუბის პანთეონი|დიდუბის პანთეონში]].
 
მისი სახელობის [[მოსე თოიძის სახლ-მუზეუმი|სახლ-მუზეუმში]] დაცულია მხატვრის ფერწერული ტილოები, გრაფიკული ნამუშევრები (2000-ზე მეტი ერთეული), მისი ცხოვრებისა და მოღვაწეობის ამსახველი ფოტო და დოკუმენტური მასალები. აგრეთვე მისი შვილის — მხატვარ [[ირაკლი თოიძე|ირაკლი თოიძის]] ნამუშევრები.<ref>[http://www.georgianmuseums.ge/MuseumGe/Musums/Erovnuli/M.ToidzeMus.html საქართველოს ეროვნული მუზეუმი. მოსე თოიძის სახლ-მუზეუმი]</ref>
 
==ლიტერატურა==
* ზ. ბაბუნაშვილი, თ. ნოზაძე, „მამულიშვილთა სავანე“, თბ., 1994
 
== იხილეთ აგრეთვე ==
Line 39 ⟶ 51:
 
{{DEFAULTSORT:თოიძე, მოსე}}
[[კატეგორია:დიდუბის პანთეონში დაკრძალულები]]
[[კატეგორია:სსრკ-ის სახალხო მხატვრები]]
[[კატეგორია:ქართველი მხატვრები]]
მოძიებულია „https://ka.wikipedia.org/wiki/მოსე_თოიძე“-დან