ვერსალის სასახლე: განსხვავება გადახედვებს შორის

[შეუმოწმებელი ვერსია][შემოწმებული ვერსია]
შიგთავსი ამოიშალა შიგთავსი დაემატა
5.152.9.36-ის რედაქტირებები გაუქმდა; აღდგა George.GBot-ის მიერ რედაქტირებული ვერსია
ხაზი 20:
'''ვერსალის სასახლე''' ან უბრალოდ '''ვერსალი''' ([[ფრანგ.]] Château de Versailles) — [[საფრანგეთი]]ს მეფეების სადღესასწაულო სასახლე ვერსალში, [[პარიზი]]ს გარეუბანი. სასახლის აგების პერიოდში ვერსალი სოფელი იყო, ამჟამად კი [[პარიზი]]ს გარეუბანია საკუთარი ქალაქის სტატუსით. [[1682]]-[[1789]] წლებში ვერსალის კარი საფრანგეთის ძველი რეჟიმის ძალაუფლების ცენტრი იყო. [[XVII საუკუნე|XVII საუკუნიდან]] ევროპის მონარქებისა და დიდებულთა სასახლეებისთვის ნიმუში გახდა. [[1979]] წელს [[იუნესკო]]მ [[მსოფლიო მემკვიდრეობა|მსოფლიო კულტურული მემკვიდრეობის]] ძეგლთა სიაში შეიტანა. ვერსალის სასახლის აგება [[ლუი XIV]]-მ დაიწყო.
== ისტორია ==
მადა ფაცკ იაკო ქიქაცა გააჯვი აქედან ყველას ვინც აქედან ამოიწერს დამატებიტს
 
[[საფრანგეთი|საფრანგეთის]] კულტურული მემკვიდრეობა უამრავ ხუროთმოძღვრულ ანსამბლს მოიცავს. ყოველი მათგანი ამა თუ იმ ეპოქისა და იმდროინდელი ფასეულობების თვალსაჩინო მანიფესტია. თითოეული ამ საგანძურთაგან უდავოდ პოპულარულია, თუმცა უკვე მეხუთე საუკუნეა, არქიტექტურულ შედევრთა შორის ვერსალს, თავისი გრანდიოზულობით უცილობლად პირველი ადგილი უკავია. უბრალო, სადა, ნადირის თავშესაფრად ქცეული მამულიდან ბრწყინვალე ქალაქამდე ვერსალმა დიდი გზა განვლო. ქვეყნის კულტურულ და პოლიტიკურ გზაჯვარედინზე იგი სრულიად მოულოდნელად აღმოჩნდა.
 
ვერსალი საფრანგეთის ჩრდილოეთით, [[ილ დე ფრანსი|ილ დე ფრანსის]] რეგიონში, [[პარიზი|პარიზიდან]] დაახლოებით 16 კილომეტრში მდებარეობს. გარეუბანი და მიმდებარე მამული ისტორიულ წყაროებში პირველად 1038 წელს, წმინდა პეტრეს [[სააბატოს]] [[სიგელი|სიგელში]] მოიხსენიება. XI საუკუნის დასასრულს ვერსალი სოფლის ტიპის დასახლება იყო რამდენიმე საცხოვრებლითა და წმინდა ჟულიენის ეკლესიით. ეს ადგილი XIII საუკუნის ბოლომდე აყვავებული იყო, [[ასწლიანი ომი|ასწლიანი ომის]] შემდეგ კი აქ მხოლოდ რამდენიმე შეძლებული ოჯახი ცხოვრობდა.
 
XVI საუკუნის მიწურულს ვერსალის მიდამოები გონდის გვარის სამფლობელო გახდა, თუმცა მიწა მათ მხოლოდ რამდენიმე წელიწადს ეკუთვნოდათ. ერთ დღესაც მამულს მოულოდნელად, დოფინი (ანუ საფრანგეთის ტახტის მემკვიდრე) [[ლუდოვიკო XIII (საფრანგეთი)|ლუი XIII]] ესტუმრა. მომავალ გვირგვინოსანს თვალი მოსჭრა ვერსალის ველურმა ბუნებამ, განსაკუთრებით კი თვალუწვდენელმა ველებმა. მან უმალვე შეისყიდა მიწის ნაკვეთი და 1622 წელს აგურისა და ხისაგან მცირე ზომის სანადირო კოტეჯი ააგო. გამეფების შემდეგ იგი ვერსალის ლორდად გამოცხადდა და უფრო აქტიურად განაგრძო თავშესაქცევი სამფლობელოს გაფართოება, თუმცა კომპლექსმა დასრულებული სახე მხოლოდ [[ლუდოვიკო XIV|ლუი XIV-ის]] მმართველობისას მიიღო.ლუი XIII 1643 წელს გარდაიცვალა და ქალაქის გაშენება დროებით შეფერხდა.
 
მეორე სამშენებლო კამპანია, პირველთან შედარებით მასშტაბური, მეფე-მზის ტახტზე ასვლიდან მცირე ხანში განახლდა. ლუი განსაკუთრებულ ინტერესს ავლენდა ქალაქისადმი, პირადად ესწრებოდა სამუშაოებს და წვრილმან დეტალებსაც კი კრიტიკულად განიხილავდა. ხელისუფლების განსამტკიცებლად, ასევე დიდებულთა რეგიონული ამბოხების თავიდან ასაცილებლად, ის სამეფო რეზიდენციის დედაქალაქიდან გადმოტანას აპირებდა. მეფემ საგანგებოდ მოიწვია იმ დროის საუკეთესო [[არქიტექტორი]] ლუი ლევუ ვერსალის პროექტის ხელმძღვანელად, მასთან ერთად კი შარლ ლებრენი - ინტერიერის დეკორირების, პალატებისა და კედლების მოსახატად. ცნობილმა ფერმწერმა და მებაღემ ანდრე ლენოტრმა სასახლი ირგვლივ უნიკალური ბაღები გააშენა. სამეულმა მართლაც შესანიშნავად გაართვა თავი დაკისრებულ მოვალეობას და სულ რამდენიმე წელიწადში, მოკრძალებული გარეუბანი ხელოვნების სრულქმნილ ნიმუშად გადაიქცა.
 
== არქიტექტურა ==
მოგიტყანთ დედა სუ ყველას აეხლა მოგეტყნატ დედები ტქვენი დედა სჰევეცი მე 7 მეოტხე კლასიი ტქვენი დედა სჰევეცი მე
შენობა გადაწყვეტილია [[გოტიკური არქიტექტურა|გოტიკურ]], გვიან [[რენესანსი|რენესანსულსა]] და [[ბაროკო|ბაროკოს]] სტილში, ის ერთგვარი ნაზავია „მკაცრად ნორმატიული“ ფრანგული კლასიციზმისა და ევროპული აბსოლუტიზმისა. მთლიანი კომპლექსის კლასიკური იერსახე, ნასესხები ძველი [[საბერძნეთი|საბერძნეთისა]] და [[რომის იმპერია|რომის]] არქიტექტურისაგან - [[ფრონტონი|ფრონტონიანი]] გადახურვით, მოკაზმული სვეტებითა და ორდერებით, ადრეულ ანტიკურ ნაგებობებში გამოიყენებოდა.
 
Line 46 ⟶ 53:
მონარქიის დამხობის შემდეგ სამეფო რეზიდენცია რესპუბლიკელთა ხელში მოექცა. უამრავი საგანძური ლუვრში გადაიტანეს, ნახატებისა და ავეჯის კოლექციათა უდიდესი ნაწილი აუქციონზე გაიყიდა. მოგვიანებით, 1830 წელს, მეფე [[ლუი-ფილიპე ორლეანელი|ლუი-ფილიპემ]] კომპლექსის ნაწილი დიდ მუზეუმად გარდაქმნა. მან თავის შექმნილ განძთსაცავში დღის სინათლეზე გამოიტანა ქვეყნის ისტორიის მრავალი რარიტეტი, თუმცა მრავალი ღირსშესანიშნაობა, მათ შორის 6 ათასი ფერწერული ნიმუში და 2 ათასამდე სკულპტურა საზოგადოებისაგან მაინც დაფარული რჩებოდა. ლუი-ფილიპემ უამრავი რევოლუციამდელი ნივთი დააბრუნა სასახლეში.
 
დღეს ვერსალში მნახველს შეუძლია შეაბიჯოს საფრანგეთის მონარქიის სამეფო კარზე და მაშინდელ ეპოქაში გადაინაცვლოს. ის მოინახულებს ისტორიის ნაწილად ქცეულ ნივთებსა და ადგილებს, მათ შორის ინტიმურსაც, რომლებიც იმავე სახითაა შემინახული, როგორც უკანასკნელი მონარქის ლუი XVI-ისა და მისი ოჯახის სამეფო რეზიდენციიდან გამოსახლების ღამეს გამოიყურებოდა. მადა ფაცკ სუკა
 
== იხილეთ აგრეთვე==