ნიკო სულხანიშვილი: განსხვავება გადახედვებს შორის

[შემოწმებული ვერსია][შემოწმებული ვერსია]
შიგთავსი ამოიშალა შიგთავსი დაემატა
No edit summary
No edit summary
ხაზი 1:
{{მმ*|სულხანიშვილი}}
'''ნიკო სულხანიშვილი''' (დ. 1871 — გ. 1919) — [[ქართველები|ქართველი]] კომპოზიტორი. მან საფუძველი ჩაუყარა ქართულ პროფესიულ საგუნდო მუსიკას და შექმნა ამ ჟანრის პირველი კლასიკური ნიმუშები. პროფესიული განათლება არ მიუღია. მისი ერთადერთი საკრავი იყო ხმა, რამაც იგი გაიყვანა სამუსიკო ასპარზზე. ნიკო ბავშვობიდან დაინტერესდა ქართული ხალხური მუსიკით, ზოგადი ცოდნაც ხალხისგან შეიძინა.
'''ნიკო პაატას ძე სულხანიშვილი''' (დ. [[1871]], სოფ. აწყური, ახლანდელი [[ახმეტის რაიონი]] — გ. [[3 დეკემბერი]], [[1919]], [[თბილისი]]) — [[ქართველები|ქართველი]] კომპოზიტორი, ლოტბარი და მომღერალი.
 
==ბიოგრაფია==
ტრადიციულად სულხანიშვილების ოჯახში ქართული ხალხური სიმღერა დიდ პატივში იყო — მღეროდნენ ნმშობლები, ბავშვები, თავად ნიკოც. მისი ოჯახის წევრები განთქმული იყვნენ თავიანთი სიმღერით მთელს კახეთში. დედა კარგად იცნობდა ზეპირსიტყვიერებას და მწერლობას. იგი ნიკოს უკითხავდა ქართულ ნაწარმოებს და ასწავლიდა წერა-კითხვას. მან შვილს შეაყვარა ხალხური პოეზია და „ვეფხისტყაოსანი“. შვიდი წლის ნიკო თელავის სასულიერო სასწავლებელში მიაბარეს. მშვენიერი ხმის წყალობით იგი სასწავლებლის გუნდში გალობდა. აქ მას ასწავლიდნენ [[დავით ელიოზიშვილი]] და [[ზაქარია ჩხიკვაძე]]. სწორედ ამავე ხანებში შექმნა მომღერალთა გუნდი ცნობილმა ლოტბარმა ლადო აღნიაშვილმა. [[1884]] წლიდან ნიკო თბილისის სემინარის მოსწავლე იყო. მაგრამ იგი ვერ შეეგუა სემინარიის მკაცრ რეჟიმს და 2 წლის შემდეგ მიატოვა და გუნდში ჩაირიცხა, ამასთანავე ნიკომ გადაწყვიტა საფუძვლიანი მუსიკალური განათლება მიეღო. მას ერთხანს ამეცადინებდა თბილისში მცხოვრები მოსკოვის დიდი თეატრის მომღერალი დ. უსატოვი, მაგრამ სწავლას მოწყურებული ახალგაზრდა იძულებული შეიქმნა თელავში დაბრუნებულიყო. აქ იგი გალობას ასწავლიდა სასულიერო სემინარიაში.
 
ათი წლის შემდეგ ნ. სულხანიშვილი კვლავ თბილისშია, ამჯერად თეორიულ დისციპლინებს ეუფლება ადგილობრივ სამუსიკო სასწავლებელში და კერძო გაკვეთილებს იღებს კომპოზიციაში. ნიჭიერი მუსიკოსის შემოქმედებითი ცდები დაიწყო 80-იან წლებში. მისი საგუნდო ნაწარმოებები ერთ-ერთი პირველი კლასიკური ნიმუშებია ქართული მუსიკის ამ ჟანრში. ამას ისიც ადასტურებს, რომ დღესაც პოპულარობით და სიყვარულით სარგებლობს კომპოზიტორის მთელი რიგი ნაწარმოებები: „ტურფავ, მოდი ნუ ხაარ მტრულად“, „გუთნური“, „სამშობლო ხევსურისა“, „მესტვირული“, „ჩონგურს სიმები გავუბი“, „ღმერთო, ღმერთო“ და სხვანი. ნიკო სულხანიშვილი ავტორია აგრეთვე შესანიშნავი არიებისა „დაიგვიანეს“ და „ძლივს მარტო დავრჩი“ დაუმთავრებელი ოპერიდან „პატარა კახი“. მასვე ეკუთვნის „მო, ზუალო“.
ნიკო (ნიკოლოზ) პაატას ძე სულხანიშვილი დაიბადა 1871 წელს კახეთის სოფელ აწყურში. მისი ოჯახის წევრები განთქმული იყვნენ თავიანთი სიმღერით მთელს კახეთში. დედა კარგად იცნობდა ზეპირსიტყვიერებას და მწერლობას. იგი ნიკოს უკითხავდა ქართულ ნაწარმოებს და ასწავლიდა წერა-კითხვას. მან შვილს შეაყვარა ხალხური პოეზია და „ვეფხისტყაოსანი“.
 
დაკრძალულია [[დიდუბის პანთეონი|მწერალთა და საზოგადო მოღვაწეთა დიდუბის პანთეონში]].
შვიდი წლის ნიკო თელავის სასულიერო სასწავლებელში მიაბარეს. მშვენიერი ხმის წყალობით იგი სასწავლებლის გუნდში გალობდა. აქ მას ასწავლიდნენ დავით ელიოზიშვილი და ზაქარია ჩხიკვაძე.
 
1884 წლიდან ნიკო თბილისის სემინარის მოსწავლე იყო. მაგრამ იგი ვერ შეეგუა სემინარიის მკაცრ რეჟიმს და 2 წლის შემდეგ მიატოვა. იმავე წელს იგი დანიშნეს ლოტბარად სასულიერო სასწავლებელში. იგი დათანხმდა ამ შემოთავაზებას და იმსახურა 10 წელზე მეტი. როგორც შემოქმედი, იგი მხოლოდ სიცოცხლის ბოლო წლებში აღიარეს.
 
ნიკო გარდაიცვალა 1919 წლის 3 დეკემბერს. დაკრძალულია დიდუბის საზოგადო მოღვაწეთა პანთეონში.
==ნაწარმოებები==
 
;საგუნდო სიმღერები
*"სამშობლო ხევსურისა"
*"გუნთური"
*"მესტვირული"
;სხვა
*ოპერა "პატარა კახი"
*ოდა "ვაშა აკაკი"
*ვოკალური ტერცეტი "ჩემს საყვარელ სამშბლოს"
*სატრფიალო სიმღერა "ტურფავ მოდი ნუ ხარ მტრულად"
 
==ლიტერატურა==
* ზ. ბაბუნაშვილი, თ. ნოზაძე, „მამულიშვილთა სავანე“, თბ., 1994
* ლ. ღონღაძე. „მუსიკის ლიტერატურა“. სწავლების II წელი. თბ. 2011.
 
*ღონღაძე დოდო (2011). მუსიკის ლიტერატურა. სწავლების II წელი. თბილისი.
 
{{DEFAULTSORT:სულხანიშვილი, ნიკო}}
[[კატეგორია:დიდუბის პანთეონში დაკრძალულები]]
[[კატეგორია:დაბადებული 1871]]
[[კატეგორია:გარდაცვლილი 1919]]