ზეახალი ვარსკვლავის ნარჩენი: განსხვავება გადახედვებს შორის

[შეუმოწმებელი ვერსია][შემოწმებული ვერსია]
შიგთავსი ამოიშალა შიგთავსი დაემატა
No edit summary
ხაზი 4:
 
არსებობს ზეახალი ვარსკვლავის წარმოქმნის ორი გზა:
* მასიური ვარსკვლავი, ამოწურა რა საკუთარი საწვავი, წყვეტს [[ვარსკვლავი#თერმობირთვული რეაქციასინთეზის გზები|თერმობირთვულითერმობირთვულ რეაქციებისრეაქციებს]] წარმოებას, რაც იწვევს ვარსკვლავის კოლაფსს საკუთარი [[გრავიტაციის ძალაგრავიტაცია|გრავიტაციის ძალის]] ზეგავლენით და მის გადაქცევას [[ნეიტრონულნეიტრონული ვარსკვლავი|ნეიტრონულ ვარსკვლავად]] ან [[შავი ხვრელი|შავ ხვრელად]];
* [[თეთრი ჯუჯა]] თანამდევი ვარსკვლავის ნივთიერების დაგროვებით ([[აკრეციის მოვლენა]]) კრიტიკულ მასას აღწევს და თერმობირთვული აფეთქებით ზეახალ ვარსკვლავად იქცევა.
 
ორივე შემთხვევაში ზეახალი ვარსკვლავის აფეთქება გარშემო სივრცეში გამოისვრისგამოტყორცნის მთელ ან თითქმის მთელ ვარსკვლავური ნივთიერებას [[სინათლის სიჩქარე|სინათლის სიჩქარის]] დაახ. 110% სიჩქარით, რაც დაახლოებით 300030 000 კმ/წამშია. გამოფრქვეული ნივთიერების შეხება ვარსკვლავთშორის გაზებთან წარმოქმნის დამრტყმელდარტყმით ტალღას, რომელიც გაზს აალებულ [[პლაზმა]]დ აქცევს, ახურებს რა მას 10 მილიონ კელვინამდე.
 
შესაძლოა ყველაზე ლამაზი და კარგად გამოკვლეული ახალგაზრდა ნარჩენი იყო [[1987]] წელს წარმოქმნილი ზეახალი ვარსკვლავი [[SN 1987A]]-სგან დიდი მაგელანის ღრუბელში. სხვა კარგად ცნობილი ზეახალი ვარსკვლავის ნარჩენები იყო [[კიბორჩხალსახის ნისლეული]], წარმოქმნილი შედარებით ბოლოდროინდელი აფეთქებით (1054 წელს); ასევე ზეახალი ვარსკვლავი ტიხოს ნარჩენი ([[SN 1572]]), სახელი [[ბრაგე, ტიხო|ტიხო ბრაგესგან]] დაერქვა, რომელიც აკვირდებოდა და დააფიქსირა მისი პირველდაწყებითი სიკაშკაშე აფეთქებიდან მცირე ხანში 1572 წელს; და სუპერნოვა კეპლერის ნარჩენი ([[SN 1604]]) - [[კეპლერი, იოჰან|იოჰან კეპლერის]] სახელზე.
 
 
შესაძლოა ყველაზე ლამაზი და კარგად გამოკვლეული ახალგაზრდა ნარჩენი იყო [[1987]] წელს წარმოქმნილი ზეახალი ვარსკვლავი [[SN 1987A]]-სგან [[მაგელანის დიდი ნისლეული|მაგელანის ღრუბელშიდიდ ნისლეულში]]. სხვა კარგად ცნობილი ზეახალი ვარსკვლავის ნარჩენები იყო [[კიბორჩხალსახის ნისლეული]], წარმოქმნილი შედარებით ბოლოდროინდელი აფეთქებით (1054 წელს); ასევე ზეახალი ვარსკვლავი ტიხოს ნარჩენი ([[SN 1572]]), სახელი [[ბრაგებრაჰე, ტიხო|ტიხო ბრაგესგანბრაჰესგან]] დაერქვა, რომელიც აკვირდებოდა და დააფიქსირა მისი პირველდაწყებითი სიკაშკაშე აფეთქებიდან მცირე ხანში 1572 წელს; და სუპერნოვაზეახალი კეპლერის ნარჩენი ([[SN 1604]]) - [[კეპლერი, იოჰან|იოჰან კეპლერის]] სახელზე.
 
== იხილეთ აგრეთვე ==