დუბაის საამირო: განსხვავება გადახედვებს შორის
| [შემოწმებული ვერსია] | [შემოწმებული ვერსია] |
შიგთავსი ამოიშალა შიგთავსი დაემატა
No edit summary |
|||
ხაზი 317:
[[ფაილი:Dubai_WTC_at_night.jpg|მინი|[[დუბაის მსოფლიო სავაჭრო ცენტრი]]. დუბაი მსოფლიოს წინაშე წარსდგა როგორც [[ფინანსები]]ს, [[თავისუფალი ვაჭრობა|ვაჭრობისა]] და [[ტურიზმი]]ს ერთ–ერთი უმსხვილესი ცენტრი.]]
[[2013]] წლის მონაცემებით, დუბაის [[მთლიანი შიდა პროდუქტი|მთლიანი შიდა პროდუქტი]] (მშპ) შეადგენდა $83.4 მილიარდს.<ref name=gdp>{{cite web|url=http://gulftoday.ae/portal/06845fe5-95d7-4226-823e-cb8de68919ba.aspx |title=Dubai’s GDP increases by 3.4% in 2011 |publisher=The Gulf Today |accessdate=13 May 2013}}</ref> მიუხედავად იმისა, რომ დუბაის ძლიერი ეკონომიკა [[ნავთობი]]ს მრეწველობით ჩამოყალიბდა,<ref name=oilgas2>{{cite news|url=http://www.usatoday.com/marketplace/ibi/dubai.htm |title=Dubai – Overview |work=USA Today |accessdate=22 July 2007}}</ref> დღესდღეობით საამიროს მთლიან შემოსავლებში [[ნავთობი]]თა და [[ბუნებრივი აირი]]თ მიღებული შემოსავალის წილი 7%–ზე ნაკლებია. როგორც დადგენილია, დუბაი ყოველდღიურად 50,000–დან 70,000–მდე [[გალონი|გალონ]] (11,000 მ³) [[ნავთობი|ნავთობსა]]<ref>{{cite web|url=http://www.moneycontrol.com/news/business/dubais-oil-discoverydubais-debt_440035.html |title=Dubai's oil discovery and Dubai's debt |publisher=Moneycontrol.com |date=2010-02-05 |accessdate=2013-04-20}}</ref> და მნიშვნელოვანი რაოდენობის [[ბუნებრივი აირი|აირს]] აწარმოებს [[შელფი|შელფური]] საბადოებიდან. საამიროს წილი [[არაბთა გაერთიანებული საამიროები|გაერთიანებული საამიროების]] [[ბუნებრივი აირი|გაზის]] მთლიან შემოსავლებში დაახლოებით 2%–ია. აღსანიშნავია ისიც, ბოლო ხანებში დუბაის [[ნავთობი]]ს რეზერვები მნიშვნელოვნად შემცირდა და, სავარაუდოდ, 20 წელიწადში მისი მარაგი მთლიანად ამოიწურება.<ref name=oilgas>{{cite web|url=http://www.uae.gov.ae/Government/oil_gas.htm#Dubai|archiveurl=http://web.archive.org/web/20080705161411/http://www.uae.gov.ae/Government/oil_gas.htm#Dubai|archivedate=5 July 2008 |title=UAE Oil and Gas |publisher=Uae.gov.ae |date=19 June 1999 |accessdate=31 July 2009}}</ref> [[უძრავი ქონება]] და [[მშენებლობა]] (22.6%),<ref name="Ddooo"/> [[თავისუფალი ვაჭრობა|ვაჭრობა]] (16%), ''[[entrepôt]]'' (15%) და [[ფინანსები|საფინანსო სექტორი]] (11%) ის სფეროებია, რომელსაც დუბაის [[ეკონომიკა]]ში ყველაზე დიდი წვლილი შეაქვს.<ref name=dubchamber>[http://www.dcci.gov.ae/content/Bulletin/Issue10/SectorMonEn_ISSUE10.pdf Prospects of Dubai Economic Sectors]. Dubai Chamber of Commerce. 2003</ref> საამიროს უდიდესი [[ექსპორტი|საექსპორტო]] მიმართულება მოიცავს [[ინდოეთი|ინდოეთს]] ($5.8 მილიარდი), [[შვეიცარია]]სა ($2.37 მილიარდი) და [[საუდის არაბეთი|საუდის არაბეთს]] ($0.57 მილიოარდი), ხოლო [[რეექსპორტი]]ს ძირითადი მიმართულება — [[ინდოეთი|ინდოეთს]] ($6.53 მილიარდი), [[ირანი|ირანსა]] ($5.8 მილიარდი) და [[ერაყი|ერაყს]] ($2.8 მილიარდი). საამიროს უდიდესი [[იმპორტი|იმპორტული]] წყაროა [[ინდოეთი]] ($12.55 მილიარდი), [[ჩინეთი]] ($11.52 მილიარდი) და [[აშშ]] ($7.57 მილიარდი). [[2009]] წლის მონაცემებით, დუბაის უმსხვილესი [[თავისუფალი ვაჭრობა|სავაჭრო]] პარტნიორი [[ინდოეთი]] იყო.<ref>{{cite web|url=http://www.dsc.gov.ae/Publication/Direct%20Foreign%20Trade%2009%20En.pdf |title=Foreign direct trade |publisher=Dubai Statistics Centre |accessdate=5 May 2010}}</ref>
ისტორიულად, დუბაი და [[დუბია-კრიკი]]ს გაღმა მდებარე მისი ორეული [[დეირა]] (იმ დროისთვის დუბაიზე დამოკიდებული) დასავლელი მწარმოებლებისათვის მნიშვნელოვანი პორტები იყო. ახალი ქალაქების უმრავლესობის საბანკო და საფინანსო ცენრების სათაო ოფისები სწორედ პორტის არეალშია განთავსებული. დუბაიმ 1970-1980-იან წლებში შეინარჩუნა მისი მნიშვნელობა, როგორც ერთ–ერთი ძირითადი სავაჭრო მარშრუტი. დუბაის აქვს ოქროს [[თავისუფალი ვაჭრობა]], რომელიც 1990-იან წლებამდე იყო [[ინდოეთი|ინდოეთთან]], სადაც ოქროს იმპორტი შეზღუდული იყო, ოქროს ზოდებით „გაცხოველებული კონტრაბანდის ვაჭრობის“ კერა.<ref name=britannica>[http://concise.britannica.com/dday/print?articleId=31319&fullArticle=true&tocId=9031319 "Dubayy"]. Encyclopædia Britannica. 2008</ref> 1970-იან წლებში აშენებულ [[ჯებელ-ალის პორტი|ჯებელ-ალის პორტს]] აქვს ადამიანის ხელით შექმნილი ყველაზე დიდი ნავსადგური და მსოფლიოში მეშვიდე ადგილზეა კონტეინერების გადაზიდვის მოცულობით.<ref name=jebelali>{{cite web|url=http://aapa.files.cms-plus.com/Statistics/WORLD%20PORT%20RANKINGS%2020081.pdf |title=World Port Rankings – 2008 |publisher=American Association of Port Authorities |date=15 April 2008 |accessdate=5 May 2010}}</ref> დუბაი არის ასევე ერთ-ერთი უდიდესი კერა მომსახურების სფეროში, როგორიცაა ინფორმაციული ტექნოლოგიები და ფინანსები ინდუსტიულ-სპეციფიკურ თავისუფალ ზონებითან ერთად მთელი ქალაქშის მასშტაბით. Dubai Internet City გაერთიანებული Dubai Media City-სთან ერთად, როგორც TECOM-ის (''დუბაის ტექნოლოგია'', ''ელექტრონული კომერცია'', ''მედიის თავისუფალი ზონის ორგანო'') ნაწილი, არის ერთი ისეთი ანკლავი, რომლის წევრებიც შედგება ინფორმაციული ტექნოლოგიების ისეთი ფირმებისაგან, როგორიცაა [[Hewlett-Packard]], [[EMC Corporation]], [[Oracle Corporation]], [[Microsoft]], [[IBM]], ასევე მედია ორგანიზაციებისაგან: [[MBC]], [[CNN]], [[BBC]], [[Reuters]] და [[Sky News]].
მთავრობის გადაწყვეტილებამ, რომ [[ნავთობი|ნავთობზე]] დამოკიდებულ ეკონომიკისაგან [[თავისუფალი ვაჭრობა|ვაჭრობის]] დივერსიფიკაცია მოახდინა, რომელიც, თავის მხრივ, [[მომსახურება|მომსახურებასა]] და [[ტურიზმი|ტურიზმზეა]] ორიენტირებული, [[უძრავი ქონება]] უფრო ღირებული გახადა, რის შედეგადაც [[2004]]-დან [[2006]] წლამდე მისი მოცულობა საგრძნობლად გაიზარდა. გრძელვადიანი შეფასებით, დუბაის [[უძრავი ქონება|უძრავმა ქონებამ]] საერთაშორისო ბაზარზე გაუფასურება განიცადა: ზოგიერთმა საკუთრებამ [[2001]] წლიდან [[2008]] წლის ნოემბრამდე თავისი ღირებულების 64% დაკარგა.<ref>{{Cite news|title=Dubai's Palm Jumeirah sees prices fall as crunch moves in |url=http://www.telegraph.co.uk/finance/newsbysector/constructionandproperty/3489393/Dubais-Palm-Jumeirah-sees-prices-fall-as-crunch-moves-in.html |work=The Daily Telegraph |location=UK |date=20 November 2008 |accessdate=20 November 2008 |first=Louise |last=Armitstead}}</ref> ფართომასშტაბიანმა [[უძრავი ქონება|უძრავი ქონების]] დეველოპერულმა პროექტებმა წარმართა რამდენიმე მსოფლიოში ყველაზე მაღალი ცათამბჯენისა და დიდი პროექტების მშენებლობა, როგორიცაა, მაგალითად, [[საამიროების კოშკები]], [[ბურჯ-ხალიფა]], პალმების კუნძულები და ყველაზე ძვირადღირებული სასტუმრო — [[ბურჯ-ალ-არაბი]].<ref name=burjalarab>{{Cite news|url=http://news.bbc.co.uk/2/hi/middle_east/545499.stm |title=World's Tallest Hotel Opens Its Doors |publisher=BBC News |date=1 December 1999 |accessdate=31 July 2009}}</ref> დუბაის [[უძრავი ქონება|უძრავი ქონების]] საბაზრო ღირებულებამ ძირითადი ვარდნა 2008-2009 წლებში განიცადა,<ref>{{cite web | title=Dubai: The Good, The Bad and The Ugly | url=http://drshem.com/2011/09/25/dubai-the-good-the-bad-and-the-ugly/ | work=Dubai: The Good, The Bad and The Ugly | date=17 March 2012 | accessdate=17 March 2012}}</ref> რომელიც ეკონომიკური კლიმატის ცვლას მოჰყვა.<ref name="Propertywire.com"/> [[2009]] წლის დასაწყისში სიტუაცია [[გლობალური ფინანსური კრიზისი (2008)|გლობალური ფინანსური კრიზისის]] კვალდაკვალ კიდევ უფრო გაუარესდა, რამაც დიდ ზიანი მიაყენა საკუთრების ღირებულებებს, მშენებლობასა და დასაქმებას.<ref>[http://www.nytimes.com/2009/02/12/world/middleeast/12dubai.html "Laid-Off Foreigners Flee as Dubai Spirals Down"] article by Robert F. Worth in ''The New York Times'' 11 February 2009</ref> [[2009]] ამან დიდი გავლენა იქონია რეგიონში ქონების ინვესტორებზე, რომელთაგან ზოგიერთმა აღარ მოისურვა ფულადი კაპიტალის დაბანდება უძრავი ქონების განვითარებაში.<ref>{{cite news|url=http://gulfnews.com/news/gulf/uae/housing-property/jlt-owners-still-waiting-for-homes-promised-in-2007-1.526478|title=JLT owners still waiting for homes promised in 2007|date=12 November 2009|last=Hanif|first=Nadeem|publisher=gulfnews.com|accessdate=10 April 2012}}</ref> წლის თებერვლის მონაცემებით, დუბაის საგარეო ვალი $80 მილიარდს შეადგენდა, თუმცა ეს მხოლოდ მცირე ნაწილი იყო მსოფლიოს სუვერენული ვალისა.<ref>Warner, Jeremy (27 November 2009) [http://blogs.telegraph.co.uk/finance/jeremywarner/100002318/dubai-is-just-a-harbinger-of-things-to-come-for-sovereign-debt/ Dubai is just a harbinger of things to come for sovereign debt]. The Telegraph</ref> დუბაის უძრავი ქონებისა და [[არაბთა გაერთიანებული საამიროები]]ს საკუთრების ექსპერტები მიიჩნევენ, რომ წარსულის შეცდომების თავიდან აცილებით, დუბაის [[უძრავი ქონება|უძრავი ქონების]] მარკეტინგი მომავალში სტაბილურობის მიღწევას შეძლებს.<ref>{{cite web|url=http://blog.bayut.com/how-dubai-real-estate-can-avoid-repeating-past-mistakes/ |title=How Dubai real estate can avoid repeating past mistakes | Bayut Blog |publisher=Blog.bayut.com |date=2013-03-01 |accessdate=2013-09-10}}</ref>
[[2000]] წლის მარტში დაარსდა დუბაის ფინანსური ბაზარი (DFM), როგორც ფასიანი ქაღალდებითა და ობლიგაციებით ვაჭრობის მეორეული ბაზარი. იგი არის როგორც რეგიონალური, ასევე გლობალური მნიშვნელობის კომპანია. [[2006]] წლის პირველი მეოთხედის მონაცემებით, მისი სავაჭრო მოცულობა იდგა 400 მილიარდ აქციაზე, რომლის საერთო ღირებულება $95 მილიარდს შეადგენდა. DFM-ის ჰქონდა დაახლოებით $87 მილიარდი საბაზრო კაპიტალიზაცია.<ref name=pop4/> დუბაიში დაარსებული სხვა საფონდო ბირჟაა NASDAQ Dubai, რომელიც, ამავე დროს, საერთაშორისო საფონდო ბირჟაა [[ახლო აღმოსავლეთი|ახლო აღმოსავლეთში]]. იგი საშუალებას აძლევს მთელ რიგ კომპანიებს, მათ შორის [[არაბთა გაერთიანებული საამიროები]]სა და მთიანად რეგიონის მცირე და საშუალო ზომის კომპანიებს, ივაჭრონ გაცვლაზე საერთაშორისო ბრენდის სახელით, რომელსაც წვდომა ექნება რეგიონულ და საერთაშორისო ინვესტორებთან.
დუბაი ასევე ცნობილია, როგორც „ოქროს ქალაქი“, რადგან ეკონომიკის დიდი ნაწილი სწორედ ოქროთი ვაჭრობას ეფუძნება. [[2011]] წელს
დუბაის ოქროს ვაჭრობის მთლიანმა მოცულობამ 580 ტონას მიაღწია (საშუალო ფასი $1,455).
''City Mayors''-ის კვლევების მიხედვით, დუბაი [[2007]] წელს მსოფლიოს საუკეთესო საფინანსო ქალაქებს შორის 44-ე ადგილზე იყო,<ref>{{cite web|url=http://www.citymayors.com/economics/financial-cities.html |title=Citgy Mayors: World's best financial cities |publisher=Citymayors.com |date=10 June 2008 |accessdate=26 August 2009}}</ref> ხოლო მის მეორე აღწერაში მითითებულია, რომ, [[მსყიდველობითი უნარის პარიტეტი]]ს (PPP) მიხედვით, [[2012]] წელს დუბაი იყო მსოფლიოს 27-ე უმდიდრესი ქალაქი.<ref>{{cite web|url=http://www.citymayors.com/economics/usb-purchasing-power.html |title=World's richest cities by purchasing power |publisher=City Mayors |accessdate=23 June 2013}}</ref> იგი ასევე არის საერთაშორისო ფინანსური ცენტრი და, ''MasterCard Worldwide''-ის კომერციული ცენტრის ინდექსის მიხედვით, გლობალურ ფინანსურ ქალაქებს შორის 37-ე ადგილზეა,<ref>http://www.mastercard.com/us/company/en/wcoc/pdf/index_2007_us.pdf</ref> ხოლო ახლო აღმოსავლეთში — პირველზე.
[[2012]] წელს „გლობალური ქალაქის კონკურენტუნარიანობის ინდექსმა“ ეკონომიკური ინტელიგენციის ერთეულით დუბაი N40-ად შეაფასა, მთლიანი ქულა კი 55,9 იყო. [[2013]] წლის კვლევების მიხედვით, მომავალ კონკურენტუნარიან ქალაქებში 2025 წელს დუბაი საერთო მაჩვენებლით 23-ე ადგილზე გადაინაცვლებს.<ref>{{cite web|author=|url=http://www.dubaichronicle.com/2013/07/02/hot-spots-2025-dubai-moves-up-to-23rd-place/ |title=Hot Spots 2025: Dubai Moves Up to 23rd Place Dubai Chronicle |publisher=Dubaichronicle.com |date=2013-07-02 |accessdate=2013-09-10}}</ref> დუბაის [[უძრავი ქონება|უძრავი ქონების]] ძირითადი ინვესტორები არიან [[ინდოელები]], შემდეგ [[ბრიტანეთი|ბრიტანელები]] და [[პაკისტანელები]].<ref>{{cite news|author=|url=http://timesofindia.indiatimes.com/business/international-business/Indians-top-foreign-investors-in-Dubai-realty/articleshow/21504494.cms |title=Indians top foreign investors in Dubai realty |work=The Times of India|date= |accessdate=2013-09-10}}</ref>
დუბაიმ ეკონომიკისა და სხვადასხვა სექტორის განვითარების ხელშესაწყობად უკვე წამოიწყო რამდენიმე მნიშვნელოვანი პროექტი. იგი მოიცავს ''დუბაის მოდის 2020 წლის ფესტივალსა'' (Dubai Fashion 2020)<ref>{{cite web|author=|url=http://www.dubaichronicle.com/2013/06/18/dubai-fashion-2020-to-be-unveiled-soon/ |title=Dubai Fashion 2020 To Be Unveiled Soon Dubai Chronicle |publisher=Dubaichronicle.com |date=2013-06-18 |accessdate=2013-09-10}}</ref> და ''დუბაის დიზაინის რაიონს'' (Dubai Design District), რომელიც, მოსალოდნელია, რომ გახდება წამყვანი პუნქტი როგორც ადგილობრივი, ასევე საერთაშორისო დიზაინერებისათვის. პროექტის პირველი ფაზა, რომელიც 4 მილიარდი [[არაბთა გაერთიანებული საამიროების დირჰამი|დირჰამი]] დაჯდა, [[2015]] წლის იანვარში დასრულდა.<ref>{{cite web|author=|url=http://www.dubaichronicle.com/2013/06/09/construction-buildings-dubai-design-district/ |title=Construction of 10 buildings in Dubai Design District already underway |publisher=Dubaichronicle.com |date=2013-06-09 |accessdate=2013-09-10}}</ref>
===ტურიზმი და საცალო ვაჭრობა===
| |||