შვეიცარია: განსხვავება გადახედვებს შორის
| [შემოწმებული ვერსია] | [შემოწმებული ვერსია] |
შიგთავსი ამოიშალა შიგთავსი დაემატა
მ clean up, removed: {{Link FA|af}}, {{Link FA|es}}, {{Link FA|no}}, {{Link FA|sr}} using AWB |
|||
ხაზი 54:
== სახელწოდება ==
ოფიციალური — შვეიცარიის კონფედერაცია. ეროვნული — Schweiz; Schweizerische Eidgenossenschaft (გერმანულად); Suisse; Confederation suisse (ფრანგულად); Confederazione Svizzera (იტალიურად); Confederaziun Svizera (რეტორომანულად). ქვეყნის ინგლისური დასახელება ''Switzerland'' მომდინარეობს სიტყვიდან ''Switzer'' რომელიც [[შვეიცარიელები]]ს მოძველებული ვარიანტია და გამოიყენებოდა 16-19 საუკუნეებში<ref>OED [http://www.etymonline.com/index.php?term=Swiss Online Etymology Dictionary] etymonline.com. Retrieved on 2009-06-25</ref>, რომელიც თავის მხრივ ძველგერმანულ სიტყვას Schweitz-ს უკავშირდება (მისი მნიშვნელობაა „ჭაობი“) და ერთ-ერთ იმ კანტონს ეწოდება, რომელიც შვეიცარიის ცენტრალურ ნაწილს წარმოადგენს. ტოპონიმი პირველად [[972]] წელს ზემო ძველგერმანულ ენაში მოიხსენიება როგორც ''Suittes'' რაც ნიშნავს ადგილს რომელიც უნდა დაიწვას და შეესაბამება ტყის მასივს რომელიც გადაიწვა მშენებლობებისთვის.<ref>Room, Adrian. ''Placenames of the World''. London: MacFarland and Co., Inc., 1997.</ref> სახელი შემდგომში მთელს კანტონზე განივრცო, ხოლო [[1499]] წელს [[შვაბიური ომი]]ს შემდეგ სახელი მთელს კონფედერაცია ეწოდა.<ref>[http://www.newadvent.org/cathen/14358a.htm Switzerland, the Catholic Encyclopedia] newadvent.org. Retrieved on 2010-01-26</ref><ref>On Schwyzers, Swiss and Helvetians, Federal Department of Home Affairs, [http://www.bar.admin.ch/archivgut/00591/00601/00602/index.html?lang=en# bar.admin.ch]. Retrieved on 2010-01-26</ref>
[[ახალი ლათინური]] სახელწოდება, ''Confederatio Helvetica'', [[1848]] წელს [[შვეიცარია როგორც ფედერალური სახელმწიფო|შვეიცარიის როგორც ფედერალური სახელმწიფოს]] ჩამოყალიბების შემდეგ წარმოიქმნა, ეს დასახელება ნაპოლეონური [[ჰელვეციის რესპუბლიკა|ჰელვეციის რესპუბლიკიდან]] მოდიოდა. დსახელება გამოსახული [[ფედერალური სასახლე|ფედერალურ სასახლეზე]] და ოფიციალურ გერბზე გამოიყენებოდა [[1902]] წლამდე და [[1948]] წლის შემდეგ.<ref>[http://hls-dhs-dss.ch/textes/d/D9827.php Marco Marcacci, Confederatio helvetica (2002)], Historical Lexicon of Switzerland.</ref> ''ჰელვეცია'' [[ჰელვეტები]]ს [[გალები|გალური]] ტომისგან მომდინარეობს, რომლების [[შვეიცარიის ზეგანი|შვეიცარიის ზეგანზე]] [[რომის იმპერია|რომაულ პერიოდამდე]] ცხოვრობდნენ. [[ჰელვეცია]] შვეიცარიელებისთვის წარმოადგენს [[ეროვნული პერსონიფიკაცია]]ს, ქვეყნის ამჟამინდელი კოდი CH სწორედ მისი ძველი ოფიციალური სახელწოდებიდანაა ნაწარმოები - Confederatio Helvetica.
ხაზი 67:
== სახელმწიფო ==
სახელმწიფო სისტემა - ფედერაციული საპარლამენტო რესპუბლიკა. სახელმწიფოს მეთაური - პრეზიდენტი. საკანონმდებლო ორგანო - ორპალატიანი პარლამენტი (46+200 წევრი).
== ადმინისტრაციული დაყოფა ==
26 კანტონი (canton; cantone; kanton). შვეიცარიის კანტონები ლინგვისტური არეალების მიხედვით:
* ''გერმანული ენობრივი არეალი'': [[აარგაუს კანტონი|აარგაუ]] - [[აპენცელ-ინეროდენის კანტონი|აპენცელი]] - ბაზელი - ბრუნენი - [[გლარუსის კანტონი|გლარუსი]] - დისტალი - [[ზოლოთურნის კანტონი|ზოლოთურნი]] - [[ლუცერნის კანტონი|ლუცერნი]] - [[ნიდვალდენის კანტონი|ნიდვალდენი]] - [[ობვალდენის კანტონი|ობვალდენი]] - [[სანქტ-გალენის კანტონი|სანქტ-გალენი]] - [[თურგაუს კანტონი|თურგაუ]] - უნტერვალდენი - შაფჰაუზენი - შვიცი - ციურიხი - ცუგი - ჰერისაუ
ხაზი 79:
== დემოგრაფია ==
მოსახლეობა - 7,4 მლნ (2003), მათ შორის 61,5% [[გერმანო-შვეიცარიელები]], 17,1% [[ფრანკო-შვეიცარიელები]], 6,4% [[იტალიელები]], 3,4% [[იტალო-შვეიცარიელები]], 2,5% [[გერმანელები]]. სახელმწიფო ენები - [[გერმანული ენა|გერმანული]] (65%), [[ფრანგული ენა|ფრანგული]] (18%), [[იტალიური ენა|იტალიური]] (12%) და [[რეტორომანული ენა|რეტორომანული]] (1%). რელიგია - [[კათოლიციზმი]] (50%), [[პროტესტანტობა]] (48%). დედაქალაქი - [[ბერნი]] (123 ათასი). ქალაქები - [[ციურიხი]] (348), [[ჟენევა]] (179), [[ბაზელი]] (163), [[ლოზანა]] (117).
== ეკონომიკა ==
ხაზი 85:
== ისტორია ==
[[1648]] წელს [[საღვთო რომის იმპერია]]ს გამოეყო რამდენიმე კანტონი, რომელთაც დამოუკიდებელი სახელმწიფო შექმნეს. [[1815]] წელს შვეიცარიამ გამოაცხადა მუდმივი ნეიტრალიტეტი და არ მონაწილეობდა არც ერთ ომში.
== მემკვიდრეობა ==
ხაზი 104:
[[კატეგორია:გაეროს წევრი სახელმწიფოები]]
{{Link FA|lmo}}
{{Link GA|da}}
{{Link GA|de}}
| |||