თალიუმი: განსხვავება გადახედვებს შორის

|თალიუმი / Thallium (Tl)[[ფაილი:Tl-TableImage.png|300px|]]<!-- ელემენტის სახელი და სურათი

-->|[[ფაილი:Thallium-croprotated.jpg|150px|220px|center|]] მოვერცხლისფრო თეთრი [[ლითონი]]<!-- ფიზიკური მდგომარეობა და აღწერილობა

თალიუმი — გაბნეული ელემენტია. შედის თუთიის, სპილენძის და რკინის მატყუარის, კოლჩედანების კალიუმის მარილების და [[ქარსი|ქარსების]] შემადგენლობაში. თალიუმი - მძიმე ლითონია. ცნობილია თალიუმის მხოლოდ შვიდი მინერალი ([[კუქსიტი]] (Cu, Tl, Ag)₂Se, [[ლორანდიტი]] TlAsS₂, [[ვრბაიტი]] Tl₄Hg₃Sb₂As₈S₂₀, [[გუტჩინსონიტი]] (Pb, Tl)S • Ag₂S • 5As₂S₅, [[ავიცენიტი]] Tl₂O₃, [[თალიუმის აზიდი]] TlN₃, [[პიკრატები#თალიუმის პიკრატი|თალიუმის პიკრატი]] C₆H₂(NO₂)₃OTl), ყველა ეს მინერალი ძალიან იშვიათია ბუნებაში. თალიუმის ძირითადი მასა დაკავშირებულია სულფიდებთან და უპირველეს ყოვლისა რკინის დისულფიდებთან. [[პირიტი|პირიტში]] ის არის შემადგენლობის 25 %. მისი შემცველობა რკინის დისულფიდებში ხშირად შეადგენს 0,1-0,2 %, ზოგჯერ აღწევს 0,5 %. [[გალენიტი|გალენიტში]] თალიუმის შემცველობა მერყეობს 0,003-დან 0,1 %-მდე იშვიათად კი უფრო მეტიც. თალიუმის მაღალი კონცენტრაციები დისულფიდებში და გალენიტებში დამახასიათებელია დაბალტემპერატურული ტყვია-თუთიის კირქვების საბადოებისათვის. თალიუმის შემცველობა აღწევს 0,5 % ზოგიერთ სულფომარილებში. თალიუმის მცირე რაოდენობა გვხვდება სხვა ბევრ სულფიდებში, მაგალითად სფალერიტებში და ჰალკოპირიტებში, ზოგიერთ სპილენძის კოლჩედანის საბადოებში. მისი შემცველობა მერყეობს 25-დან 50 გრ/ტ-მდე. თალიუმი გეოქიმიურად ყველაზე ახლოს დგას [[კალიუმი||K]], [[რუბიდიუმი|Rb]], [[ცეზიუმი|Cs]], ასევე [[ტყვია|Pb]], [[ვერცხლი|Ag]], [[სპილენძი|Cu]], [[ბისმუტი|Bi]]. თალიუმი ადვილად მიგრირებს ბიოსფეროში. ბუნებრივი წყლებიდან ის სორბირდება ნახშირით, თიხებით, მანგანუმის ჰიდროქსიდებით, გროვდება წყლის აორთქლებით (მაგალითად, ტბა სივაში 5{{e|−8}} გრ/ლ). შედის კალიუმიან მინერალების შემადგენლობაში ([[ქარსი|ქარსებში]], [[მინდვრის შპატები|მინდვრის შპატებში]]), სულფიდების მადნებში: [[გალენიტი|გალენიტში]], [[სფალერიტი|სფალერიტში]], [[მარკეზიტი|მარკეზიტში]] (0,5 %-მდე), [[კინოვარი|კინოვარში]]. როგორც მინარევი არის მანგანუმისა და რკინის ბუნებრივ ოქსიდებში<ref>ვოლფსონი ფ. ი., მადნების საბადოების უმავრესი ტიპები, — მ: ნედრა, 1975, 392 ფ.</ref>.