ტუვალუ: განსხვავება გადახედვებს შორის
| [შემოწმებული ვერსია] | [შემოწმებული ვერსია] |
შიგთავსი ამოიშალა შიგთავსი დაემატა
GiorgiXIII (განხილვა | წვლილი) No edit summary |
GiorgiXIII (განხილვა | წვლილი) No edit summary |
||
ხაზი 682:
[[2014]] წლის [[31 მარტი|31 მარტს]], ტუვალუმ აფხაზეთისა და ცხინვალის რეგიონის აღიარება უკან წაიღო, რის შედეგადაც აღდგა 2011 წლის 7 თებერვალს ამ ორ ქვეყანას შორის დამყარებული დიპლომატიური ურთიერთობა<ref>[http://www.mfa.gov.ge/index.php?lang_id=GEO&sec_id=59&info_id=17398 საგარეო საქმეთა სამინისტროს განცხადება საქართველოსა და ტუვალუს შორის დიპლომატიური და საკონსულო ურთიერთობების დამყარების შესახებ]</ref>.
== ეკონომიკა ==
=== საერთო დახასიათება ===
{| border=1 cellspacing=0 cellpadding=4 width=300 style="float:right; border:1px solid gray; border-collapse:collapse; font-size:90%; margin:0 0 .5em 1em;"
!bgcolor="grey" colspan="2" align=center|<big>ტუვალუს ეკონომიკა<ref name="ცსს2"/></big>
|-
!align="center" bgcolor="white" colspan="3"|
|-
!align="left"|ვალუტა
|1 [[ავსტრალიური დოლარი]] (AUD) = 100 ცენტი,<br />1 [[ტუვალუს დოლარი]] = 100 ცენტი (იხმარება მხოლოდ მონეტები)
|-
!align="left"|საბიუჯეტო წელი
|კალენდარული წელი
|-
!align="left"|სავაჭრო ორგანიზაციები
| ?
|-
!bgcolor="lightblue" colspan="2"|სტატისტიკა
|-
!align="left"|ადგილი მსოფლიოში (მსყიდველობითი უნარის პარიტეტის (მუპ) მიხედვით)
|229-ე (2006 წელი)
|-
!align="left"|მთლიანი შიდა პროდუქტი (მუპ)
|$14,94 მილიონი (2002 წელი, შეფასება)
|-
!align="left"|მთლიანი შიდა პროდუქტის (მშპ) ზრდა
|3 % (2006 წელი)
|-
!align="left"|მშპ ერთ სულ მოსახლეზე (მუპ)
|$1600 (2002 წელი, შეფასება)
|-
!align="left"|ინფლაცია
|3,8 % (2006 წელი, შეფასება)
|-
!align="left"|მუშა ძალა
|3615 (2004 წელი, შეფასება)
|-
!align="left"|უმუშევრობა
|NA
|-
!align="left"|მეურნეობის მთავარი დარგები
|[[სოფლის მეურნეობა]], [[ტურიზმი]]
|-
!bgcolor="lightblue" colspan="2"|სავაჭრო პარტნიორები
|-
!align="left"|ექსპორტი
|$1 მილიონი (2004 წელი, შეფასება)
|-
!align="left"|მთავარი პარტნიორები (ექსპ.)
|[[გერმანია]], [[იტალია]], [[ფიჯი]]
|-
!align="left"|იმპორტი
|$12,91 მილიონი (2005 წელი)
|-
!align="left"|მთავარი პარტნიორები (იმპ.)
|[[ფიჯი]], [[იაპონია]], [[ჩინეთი]], [[ავსტრალია]], [[ახალი ზელანდია]]
|-
!bgcolor="lightblue" colspan="2"|სახელმწიფო ფინანსები
|-
!align="left"|ბიუჯეტის შემოსავლები
|$21,54 მილიონი (2006 წელი)
|-
!align="left"|ბიუჯეტის გასავლები
|$23,05 მილიონი (2006 წელი)
|}
დახასიათებები, რომლებიც განსაზღვრავენ ტუვალუს ეკონომიკურ სიტუაციას, არაფრით არ განსხვავდება [[ოკეანეთი]]ს სხვა ქვეყნებისგან: უზარმაზარი [[განსაკუთრებული ეკონომიკური ზონა]], შეზღუდული ბუნებრივი სიმდიდრე, მსოფლიოს ძირითადი გასაღების ბაზრებიდან დაშორება, მაღალკვალიფიკაციური სპეციალისტების დეფიციტი. ამასთან ძირითადი ფაქტორები, რომლებსაც შეუძლიათ ხელი შეუშალონ კუნძულებზე ეკონომიკურ სტაბილურობას, არის საერთაშორისო [[ინვესტიციები]]ს არასტაბილურობა, გემების ლიცენზირებისგან შემოსავლების შემცირება, ბუნებრივი კატასტროფები და მსოფლიო ბაზარზე ფასების მერყეობა.<ref name="European_Community4">{{სტატია
| ავტორი = Tuvalu — European Community.
| სათაური = Country Strategy Paper And National Indicative Programme for the period 2002—2007
| წყარო = http://www.sprep.org/att/IRC/eCOPIES/Countries/Tuvalu/12.pdf
| ფურცლები = 8
}}</ref>
კუნძულებზე ეკონომიკა საბაზრო-ნატურალურია: ბაზარზე ორიენტირებული ეკონომიკური მოღვაწეობა ძირითადად თავმოყრილია დედაქალაქ [[ფუნაფუტი]]ში, მაშინ როდესაც დაშორებულ კუნძულებზე ჭარბობს [[ნატურალური მეურნეობა]].<ref name="European_Community4"/> ტუვალუ ეკუთვნის [[ეკონომიკურად ყველაზე განუვითარებელი ქვეყნები|ეკონომიკურად ყველაზე განუვითარებელ ქვეყნებს]], ანუ ყველაზე ღარიბებს მსოფლიოში.<ref>{{სტატია
| ავტორი = Tuvalu — European Community.
| სათაური = Country Strategy Paper And National Indicative Programme for the period 2002—2007
| წყარო = http://www.sprep.org/att/IRC/eCOPIES/Countries/Tuvalu/12.pdf
| ფურცლები = 4
}}</ref>
ქვეყნის ეკონომიკა მნიშვნელოვნად დამოკიდებულია [[სახელმწიფო სექტორი|სახელმწიფო სექტორზე]], რომელიც შეადგენს ქვეყნის [[მთლიანი შიდა პროდუქტი]]ს (მშპ) დაახლოებით 60 %-ს.<ref name="European_Community5">{{სტატია
| ავტორი = Tuvalu — European Community.
| სათაური = Country Strategy Paper And National Indicative Programme for the period 2002—2007
| წყარო = http://www.sprep.org/att/IRC/eCOPIES/Countries/Tuvalu/12.pdf
| ფურცლები = 5
}}</ref> ეკონომიკის ძირითადი დარგები 1998 წლის მდგომარეობით არიან: სახელმწიფო მომსახურება (25 %), მშენებლობა (16 %), ვაჭრობა და სახელმწიფო საწარმოების მომსახურებები, რომელიც არ ეკუთვნის [[საბინაო-კომუნალური მეურნეობა|საბინაო-კომუნალურ მეურნეობას]] (15 %), სოფლის მეურნეობა და თევზჭერა (13 %), საბაზისო ეკონომიკური მოღვაწეობა (31 %).<ref name="European_Community5"/>
მნიშვნელოვანი ფულადი შემოსავლები ყოველწლიურად ხორციელდება ტუვალუს ტრასტული ფონდიდან ({{lang-en|Tuvalu Trust Fund}}), რომელიც საერთაშორისო [[ფონდი]]ა, რომელიც 1987 წელს დააარსეს [[ავსტრალია]]მ, [[დიდი ბრიტანეთი|დიდმა ბრიტანეთმა]] და [[ახალი ზელანდია|ახალმა ზელანდიამ]] [[სამხრეთი კორეა|სამხრეთ კორეის]] და [[იაპონია|იაპონიის]] მხარდაჭერით. ინვესტიციების დახმარებით 2006 წელს ფონდის კაპიტალი გაიზარდა პირველადი USD$17 მილიონიდან USD$77 მილიონამდე.<ref name="ცსს"/>
მიუხედავად დიდი რაოდენობით ისეთი ფაქტორების არსებობისა, რომლებიც ხელს უშლიან ქვეყნის ეკონომიკურ განვითარებას, ეკონომიკურ სფეროში უკანასკნელ წლებში მიღწეული იქნა გარკვეული წარმატებები, რომლის ახსნასაც აქვს რამდენიმე მიზეზი: უცხოურ გემებზე მომუშავე ტუვალუს მოქალაქეებისგან ფულადი გზავნილების ზრდა, უცხოური გემებისათვის [[განსაკუთრებული ეკონომიკური ზონა|განსაკუთრებულ ეკონომიკურ ზონაში]] თევზის დაჭერის უფლების ლიცენზიების გაცემისგან მიღებული კარგი შემოსავლებით, [[ზედა დონის ეროვნული დომენი]]ს ([[.tv]]) გაყიდვისგან მიღებული მნიშვნელოვანი ფულადი შემოსავლებით, უცხოური სახელმწიფოების ფინანსური დახმარების ზრდით.<ref>{{სტატია
| ავტორი = Asian Development Bank.
| სათაური = Country Partnership Strategy. Tuvalu 2008-2012
| წყარო = http://www.adb.org/Documents/CPSs/TUV/2008/CPS-TUV-2008-2012.pdf
| წელი = 2008
| ფურცლები = 4
}}</ref>
[[ცენტრალური სადაზვერვო სააგენტო]]ს მონაცემების თანახმად 2002 წელს ქვეყნის მშპ შეადგენდა დაახლოებით $14,94 მილიონს, ხოლო მშპ ერთ სულ მოსახლეზე — $1600.<ref name="ცსს"/> ამასთან მისი ზრდა უკანასკნელი ათწლეულის განმავლობაში იყო საკმაოდ არათანაბარი. მაგალითად, 1998 წელს ის აღწევდა 19 %-ს, 2000 წელს — 14 %-ს, ხოლო 1996 და 1999 წლებში ჰქონდა უარყოფითი მაჩვენებლები: −1 % და −6 %.<ref>{{წიგნი
|ავტორი = United Nations Development Programme. Government Of Tuvalu.
|სათაური = Millennium Development Goals Report 2006
|წყარო = http://www.sprep.org/att/IRC/eCOPIES/Countries/Tuvalu/15.pdf
|წელი = 2006
|ფურცლები = 4
}}</ref>
== რესურსები ინტერნეტში ==
| |||