აქბარი: განსხვავება გადახედვებს შორის

'''ჯალალ-ად-დინ მუჰამად აქბარი''' (დ. [[14 ოქტომბერი]] [[1542]], [[ამარკოტი]] ([[სინდი]]) — გ. [[15 ოქტომბერი]] [[1605]], [[აგრა]]) — [[დიდ მოგოლთა იმპერია|დიდი მოგოლთა იმპერიის]] განმგებელი [[1556]] წლიდან. ის იყო დიდი მოგოლთა იმპერიის მესამე [[ფადიშაჰი]] [[თემურიდები]]ს დინასტიის წარმომადგენელი, [[თემურ-ლენგითემურლენგი]]ს პირდაპირი შთამომავალი, [[ბაბური]]ს შვილიშვილი, იმპერატორ [[ჰუმაიონი]]ს ვაჟი - გამოჩენილი სახელმწიფო მოღვაწე და მხედართმთავარი. ის დაიბადა ქალაქ ამარკოტში, სადაც თავისი პირველი ცხოვრების 12 წელი გაატარა. 1555წ. ის მამასთან, ჰუმაიონთან ერთად დაბრუნდა [[დელი|დელში]], რომელიც ლიტერატურისა და აღორძინების ცენტრი გახდა. 1556წ. [[ჰუმაიონი]] გარდაცვალა და 14 წლის ასაკში აქბარი გახდა ქვეყნის მმართველი. 4 წლის შემდეგ მან განდევნა რეგენტი ბაირამ ხანი და შეუდგა იმპერიის საზღვრების გაართოებას. მან გააერთიანა [[რაჯპუტანი]], [[გუჯარათი]], [[ბენგალია]] და [[ქაშმირი]]. ის იყო გაუნათლებელი, მაგრამ ნიჭიერი მმართველი. ცდილობდა სავაჭრო ურთიერთობების განვითარებას, გაატარა მნიშვნელოვანი სამხედრო და ფინანსური რეფორმები. შექმნა ახალი რელიგია „დინი-ილაჰი“ (ღვთაებრივი რწმენა), რომელიც [[ისლამი]]ს, [[ინდუიზმი]]ს, [[ფარსიზმი]]ს, [[ჯაინიზმი]]ს ეკლექტიკურ ნაზავს წარმოადგენს. აქბარი ამ რელიგიის მეთაურად იქნა აღიარებული. იგი წარმოადგენდა როგორც სასულიერო, ისე საერო ხელისუფალს. მოგოლთა იმპერიის სახელმწიო ენას წარმოადგენდა თურქული ენა და ჰინდი. საშინაო რეორმების დასრულების შემდეგ აქბარი გადაიქცა მეცნიერებისა და ხელოვნების მარველად. მან გარს შემოიკრიბა საუკეთესო მეცნიერები, პოეტები, მუსიკოსები, მხატვრები. მისმა უახლოესმა თანამებრძოლმა - ვეზირმა, მრავალმხრივად განათლებულმა და მრავალ ენაზე მოლაპარაკე პიროვნებამ აბუ-ლ ფაზლიმ შემოგვინახა ჩანაწერები აქბარის მმართველობის შესახებ. ამ ჩანაწერებით ვგებულობთ, რომ აქბარის მმართველობის პერიოდში შეიქმნა შეიქმნა ფერწერის სკოლა იმპერიაში, შეგროვდა უმდიდრესი ბიბლიოთეკა, რომელიც 24 000 ტომს შეიცავდა. 1569წ. ქალაქ [[აგრა]]ს მახლობლად დაიწყო ახალი ქალაქის - ფატეხპურ-სიკრის მშენებლობა, რაც ქართულ ენაზე ნიშნავს "გამარჯვების ქალაქს". 1605წ. იმპერატორი გარდაიცვალა. ტახტი დაიკავა აქბარის ვაჟმა სელიმმა სახეწოდებით იმპერატორი [[ჯაჰანგირი]].