აბრაამ ლინკოლნი: განსხვავება გადახედვებს შორის

[შემოწმებული ვერსია][შემოწმებული ვერსია]
შიგთავსი ამოიშალა შიგთავსი დაემატა
94.43.147.166-ის რედაქტირებები გაუქმდა; აღდგა M.-ის მიერ რედაქტირებული ვერსია
No edit summary
ხაზი 35:
| პრეზიდენტი3 =
}}
'''აბრაამ ლინკოლნი''' (''[[ინგლ.]]'' {{lang-en|Abraham Lincoln [ˈlɪŋkən])}}; (დ. [[12 თებერვალი]], [[1809]] — გ. [[15 აპრილი]], [[1865]]) — [[აშშ|ამერიკის შეერთებული შტატების]] რიგით მე-16 [[აშშ-ის პრეზიდენტი|პრეზიდენტი]] [[1861]] წლის მარტიდან [[1865]] წლის აპრილამდე, როდესაც ის იქნა მოკლული. ის წარმატებით უძღვებოდა ქვეყანას ყველაზე რთული შიდა კრიზისის პერიოდში - [[ამერიკის სამოქალაქო ომი]]ს დროს. მან მოახერხა ერთიანობის შენარჩუნება და [[მონათმფლობელობა|მონათმფლობელობის]] დასრულება. ლინკოლნი უმეტესწილად იყო თვით-ნასწავლითვითნასწავლი და პროფესიით ადვოკატი გახდა,. [[1830-იანები|1830-იან წლებში]] რომელიციგი ასევე იყო [[ვიგების პარტია (აშშ)|ვიგების პარტიის]] ლიდერი და [[ილინოისი (შტატი)|ილინოისიილინოისის]] საკანონმდებლო ორგანოს წევრი [[1830]]-იან წლებში, ასევე 1 ვადით [[1847]]-[[1849]] წლებში [[აშშ-ის წარმომადგენელთა პალატა]]ში მოღვაწეობდა.
 
ლინკოლნს ორჯერ ჰქონდა [[აშშ-ის სენატი|აშშ-ის სენატში]] არჩევის წარუმატებელი მცდელობა. როგორც [[მონობა|მონობის]] წინააღმდეგ აქტიურმა მებრძოლმა, მან [[რესპუბლიკური პარტია (აშშ)|რესპუბლიკური პარტიის]] შიდა არჩევნები მოიგო [[1860]] წელს, როდესაც აშშ-ის სამხრეთ ნაწილის თითქმის მხარდაჭერის გარეშე, ამავე წელს [[აშშ-ის საპრეზიდენტო არჩევნები (1860)|საპრეზიდენტო არჩევნებშიც]] გაიმარჯვა, რითაც იგი პირველი [[აშშ-ის პრეზიდენტების სია|რესპუბლიკელი პრეზიდენტი]] გახდა. მისი არჩევა გახდა სიგნალი 7 სამხრეთული მონათმფლობელი შტატისთვის, რომ დამოუკიდებლობა გაეცხადებინათ და გამოყოფოდნენ შტატებს. ამ ყველაფერმა ლინკოლნის პარტიას საშუალება მისცა კონგრესზე კონტროლისა, მაგრამ არანაირი კომპრომისების და ცვლილებებზე გამოსავალი არ მოიძებნა. ლინკოლნმა მეორე ინაუგურაციის დროს სიტყვით გამოსვლისას განაცხადა: „ორივე პარტია აპროტესტებს ომს, მაგრამ ერთ-ერთმა მათგანმა შეიძლება დაიწყოს ომი, რომელშიც ნაციას აძლევთ საშუალებას გადარჩენის, მეორემ კი უნდა მიიღოს ომი, რომლებიც დაიღუპებიან, და ომი დადგეს“
'''აბრაამ ლინკოლნი''' (''[[ინგლ.]]'' Abraham Lincoln [ˈlɪŋkən]) (დ. [[12 თებერვალი]], [[1809]] — გ. [[15 აპრილი]], [[1865]]) — [[აშშ|ამერიკის შეერთებული შტატების]] რიგით მე-16 [[აშშ-ის პრეზიდენტი|პრეზიდენტი]] [[1861]] წლის მარტიდან [[1865]] წლის აპრილამდე, როდესაც ის იქნა მოკლული. ის წარმატებით უძღვებოდა ქვეყანას ყველაზე რთული შიდა კრიზისის პერიოდში - [[ამერიკის სამოქალაქო ომი]]ს დროს. მან მოახერხა ერთიანობის შენარჩუნება და [[მონათმფლობელობა|მონათმფლობელობის]] დასრულება. ლინკოლნი უმეტესწილად იყო თვით-ნასწავლი და პროფესიით ადვოკატი გახდა, რომელიც ასევე იყო [[ვიგების პარტია (აშშ)|ვიგების პარტიის]] ლიდერი და [[ილინოისი (შტატი)|ილინოისი]] საკანონმდებლო ორგანოს წევრი [[1830]]-იან წლებში, ასევე 1 ვადით [[1847]]-[[1849]] წლებში [[აშშ-ის წარმომადგენელთა პალატა]]ში მოღვაწეობდა.
 
ლინკოლნს ორჯერ ჰქონდა [[აშშ-ის სენატი|აშშ-ის სენატში]] არჩევის წარუმატებელი მცდელობა. როგორც [[მონობა|მონობის]] წინააღმდეგ აქტიურმა მებრძოლმა მან [[რესპუბლიკური პარტია (აშშ)|რესპუბლიკური პარტიის]] შიდა არჩევნები მოიგო [[1860]] წელს, როდესაც აშშ-ის სამხრეთ ნაწილის თითქმის მხარდაჭერის გარეშე, ამავე წელს [[აშშ-ის საპრეზიდენტო არჩევნები (1860)|საპრეზიდენტო არჩევნებშიც]] გაიმარჯვა, რითაც იგი პირველი [[აშშ-ის პრეზიდენტების სია|რესპუბლიკელი პრეზიდენტი]] გახდა. მისი არჩევა გახდა სიგნალი 7 სამხრეთული მონათმფლობელი შტატისთვის, რომ დამოუკიდებლობა გაეცხადებინათ და გამოყოფოდნენ შტატებს. ამ ყველაფერმა ლინკოლნის პარტიას საშუალება მისცა კონგრესზე კონტროლისა, მაგრამ არანაირი კომპრომისების და ცვლილებებზე გამოსავალი არ მოიძებნა. ლინკოლნმა მეორე ინაუგურაციის დროს სიტყვით გამოსვლისას განაცხადა: „ორივე პარტია აპროტესტებს ომს, მაგრამ ერთ-ერთმა მათგანმა შეიძლება დაიწყოს ომი, რომელშიც ნაციას აძლევთ საშუალებას გადარჩენის, მეორემ კი უნდა მიიღოს ომი, რომლებიც დაიღუპებიან, და ომი დადგეს“
 
სამოქალაქო ომის დროს იგი პირადად წარმართავდა საომარ მოქმედებებს კონფედერაციის წინააღმდეგ, რომელიც იუნიონის გამარჯვებით დასრულდა. ლინკოლნი მთელი ომის განმავლობაში წარმატებით ცდილობდა არ დაეშვა [[დიდი ბრიტანეთი]]ს და სხვა ევროპული ქვეყნების ინტერვენცია. მან გაატარა ღონისძიებები, რომლებმაც გამოიწვია მონათმფლობელობის გაუქმება. გამოსცა [[ემანსიპაციის პროკლამაცია]] [[1863]] წელს, რომელიც [[აშშ-ის კონსტიტუციის მე-13 შესწორება|კონსტიტუციის მე-13 შესწორებით]] განმტკიცდა. [[აშშ-ის საპრეზიდენტო არჩევნები (1864)|1864]] წლის საპრეზიდენტო არჩევნებში ლინკოლნი მეორე ვადით აირჩიეს პრეზიდენტად.