ოსმოსური წნევა: განსხვავება გადახედვებს შორის
| [შეუმოწმებელი ვერსია] | [შეუმოწმებელი ვერსია] |
შიგთავსი ამოიშალა შიგთავსი დაემატა
No edit summary |
No edit summary |
||
ხაზი 1:
[[სურათი:Osmotic pressure on blood cells diagram.svg|thumb|350px|ოსმოტური წნევა ერთროციტებზე.]]
'''ოსმოსური წნევა''' (იგივე ''[[ტურგორი]]'') — ძალა, რომელიც [[ოსმოსი|ოსმოსის]] დროს ნახევრადგამტარ მემბრანაზე მოქმედებს და მიმართულია უფრო კონცენტრირებული სხნარიდან უფრო განზავებულისკენ. იგი ტოლია იმ წნევისა, რომლითაც უნდა ვიმოქმედოთ კონცენტრირებულ ხსნარზე, რათა მასში სითხის გადასვლა შეჩერდეს.
ოსმოსური წნევა საკმაოდ მნიშვნელოვანი შეიძლება იყოს. მაგალითად, ოსმოსური წნევის საშუალებით მცენარე ფესვებით მიწიდან წყალს იწოვს და მცენარის წვენი ფესვებიდან ხის წვერამდე ადის. მცენარის წვენი [[გლუკოზა]]ს შეიცავს, ოსმოსის საშუალებით მას ფესვებიდან წყალი ემატება, მისი მოცულობა მატულობს და ხის კენწეროს აღწევს. თუკი კონცენტრირებული ხსნარი დახურულ სივრცეში იმყოფება, მაგალითად [[სისხლი]]ს [[უჯრედი|უჯრედში]], მაშინ ოსმოტურმა წნევამ შეიძლება ამ უჯრედის გასკდომა გამოიწვიოს.
ხაზი 6:
სწორედ ამიტომ წამლები, რომლებიც სისხლში შეჰყავთ, იზოტონურ ხსნარში მზადდება, რომელიც ზუსტად იმდენ [[ნატრიუმი]]ს ქლორიდს (სუფრის მარილს) შეიცავს, რამდენსაც უჯრედშორისი სითხე. წამლებში [[მარილი]]ს კონცენტრაცია თუ დაბალი იქნა, ოსმოსური წნევა წარმოიშობა, რომლის შედეგად სისხლის უჯრედებში წყლის შესვლა მოხდება, რაც მათ გასკდომას გამოიწვევს. და პირიქით: თუ სისხლში დიდი რაოდენობით ნატრიუმის ქლორიდს შევიყვანთ, სისხლის უჯრედებიდან წყალი გამოიდევნება და ისინი მოიჭმუჭნება.
ხსნარის ოსმოსური წნევა მასში გახსნილ ნივთიერებათა რაოდენობაზეა დამოკიდებული, და არა მათ ქიმიურ თვისებებზე. რაც მეტია გახსნილ ნივთიერებათა [[კონცენტრაცია]] ხსნარში, მით მეტია მისი ოსმოსური წნევა. ეს წესი, რომელსაც ოსმოსური წნევის კანონი ჰქვია, გამოიხატება მარტივი ფორმულით, რომელიც ძალიან ჰგავს [[იდეალური აირი]]ს კანონს.
ოსმოსური წნევის კანონის გამოყენება შეიძლება მოცემული ნივთიერების [[მოლეკულური მასა|მოლეკულური მასის]] გამოსათვლელად.
| |||