ფედერაციული სახელმწიფო: განსხვავება გადახედვებს შორის
| [შემოწმებული ვერსია] | [შემოწმებული ვერსია] |
შიგთავსი ამოიშალა შიგთავსი დაემატა
No edit summary |
No edit summary |
||
ხაზი 1:
[[ფაილი:Map of federal states.svg|მინი|250px|მსოფლიოს ფედერაციული სახელმწიფოები]]
'''ფედერაციული სახელმწიფო''' ([[ლათინური ენა|ლათ]]. ''foedus – შეთანხმება'') – წარმოადგენს ნაწილობრივი თვითმმართველობის უფლების მქონე [[სახელმწიფო]]ებისა ან რეგიონების კავშირს, რომელთაც აერთიანებს ცენტრალური (ფედერალური) ხელისუფლება. ფედერაციაში შემავალი სახელმწიფოების თვითმმართველობის სტატუსი, ჩვეულებრივ კონსტიტუციურადაა გაფორმებული და მისი შეცვლა ცენტრალური ხელისუფლების ცალმხრივი გადაწყვეტილების საფუძველზე შეუძლებელია. ფედერაციის
წმინდა სამართლებრივი თვალსაზრისით '''ფედერაციას''' უწოდებენ ისეთ [[სახელმწიფო|სახელმწიფოს]] რომელიც დაყოფილია ტერიტორიულ-ადმინისტრაციულ ავტონომიებად და შეზღუდული უფლებით აღჭურვილ სახელმწიფოებრივ წარმონაქმნებს წარმოადგენენ. რომლის შედეგადაც მიიღება ერთი ახალი თვისობრივი სახელმწიფო. ფედერაციის სუბიექტებს არ გააჩნიათ [[სუვერენიტეტი|სუვერენიტეტი]], მაგრამ სარგებლობენ დამოუკიდებლობით ადგილობრივი მმართველობის კუთხით. ფედერაციის სუბიექტებს შეიძლება ჰქონდეთ ისეთი სახელმწიფოებრივი ინსტიტუტები, როგორიცაა [[პარლამენტი|საკანონმდებლო ორგანო]], [[სასამართლო|სასამართლოს ხელისუფლება]] და სხვა სახელმწიფო ორგანოები.
ფედერალური სახელმწიფო იცნობს ორმაგ [[მოქალაქეობა]]ს: ფედერაციის სუბიექტის მოქალაქეობა და ერთიანი ფედერაციის მოქალაქეობა. ფედერაციის სუბიექტებს აქვთ ტერიტორია, რაც არ შეიძლება შეიცვალოს ამ სუბიექტის ტანხმობის გარეშე. ფედერაციის სუბიექტებს არ აქვთ [[სეცესია|სეცესიის]] უფლება.
ისტორიულად, ფედერაციული სახელმწიფოების შექმნის ორი გზა არსებობს: სახელშეკრულებო და კონსტიტუციური.
ფედერალური ხელისუფლების ორგანიზების ნიშნების შესაბამისად გამოიყოფა ეროვნულ-სახელმწიფოებრივი და ადმინისტრაციულ-ტერიტორიული ფედერაციები. ეროვნულ-სახელმწიფოებრივია ფედერაცია, სადაც მრავალეროვან სახელმწიფოში შემავალ ერებს საკუთარი სუვერენული უფლებები გადაცემული აქვთ სახელმწიფოსთვის. ადმინისტრაციულ-ტერიტორიული ფედერაციის საფუძვლებია ეკონომიკური, გეოგრაფიული, კულტურული, ენობრივი ფაქტორები.
სიმეტრიულია ფედერაცია, რომელშიც ფედერაციის სუბიექტები თანაბარი უფლებებით არიან აღჭურვილნი. ასიმეტრიული ფედერაციის შემადგენელ ნაწილებს კი განსხვავებული კონსტიტუციურ-სამართლებრივი სტატუსი აქვთ.
== იხილეთ აგრეთვე ==
*[[კონფედერაცია]]
*[[პოლიტიკური ეკონომია]]
==ლიტერატურა==
*დემოკრატია და მოქალაქეობა, რედ. ზვიად მიმინოშვილი; გვ. 82-83 — თბილისი, 2011; ISBN 978-9941-0-3667-5
[[კატეგორია:სახელმწიფო მმართველობის ფორმები]]
| |||