ადამიანის უფლებები: განსხვავება გადახედვებს შორის
| [შემოწმებული ვერსია] | [შეუმოწმებელი ვერსია] |
შიგთავსი ამოიშალა შიგთავსი დაემატა
მ Bot: Migrating 103 interwiki links, now provided by Wikidata on d:q8458 (translate me) |
|||
ხაზი 8:
[[კატეგორია:ადამიანის უფლებები]]
ამ ბოლო წლებში საქართველოში მოხდა ადამიანის უფლებათა შესახებ არსებული მრავალი საერთაშორისო დოკუმენტის რატიფიცირება. რატიფიცირებით საქართველომ იკისრა ადამიანის უფლებათა მსოფლიო საზოგადოების მიერ აღიარებული ნორმების დაცვა.
იმ მრავალ საერთაშორისო პაქტსა და კონვენციას შორის, რომლებსაც საქართველო შეუერთდა, არის: ადამიანის უფლებათა საყოველთაო დეკლარაცია, საერთაშორისო ხელშეკრულება სამოქალაქო და პოლიტიკური უფლებების შესახებ, საერთაშორისო ხელშეკრულება ეკონომიკური, სოციალური და კულტურული უფლებების შესახებ, კონვენცია წამებისა და სხვა სასტიკი, არაჰუმანური ან პატივისა და ღირსების შემლახველი მოპყრობისა თუ სასჯელის გამოყენების წინააღმდეგ. ზემოხსენებული საერთაშორისო დოკუმენტებით დადგენილი ნორმები ის ორიენტირია, რომლის გათვალისწინებითაც ხდება საქართველოს საკანონმდებლო აქტების მიღება. მაგალითად, სამოქალაქო და პოლიტიკურ უფლებათა შესახებ საერთაშორისო ხელშეკრულების მე-19 მუხლში ნათქვამია: ,,ყოველ ადამიანს აქვს სიტყვის თავისუფლება; ეს უფლება მოიცავს ყველა სახის ინფორმაციისა და აზრის ძიების, მიღებისა და გავრცელების თავისუფლებას ზეპირად, წერილობით, ხელოვნების ნიმუშის სახით თუ სხვა საინფორმაციო საშუალებით, მიუხედავად საზღვრებისა.“
საქართველოს კონსტიტუციის მე-19 მუხლი შეესაბამება ამ სტანდარტს:
,,ყოველ ადამიანს აქვს სიტყვის, აზრის, სინდისის, აღმსარებლობისა და რწმენის თავისუფლება.
დაუშვებელია ადამიანის დევნა სიტყვის, აზრის, აღმსარებლობის ან რწმენის გამო, აგრეთვე მისი იძულება გამოთქვასთავისი შეხედულება მათ შესახებ.
დაუშვებელია ამ მუხლში ჩამოთვლილ თავისუფლებათა შეზღუდვა, თუ მათი გამოვლინება არ ლახავს სხვათა უფლებებს.“
სიტყვის თავისუფლების პრინციპი საკმაოდ განვითარებულია საქართველოში. გამოდის ათობით დამოუკიდებელი გაზეთი, რომლებიც ობიექტურად აშუქებენ საქართველოს პოლიტიკურ და საზოგადოებრივ ცხოვრებას. ხელისუფლება არ აწესებს პირდაპირ ცენზურას ან სხვა სახის შეზღუდვებს პრესაზე. სამწუხაროდ, თავისუფალი პრესა ვერ ახერხებს საქართველოს მოსახლეობის უმეტესი ნაწილის ინფორმირებას. ამის ორი ძირითადი მიზეზი არსებობს: 1) გამომცემლებს არ გააჩნიათ თანხები გაზეთების შემდგომი ტირაჟირებისთვის. მათი შაშუალო ტირაჟი 3-5 ათასია, ხოლო მაქსიმალური - დაახლოებით 12-15 ათასი. თუ გაითვალისწინებთ, რომ საქართველოს მოსახლეობა 5 მილიონს აღემატება, ტირაჟი უმნიშვნელოა; 2) მიუხედავად ასეთი შეზღუდული ტირაჟისა, ვერ ხერხდება გაზეთების გავრცელება მთელი ქვეყნის მასშტაბით მოსახლეობის დაბალი მსყიდველობითი უნარის გამო. მოსახლეობის უმეტეს ნაწილს არა აქვს გაზეთის ყოველდღიურად ყიდვისთვის საკმარისი ფული. მოსახლეობის მსყიდველობითი უნარის ამსახველი ოფიციალური სტატისტიკა გვიჩვენებს, რომ ქვეყნის მინიმალური წლიური ხელფასი თუ საშუალო წლიური პენსია საკმარისია თვის განმავლობაში მხოლოდ დღეში ერთი გაზეთის შესაძენად (საშუალო პენსია = მინიმალური ხელფასი = 13-14 ლარი; ერთი გაზეთის საშუალო ფასი - 0,5 ლარი).
ვინაიდან მთავრობა არ აკონტროლებს თავისუფალ პრესას, იგი არ ვრცელდება მთელ საქართველოში; ამიტომ საზოგადოების უმეტესი ნაწილი ინფორმაციის გარეშე რჩება. დღეს გაზეთები ძირითადად ქვეყნის დედაქალაქში - თბილისში ვრცელდება.
საქართველოს ბევრ რეგიონში არ გამოდის დამოუკიდებელი ადგილობრივი გაზეთი. გამონაკლის შემთხვევებში ადგილობრივი აქტივისტები ცდილობენ ადგილობრივი პერიოდული გამოცემის დაარსებას; მაგრამ ისინი მძლავრ წინააღმდეგობას აწყდებიან ადგილობრივი მმართველობის წარმომადგენელთა მხრიდან, როგორც ეს ადგილობრივი გაზეთის ,,ორიონის“ შემთხვევაში მოხდა, რომელიც სამხრეთ-დასავლეთ საქართველოში, ახალციხეში იბეჭდებოდა: ადამიანის უფლებათა დაცვის ორგანიზაციების ანგარიშების თანახმად, ადგილობრივი მმართველობის ორგანოებმა დააშინეს ჟურნალისტები.
დამოუკიდებელ ჟურნალისტებზე სახელმწიფო მოხელეების მხრიდან ზემოქმედების მსგავსი შემთხვევები შეიძლება საქართველოს ნებისმიერ რეგიონში შეგვხვდეს. შედარებისთვის, დღეს თბილისში პრაქტიკულად ვერც ერთი თანამდებობის პირო ვერ გაბედავს ასეთი ქმედების ჩადენას, თუ არ უნდა პოლიტიკური კარიერის უარყოფითი შეფასებით დასრულება. მაგრამ ის ნაბიჯები, რომლებიც ქვეყნის ცენტრში გადაიდგა დემოკრატიისა და სამოქალქო საზოგადოების ჩამოყალიბებისთვის, მოშორებულ რეგიონებშიც უნდა გადაიდგას.
| |||