პლანეტა: განსხვავება გადახედვებს შორის
| [შეუმოწმებელი ვერსია] | [შემოწმებული ვერსია] |
შიგთავსი ამოიშალა შიგთავსი დაემატა
ბოლო ტექსტური ცვლილება გაუქმდა და 2761161 ვერსია დაბრუნდება Hubble ვერსიაზე |
|||
ხაზი 131:
პლანეტებისა და ყავისფერი ჯუჯების განცალკევების სხვა კრიტერიუმი, გარდა დეითერიუმის წვის, ფორმირების პროცესისა თუ ადგილმდებარეობის, არის ბირთვის წნევა დომინირებულია თუ არა [[კულონის წნევა|კულონის წნევით]] ან ელექტრონის გადაგვარების წნევით.<ref>{{cite journal |doi=10.1146/annurev.earth.34.031405.125058 |journal=Ann. Rev. Earth Planet. Sci. |volume=34 |title=Planetesimals To Brown Dwarfs: What is a Planet? |pages=193–216 |year=2006 |arxiv=astro-ph/0608417 |bibcode=2006AREPS..34..193B}}</ref><ref>{{cite journal |author1=Boss, Alan P. |author2=Basri, Gibor |author3=Kumar, Shiv S. |author4=Liebert, James |author5=Martín, Eduardo L. |author6=Reipurth, Bo |author7=Zinnecker, Hans |title=Nomenclature: Brown Dwarfs, Gas Giant Planets, and ? |journal=Brown Dwarfs |volume=211 |page=529 |year=2003 |bibcode=2003IAUS..211..529B }}</ref>
====2006 წლის განმარტება====
2006 წელს [[საერთაშორისო ასტრონომიული კავშირი]]ს მთავარი ასამბლეა გაიმართა. დიდი დებატებისა და ერთი წარუმატებელი წინადადების შემდეგ ასამბლეამ ხმა მისცა რეზოლუციის შემოღებას, რომელიც განმარტავდა პლანეტებს [[მზის სისტემა|მზის სისტემაში]], როგორც:<ref name="IAU2">{{cite web | author=Staff |year=2006 |url =http://www.iau.org/news/pressreleases/detail/iau0603/ |title =IAU 2006 General Assembly: Result of the IAU resolution votes |publisher =IAU |accessdate = 2007-05-11}}</ref>
{{ციტატა|ციური სხეული, რომელიც მზის გარშემო ბრუნავს (ა), აქვს საკმარისი მასა, რომ მიიღი მრგვალი ფორმა (ბ) და გასუფთავებული აქვს სამეზობლო (გ) თავისი ორბიტის გარშემო.}}
ამ განმარტების თანახმად, [[მზის სისტემა]]ში 8 პლანეტა შედის. სხეულები, რომლებიც პირველ ორ მოთხოვნას ასრულებს, მაგრამ არა მესამეს (როგორც [[ცერერა]], [[პლუტონი]] და [[ერისი]]), ჯუჯა პლანეტებად კლასიფიცირდება, ოღონდ იმ პირობით, თუ ისინი არ არიან სხვა პლანეტების ბუნებრივი თანამგზავრები. თავდაპირველად [[საერთაშორისო ასტრონომიული კავშირი]]ს კომიტეტმა შემოიტანა განმარტება, რომლის მიხედვითაც პლანეტათა რიცხვი ძალიან დიდი გახდებოდა, თუ (გ) კრიტერიუმი არ იქნებოდა.<ref>{{cite news |url=http://news.bbc.co.uk/1/hi/sci/tech/4795755.stm |title=Planets plan boosts tally 12 |publisher=BBC |date=2006-08-16 |accessdate=2008-08-23 |first=Paul |last=Rincon}}</ref> დიდი კამათის შემდეგ კენჭისყრის საშუალებით გადაწყდა, რომ ასეთი სხეულები ჯუჯა პლანეტებად უნდა კლასიფიცირებულიყო.<ref>{{cite news |url=http://news.bbc.co.uk/1/hi/world/5282440.stm |publisher=BBC |title=Pluto loses status as a planet |date=2006-08-24 |accessdate=2008-08-23}}</ref>
ეს განმარტება დაფუძნებულია პლანეტარული ფორმირების თეორიებზე, რომელშიც პლანეტარული ემბრიონი თავდაპირველად თავის ორბიტალურ სამეზობლოს სხვა მცირე ობიექტებისაგან ასუფთავებს. ასტრონომერ [[სტივენ სოტერი]]ს აღწერის მიხედვით:<ref>{{cite journal | last = Soter |first = Steven |title = What is a Planet |journal = Astronomical Journal |volume = 132 |issue = 6 |pages = 2513–19 |year = 2006 |doi=10.1086/508861 |arxiv=astro-ph/0608359 |bibcode=2006AJ....132.2513S}}</ref>
{{ციტატა|მეორადი აკრეციული დისკოს საბოლოო პროდუქტი არის შედარებით დიდი სხეულების (პლანეტების) მცირე რიცხვი ან არგადაკვეთად ან რეზონანსიან ორბიტებში, რომელიც მათ შორის შეჯახებას უშლის ხელს. უმცროსი პლანეტები და კომეტები, კოიპერის სარტყლის ობიექტების ჩათვლით, განსხვავდება პლანეტებისაგან იმით, რომ მათ შეუძლიათ შეეჯახონ ერთმანეთსა და პლანეტებს.}}
სამეცნიერო საზოგადოების გაღმა პლუტონს ძლიერი კულტურული მნიშვნელობა ჰქონდა მრავალი საზოგადოებისათვის 1930 წლიდან, რათა ისევ პლანეტის სტატუსი ჰქონოდა. [[ერისი]]ს აღმოჩენა მედიაში ფართოდ გავრცელდა, როგორც [[მზის სისტემა|მზის სისტემის]] მეათე პლანეტა და, აქედან გამომდინარე, ამ სამის ჯუჯა პლანეტებად რეკლასიფიკაციამ მრავალი მედია საშუალება მოიზიდა და საზოგადოების უდიდესი ყურადღება მიიქცია.<ref>{{cite news | first=Clara |last=Moskowitz |title=Scientist who found '10th planet' discusses downgrading of Pluto |publisher=Stanford news |date=2006-10-18 |url=http://news-service.stanford.edu/news/2006/october18/mbrown-101806.html |accessdate=2008-08-23}}</ref>
===ობიექტები, რომელთაც პლანეტებად აღიქვამდნენ===
| |||