ვიკიპედია

პაპირუსი: განსხვავება გადახედვებს შორის

ისტორიის ინტერაქციულად გადახედვა
[შემოწმებული ვერსია][შემოწმებული ვერსია]
← წინა ცვლილებაშემდეგი ცვლილება →
შიგთავსი ამოიშალა შიგთავსი დაემატა
ვიზუალურივიკიტექსტი
მ Bot: 35 ენათაშორისი ბმული გადატანილია Wikidata_ზე, d:q158808
No edit summary
ხაზი 1:
'''ჭილი''' — [[პაპირუსი]]ს ქართული შესატყვისი. პირველად დაბადების ქართულ თარგმანში გვხვდება. მას უძველესი დროიდან იყენებდნენ საწერ მასალად. სახელმწოდება მიიღო იმ მცენარისაგან, რომლისაგანც ამზადებდნენ.
{{ტაქსოდაფა *
| სახელი = პაპირი
| სურათის ფაილი =Cyperus papyrus 01 by Line1.JPG
| სურათის წარწერა =
| სურათის აღწერა =
| სამეფო = მცენარეები
| განყოფილება =[[ფარულთესლოვნები]]
| კლასი =[[ერთლებნიანები]]
| რიგი =
| ოჯახი =[[ისლისებრნი]]
| გვარი =
| სახეობა ='''პაპირი'''
| ლათ =Caperus papyrus
| ვიკისახეობები =Caperus papyrus
| commons = Caperus papyrus
}}
''' პაპირი''', ''პაპირუსი'' ({{lang-la|Caperus papyrus}}), [[მრავალწლოვანი მცენარეები|მრავალწლოვანი მცენარე]] [[ისლისებრნი|ისლისებრთა]] ოჯახისა. 5 მ-მდე სიმაღლის სამწახნაგოვანი ღერო და ვიწრო, გრძელი ფესვთანური ფოთლები აქვს. ქოლგისებრ ტ+ყვავილედში თავმოყრილია 6-16-ყვავილიანი თავტუნები. იზრდება ტროპიკულ აფრიკაში, მდინარეებისა და ტბების ნაპირებზე. ქმნის შალდამებს. ძველად კულტივირებული იყო ეგვიპტეში, პალესტინასა და სამხრეთ ევროპის ზოგიერთ ქვეყანაში. პაპირის ღეროს ხმარობდნენ საწერი მასალის — პაპირუსის დასამზადებლად, საჭმელად, ამზადებდნენ ტანსაცმელს, ფეხსაცმელს, ჭილოფებს. [[დეკორატიული მცენარეები|დეკორატიულ მცენარედ]] აშენებენ ბაღებში, პარკებსა და [[ორანჟერეა|ორანჟერეებში]].
 
== ისტორია ==
== ლიტერატურა ==▼
ჭილი საწერ მასალად პირველად ეგვიპტელებმა გამოიყენეს. ისინი მას შემდეგნაირად ამზადებდნენ: ჭილის ანუ პაპირუსის ღეროს წყალში ალბობდნენ, შემდეგ შუაგულს ჩამოთლიდნენ სიგრძეზე თხელ ზოლებად და მჭიდროდ აწყობდნენ სველ ფიცარზე ერთმანეთის გვერდით. პირველ ფენას ზევიდან ადებდნენ მეორეს საწინააღმდეგო მიმართულებით. ნედლ მასალას ტკეპნიდნენ ხის ჩაქუჩით და ზედაპირს ფარავდნენ წებოს თხელი ფენით. შემდეგ ისევ ტკეპნიდნენ, აშროდნენ მზეზე და ასწორებდნენ სპილოს ძვლით ან ნიჟარით. ჭილზე ტექსტს წერდნენ შავი და წითელი მელნით, რისთვისაც იყენებდნენ მცენარის ღეროსგან დამზადებულ კალამს.
 
ჭილზე დაწერილი ძეგლები გვხვდება როგორც ეგვიპტურ, ისე ბერძნულ, არამეულ, კოპტურ, ებრაულ, სირიულ, ქართულ და სხვა ენებზე. ჭილი ამ დანიშნულებით იხმარებოდა ძვ. წ მე-3 ათასწლეულიდან ახ. წ. მე-9 საუკუნემდე ( ევროპაში მე-11-შიც). მასობრივად იყენებდნენ თუ არა საქართველოში ჭილს საწერ მასალად, ჯერჯერობით დაუდგენელია, ჩვენამდე მხოლოდ ორმა ხელნაწერმა მოაღწია, ისიც ორივე პალესტინურია. (ინახებოდა სინის მთაზე, წმინდა ეკატერინეს მონასტერში): ჭილ-ეტრატის იადგარი, რომელიც დათარიღებულია მე-9-10 საუკუნეებით, ამჟამად დაცულია კორნელი კეკელიძის სახელობის ხელნაწერთა ინსტიტუტში.
* [[ქსე]], ტ. 7, გვ. 669. თბ., 1984
 
▲== ლიტერატურა ==
*[[ქართული საბჭოთა ენციკლოპედია]] - მე-11 ტომი, გვ. 399.
 
[[კატეგორია:ისლისებრნიქსე-ის მასალები]]
მოძიებულია „https://ka.wikipedia.org/wiki/პაპირუსი“-დან