Linux: განსხვავება გადახედვებს შორის

ლინუქსი ([[Linux]]) წარმოადგენს მრავალფუნქციონალურ მძლავრ უფასო ოპერაციულ სისტემას, რომელიც იუნიქს (UNIX) მაგვარი ოპერაციული სისტემების ერთ ერთ ნაირსახეობა არის. ოპერაციული სიტემა UNIX შეიქმნა სამოციან წლებში, კომპანიაში Bell Telephone Laboratories (ახლა AT&T Bell Laboratories) მიერ. UNIX-ის შექმნისას გათვალისწინებული იქნა მისი მულტიპლატფორუმულ ოპერაციულ სისტემად ჩამოყალიბება ანუ უნდა ყოფილიყო შესაძლებელი მისი სხვადასხვა არქიტექტურის მანქანებზე უპრობლემოდ მუშაობა. სწორედ მისმა მულტიპლატფორმულობამ განაპირობა UNIX-ის უდიდესი პოპულარულობა. UNIX-ის პოპულარულობასთან ერთად სხვადასხვა კომპანიებმა დაიწყეს UNIX-ის ბაზაზე ოპერაციული სისტემების შექმნა. Linux არის თავისუფალად გავრცელებადი GPL ლიცენზიაზე დამყარებული ოპერაციული სისტემა რომელიც შეიქმნა UNIX მაგვარი ოპერაციული სისტემა Minix-ის ბაზაზე. მისი თავდაპირველი შემქმნელია ფინეთის ჰელსინკის უნივერსტიტეტის სტუდენტი ლინუს ტორვალდსი (Linus Torvalds). Linux შექმნილია მრავალრიცხოვან UNIX პროგრამისტთა და ინტერნეტის ქსელში მომუშავე ენთუზიასტთა დახმარებით. Linux-ში არ არის გამოყენებული AT&T UNIX-ის პროგრამული კოდი, ასევე არცერთი სხვა UNIX-ის პროგრამული კოდი. Linux-ის მეტი წილი პროგრამები შექმნილია GNU Free Software Foundation პროექტის ჩარჩოში, კემბრიჯში მასაჩუსეტსის შტატში , ასევე მის შექმნაში მონაწილეობა თითქმის მთელი მსოფლიოს პროგრამისტებმა მიიღეს. არსანიშნავია ის რომ Linux-ის ბაზაზე შექმნილი პროგრამების უმეტესობა არის უფასო და არის გახსნილი პროგრამული კოდით (open source). 0.01. ვერსის Linux-ის გამოჩენისას არასდროს არ გაკეთებულა ოფიციალური განცხადება მისი შექმნის თაობაზე, 0.01. ვერსიის პორგრამული წყარო, პროგრამის კოდის ნორმალური შესრულების შესაძლებლობასაც კი არ იძლეოდა და მიუთითებდა იმაზე რომ თქვენ მიმართავდით Minix მანქანას, ეს იმით იყო განპირობებული რათა შესაძლებლობა ყოფილიყო მისი (Linux) კომპილირებისა თუ სრულყოფისათვის. 1991 წლის 5 ნოემბერი:ლინუსმა “ოფიციალურად” განაცხადა Linux-ის 0.02. ვერსიის გამოსვლის თაობაზე. მიუხედავად ამისა ეს ისევ განიხილებოდა როგორც მორიგი ექსპერიმენტებისათვის განკუთვნილი ოპერაციული სისტემა. ძირითადად ყურადღება დაეთმო სისტემის ბირთვის (kernel) დახვეწას, არანაირი ყურადღება არ ექცეოდა რიგითი მომხმარებელთათვის მასთან მუშაობის უზრუნვეყოფას, არ მოხდა სისტემის დოკუმენტირება ტირაჟირება. ეს განმაპირობა შემდეგმა გარემოებებმა: ოპერაციული სისტემა უნდა გამხდარიყო დამოუკიდებელი, არ ყოფილიყო საჭიროება შემდგომი ვერსიების Minix-ზე კომპილირება სრულყოფისა. 0.03 ვერსიაზე მუშაობის დამთავრების შემდეგ ლინუსმა მომდევნო ვერსიას პირდაპირ მიანიჭა 0.10 ნომერი, ვინაიდან იმ დროისათვის პროექტზე უკვე საკმაო რაოდენობის ხალხი მუშაობდა და ბევრი რამე დაიხვეწა. 1992 წლის მარტი: ტესტირების სტადიაში მყოფი ოპერაციული სისტემის ვერსიების რამოდენიმეჯერ გადახედვის მერე ახალ შექმნილ ვერსიას ამჯერად 0.95 ნომერი მიენიჭა, რითაც ლინუსმა მიანიშნა რომ მალე შესაძლებელი იქნებოდა ”ოფიციალური” ვერსიის გამოსვლაზე განაცხადის გაკეთება. დაახლოებით წელიწადნახევრის შემდეგ 1993 წლის დეკემბერში Linux-ის ვერსიის ნომერი უკვე 0.99.pl14 იყო, რაც გახდა საწინდარი იმისა რომ სულ მალე გამოვიდადა ახლა ნამდვილად ოფიციალური სტაბილური ვერსია 1.0. რაც 1994 წელს მოხდა. დღესდღეობით Linux-ის მიმდინარე ვერსია არის 2.6.x რომელიც 2004 წელს გამოვიდა და ახლაც გრძელდება მასზე მუშაობა. (არ აგვერიოს Linux-ის ვერსიები დისტრიბუტივების ვერსიებში მაგალითად Red Hat 7.3 ან Mandrake 8.2. დისტრიბუტივები ცალკე თემა გახლავთ და აუცილებლად დაიწერება სტატია რომელიც მიმოიხილავს Linux-ის დისტრიბუტივებს). Linux თავდაპირველად შეიქმნა Intel-ის 32-ბიტიანი x86-ბაზაზე შექმნილ 386 ან უფრო მძლავრ პროცესორებზე სამუშაოდ. Linux-ის მუშაობა ასევე შესაძლებელია შემდეგი პლატფორმის მანქანებზე: Compaq Alpha AXP, Sun SPARC , UltraSPARC, Motorola 680x0, PowerPC, PowerPC64, ARM, Hitachi SuperH, IBM S/390, MIPS, HP PA-RISC, Intel IA-64, [[DEC VAX], AMD x86-64, CRIS. Linux წარმატებით შეიძლება გამოვიყენოთ როგორც Workstation ასევე Server პლატფორმად. დღესდღეობით Linux UNIX მაგვარი ოპერაციული სისტემების ღირსეული კლონი არის, Linux სრულყოფილი მრავალფუნქციონალური მრავალდარგობრივი ოპერაციული სისტემა გახლავთ რომელიც პასუხობს თანამედროვე ინფორმაციული ტექნოლოგიების მზარდ მოთხოვნილებებს. მასზე შესაძლებელია X windows-თან, (გრაფიკულ გარემოში ) თუ console (ბრძანების სტრიქონში) მოსახერხებელი მუშაობა. Linux-ის მომხმარებელთათვის არსებობს საკმაოდ კარგი თანამედროვე გრაფიკული და საოფისე პროგრამები, ასევე მათთვის ინტერნეტში სრულყოფილად სამუშაოდ უამრავი პროგრამა არსებობს რომლებითაც შესაძლებლობა გექნებათ დაათვალიეროთ ვებ გვერდები, მიიღოთ და გააგზავნოთ ელექტრონული ფოსტა, გამიყენოთ IRC, ICQ, Yahoo Messanger, AOL Instant Messanger, Microsoft Messanger და სხვა პოპულარული საკომუნიკაციო საშუალებები. არანაკლები რაოდენობით არსებობს პროგრამირებით დაინტერესებულ პირთათვის განკუთვნილი პროფესიონალური დონის გრაფიკული ინტერფეისიანი პროგრამული პროდუქტები. რათქმაუნდა ყველანაირი პროგრამული უზრუნველყოფა არსებობს Linux-ის როგორც ინტერნეტ, ბეჭდვით თუ ფაილ სერვერად გამოსაყენებლად. Linux-ისთვის არსებობს უმძლავრესი პროგრამული პროდუქტები მონაცემთა ბაზების შესაქმნელად რომლის ნათელი მაგალითია კომპანია Oracle რომელიც თავის პროდუქციას სხვა ოპერაციულ სისტემებთან ერთად ასევე Linux პლატფორმისათვის ქმნის. აღსანიშნავია ის გარემოება რომ Linux საკმაოდ კარგად და დეტალურად არის დოკუმენტირებული, ასევე დოკუმენტირებულია Linux-ის ბაზაზე შექმნილი პროგრამები, მომხმარებელს უპრობლემოდ აქვს შესაძლებლობა ინტერნეტში მოძებნოს და წაიკითხოს ნებისმიერი ინფორმაცია ნებისმიერი პროგრამის შესახებ და თანაც ამ ყველაფრის მოწოდება ხდება უფასოდ, რაც იქიდან გამომდინარეობს რომ Linux-ის პრინციპია: მომხმარებელს უფასოდ მივაწოდოთ რაცშეიძლება მეტი ინფორმაცია და პროდუქტი (პროგრამა) აქედან გამომდინარე ეს ყოველივე შესაძლებლობას გვაძლევს ზოგიერთი ოპერაციული სისტემებისაგან განსხვავებით (მაგალითად Microsoft Windows) უარი ვთქვათ საკმაოდ ძვირადღირებული წიგნების დოკუმენტაციისა თუ პროგრამების შეძენაზე. ზემოთ მოყვანილი მაგალითებიდან კარგად ჩანს თუ როგორ გადაიქცა ენთუზიასტი სტუდენტის ლინუს ტორვალდსის მიერ დაწყებული ესპერიმენტი ერთერთ უმძლავრეს და თანამედროვე ოპერაციულ სისტემად.▼