პლანეტა: განსხვავება გადახედვებს შორის
| [შემოწმებული ვერსია] | [შემოწმებული ვერსია] |
შიგთავსი ამოიშალა შიგთავსი დაემატა
ხაზი 517:
[[File:მაგნეტოსფერო.jpg|thumb|right|300px|[[დედამიწის მაგნიტური ველი|დედამიწის მაგნეტოსფეროს]] სქემა.]]
პლანეტის ერთ-ერთი მნიშვნელოვანი მახასიათებელი არის [[მაგნიტური მომენტი]], რომელიც წარმოქმნის [[მაგნეტოსფერო]]ს. [[მაგნიტური ველი]]ს არსებობა მიუთითებს იმაზე, რომ პლანეტა [[გეოლოგია|გეოლოგიურად]] კვლავ ცოცხალია. სხვანაირად რომ ვთქვათ, მაგნიტიზირებულ პლანეტას აქვს თავის შინაგან სტრუქტურაში აქვს ელექტრულად გამტარი მატერიის ნაკადი, რომელიც მაგნიტურ ველს წარმოქმნის. ეს ველი მნიშვნელოვნად ცვლის პლანეტისა და [[მზიური ქარი]]ს ურთიერთქმედებას. მაგნიტიზირებული პლანეტა მზიურ ქარში ქმნის ღრუს თავის გარშემო, რომელსაც მაგნეტოსფერო ეწოდება, რომელშიც შეუძლებელია მზიური ქარის შეჭრა. მაგნეტოსფერო პლანეტაზე ბევრად დიდი შეიძლება იყოს. ამის საპირისპიროდ, არამაგნეტიზირებულ პლანეტას მხოლოდ მცირე მაგნეტოსფერო აქვს, რომელიც გამოწვეულია [[იონოსფერო]]ს მზიურ ქართან ურთიერთქმედებით. მას არ შეუძლია პლანეტის ეფექტურად დაცვა.<ref name="Kivelson2007" />
[[მზის სისტემა|მზის სისტემის]] 8 პლანეტიდან მხოლოდ [[ვენერა (პლანეტა)|ვენერასა]] და [[მარსი (პლანეტა)|მარსს]] არ აქვს ასეთი მაგნიტური ველი.<ref name="Kivelson2007" /> გარდა ამისა, [[იუპიტერი|იუპიტერის]] მთვარე [[განიმედე]]საც აქვს [[ატმოსფერო]]. მაგნეტიზირებულ პლანეტებს შორის [[მერკური (პლანეტა)|მერკურის]] მაგნიტური ველი ყველაზე სუსტია და თითქმის არ შეუძლია მზიური ქარისგან პლანეტის დაცვა. განიმედეს მაგნიტური ველი რამდენიმეჯერ აღემატება, ხოლო იუპიტერისა კი [[მზის სისტემა]]ში ყველაზე ძლიერია (იმდენად ძლიერი, რომ სერიოზული რისკი არსებობს მის მთვარეებზე ადამიანებით დაკომპლექტებული მომავალი მისიისას). სხვა გიგანტი პლანეტების მაგნიტური ველი სიძლიერით თითქმის დედამიწის ტოლია, მაგრამ მათი მაგნიტური მომენტი შესამჩნევად დიდია. [[ურანი (პლანეტა)|ურანისა]] და [[ნეპტუნი (პლანეტა)|ნეპტუნის]] მაგნიტური ველები ძალზე დახრილია მათი ბრუნვის ღერძებთან მიმართ და პლანეტების ცენტრებიდან გადაადგილებულია.<ref name="Kivelson2007">{{cite book | last1=Kivelson |first1=Margaret Galland |author2=Bagenal, Fran |chapter=Planetary Magnetospheres |title=Encyclopedia of the Solar System |year=2007 |publisher=Academic Press |editor= Lucyann Mcfadden, Paul Weissman, Torrence Johnson |isbn=978-0-12-088589-3 |page=519}}</ref>
2004 წელს ასტრონომთა ჯგუფმა ჰავაიდან აღმოაჩინა [[ეგზოპლანეტა]] [[ვარსკვლავი|ვარსკვლავ]] [[HD 179949]]-ის გარშემო, რომელიც ისე ჩანდა, რომ ქმნიდა [[მზის ლაქა]]ს თავისი დედავარსკვლავის ზედაპირზე. გუნდმა წამოაყენა ჰიპოთეზა, რომ პლანეტის მაგნეტოსფერო გადასცემდა [[ენერგია]]ს [[ვარსკვლავი]]ს ზედაპირზე, შედეგად იზრდებოდა მისი ისედაც მაღალი, 7,760 [[ცელსიუსის სკალა|°C-იანი]] [[ტემპერატურა]] 400 °C-ით.<ref>{{cite web | title=Magnetic planet |first=Amanda | last=Gefter | work=Astronomy |date=2004-01-17 |url=http://www.astronomy.com/asy/default.aspx?c=a&id=2090 |accessdate=2008-01-29}}</ref>
== სქოლიო ==
| |||