ვიკიპედია

პლანეტა: განსხვავება გადახედვებს შორის

ისტორიის ინტერაქციულად გადახედვა
[შემოწმებული ვერსია][შემოწმებული ვერსია]
← წინა ცვლილებაშემდეგი ცვლილება →
შიგთავსი ამოიშალა შიგთავსი დაემატა
ვიზუალურივიკიტექსტი
No edit summary
ხაზი 480:
პლანეტა საკუთარი უხილავი ღერძის გარშემო ცენტრით ბრუნავს. პლანეტის ბრუნვის პერიოდს ვარსკვლავური დღე ეწოდება. [[მზის სისტემა]]ში არსებული პლანეტების უმეტესობა [[მზე|მზის]] მიმართულებით ბრუნავს, რომელიც, თავის მხრივ, საათის ისრის საწინააღმდეგოდ ბრუნავს, თუ მზის ჩრდილოეთ პოლუსის ზემოდან დავაკვირდებით. გამონაკლისებია [[ვენერა (პლანეტა)|ვენერა]]<ref>{{cite journal |title=Rotation of Venus: Period Estimated from Radar Measurements |author=Goldstein, R. M.; Carpenter, R. L. |year=1963 |journal =Science |volume=139 |doi=10.1126/science.139.3558.910 |pmid=17743054 |issue=3558 |bibcode=1963Sci...139..910G |pages=910–1}}</ref> და [[ურანი (პლანეტა)|ურანი]],<ref>{{cite journal |contribution=Rotational properties of Uranus and Neptune |first1=M. J. S. |last1=Belton |author2=Terrile R. J. |title=Uranus and Neptune |year=1984 |journal=In its Uranus and Neptune pp. 327–347 (SEE N85-11927 02-91) |bibcode=1984urnp.nasa..327B |volume=2330 |page=327 |editor=Bergstralh, J. T.}}</ref> რომლებიც საათის ისრის მიმართულებით ბრუნავს. თუმცა, ურანის უკიდურესი ღერძული დახრა ნიშნავს, რომ არსებობს ცვალებადი საერთო შეთანხმებები, თუ რომელი პოლუსებია „ჩრდილოეთი“ და, აქედან გამომდიანრე, მისი ბრუნვა საათის ისრის საწინააღმდეგოა და საათის ისრის მიმართულებით.<ref>{{cite book |title=The Outer Worlds; Uranus, Neptune, Pluto, and Beyond |pages=195–206 |year=2006 |first=Michael P. |last=Borgia |publisher=Springer New York}}</ref> მიუხედავად იმისა, თუ რომელი შეთანხმებაა გამოყენებული, ურანს მაინც რეტროგრედული ბრუნვა აქვს თავის ორბიტასთან მიმართებით.
 
პლანეტის მოძრაობა ფორმირებისას რამდენიმე ფაქტორითაა გამოწვეული. ჯამური კუთხური მომენტი შეიძლება გამოწვეულ იქნეს აკრეცირებული ობიექტების ცალკეული კუთხური მომენტის დახმარებით. გაზური გიგანტების მიერ წარმოქმნილმა აკრეციამ ასევე შეიძლება კუთხურ მომენტს შეუწყოს ხელი. საბოლოოდ, პლანეტის წარმოქმნის უკანასკნელ საფეხურზე პროტოპლანეტარული აკრეციის სტოხასტიკურმასტოქასტურმა პროცესებმა შესაძლოა შემთხვევით შეცვალოს პლანეტის ბრუნვის ღერძი.<ref name="araa31">{{cite journal | title=Planet formation |last=Lissauer | series=31 |first=Jack J. |journal=Annual review of astronomy and astrophysics |volume=(A94-12726 02–90) | issue=1 |pages=129–174 |year=1993 |doi=10.1146/annurev.aa.31.090193.001021 |bibcode=1993ARA&A..31..129L}}</ref> პლანეტების დღეების ხანგრძლივობაში უზარმაზარი ცვალებადობაა: [[ვენერა (პლანეტა)|ვენერას]] 243 დღე სჭირდება საკუთარი ღერძის გარშემო ერთი სრული ბრუნისთვის, ხოლო [[გაზურ გიგანტი|გაზურ გიგანტებს]] - რამდენიმე საათი.<ref>{{cite web |title=Planet tables |url=http://www.astronomynotes.com/tables/tablesb.htm |first=Nick |last=Strobel |publisher=astronomynotes.com |accessdate=2008-02-01}}</ref> ეგზოპლანეტების ბრუნვის პერიოდები ცნობილი არაა, თუმცა, დედავარსკვლავთან მათი ახლოს მდებარეობა ნიშნავს, რომ [[ცხელი იუპიტერი|ცხელი იუპიტერები]] [[გრავიტაცია|გრავიტაციულად]] ჩაჭერილია (მათი ორბიტები მათ ბრუნვის პერიოდთან სინქრონულია). ეს კი ნიშნავს, რომ მათი [[სპინ-ორბიტალური რეზონანსი]] 1:1-ია, ანუ ისინი ერთი მხრითაა შებრუნებული, როგორც მთვარე დედამიწასთან.<ref>{{cite journal |title=Magnetically-Driven Planetary Radio Emissions and Application to Extrasolar Planets | last1=Zarka |first1=Philippe |author2=Treumann, Rudolf A.; Ryabov, Boris P.; Ryabov, Vladimir B. |year=2001 |journal=Astrophysics & Space Science |volume=277 |issue=1/2 |page=293 |doi = 10.1023/A:1012221527425|bibcode = 2001Ap&SS.277..293Z }}</ref>
 
====ორბიტალური გაწმენდა====
მოძიებულია „https://ka.wikipedia.org/wiki/პლანეტა“-დან