|
|გამოშვების წლები = [[1935]]—[[1940]]
|ექსპლუატაციის წლები = [[1935]]-[[1945]]
|რაოდენობა, ეგზემპლარი = 4,9955328
|სიგრძე, მმ = 5660
|სიგრძე ქვემეხით, მმ =
|სიგანე, მმ = 2290
|სიმაღლე, მმ = 2417
|კლირენსი, მმ = 400
|ჯავშნის ტიპი = ფოლადი
|კორპუსის შუბლი = მაქს.13მმ13 მმ
|კორპუსის შუბლი (ზედა) =
|კორპუსის შუბლი (შუა) =
|კორპუსის შუბლი (ქვედა) =
|კორპუსის ბორტიგვერდი = 13 მმ
|კორპუსის ბორტი (ზედა) =
|კორპუსის ბორტი (ქვედა) =
|კორპუსის კიჩო (შუა) =
|კორპუსის კიჩო (ქვედა) =
|ძირი = 6 მმ
|ფსკერი=
|კორპუსის სახურავი = 10 მმ
|კოშკურისკოშკის შუბლი = 13 მმ
|ჭრილის შუბლი =
|იარაღის ნიღაბი =
|კოშკის ბორტიგვერდი = 13 მმ
|ჭრილის ბორტი =
|კოშკის კიჩო =
|აქტიური დაცვა =
|დინამიური დაცვა =
|ქვემეხის კალიბრი და მარკა = 45მმ45 მმ
|ქვემეხის ტიპი = "20კა" (ერჰაერდ)
|ლულის სიგრძე (კალიბრები) =
|ქვემეხის საბრძოლო მარაგი = 85188 (ან 146 ჭურვი რადიოსადგურის მქონე სამეთაუროტანკს)
|ВН კუთხეები =
|ГН კუთხეები =
|სროლის მანძილი =
|მიზანი =
|ტყვიამფრქვევები = 1—2 × 7,62-мм [[ДТ]]"დეტე"
|სხვა შეიარაღება =
|ძრავის ტიპი = "ემ-17 ტე" (ლიცენზიური გერმანული BMV-VI)
|ძრავის სიმძლავრე, ც.ძ. = 500400
|ძრავის სიმძლავრე, კილოვატი =
|გადაადგილების სიჩქარე ტრასაზეგზათკეცილაზე, კმ/სთ = 5249
|გადაადგილების სიჩქარე ბორბლებზე, კმ/სთ = 70-მდე
|ტრასაზეგზააზე გადაადგილების მარაგიმანძილი, კმ = 375
|გადაადგილების მარაგი, კმ =
|სპეციალური სიმძლავრე, ც.ძ. =
|საკიდრის ტიპი = ჯ.უ.ქრისტის ზამბარიანი
|მუხლუხების სიგანე, მმ = 260
|სპეციალური დაწოლა გრუნტზენიადაგზეზე, კგ/კვ.სმ =
|აღმართზე გამავლობა = 42 გრად.
|კედლის გადალახვა, მ = 0,75
|თხრილის გადალახვა, მ = 2,5
|გუბისფოის გადალახვა, მ= 1,2
}}
'''ბტბეტე სერიის ტანკები''' იყო საბჭოთა სწრაფი საკავალერიო ტანკი რომელიც დიდი რაოდენობით 1932დან 1941 წლამდე იწარმოებოდა.ისინი მსუბუქად იყვნენ შეჯავშნულები თუმცა ეს ჯავშანი თავისი დროისთვის საკმაოდ ძლიერი იყო.მისი მეტსახელია ბეტკა ხოლო მოფერებით ბეტუშკას ეძახდნენ.
BT (რუსულად: БТ) ნიშნავს ''Bystrokhodny tank'' ანუ სწრაფ მავალისწრაფმავალი ტანკი.
=== ისტორია ===
[[ფაილი:BT-2 MG.jpg|thumb|230px|left|BT-2 საბრძოლო დავალებისას]]
[[პირველი მსოფლიო ომი|პირველი მსოფლიო ომის შემდეგ]] როდესაც გამოვლინდა ტანკის ეფექტურობაეფექტურობ,ა ყველა ქვეყანამ დაიწყო ფიქრი რომ შეექმნათ თავიანთი ტანკები,წინ ამერიკა გაიჭრა და შექმნეს ყველაზე მრავალფეროვანი და ძლიერი ტანკები თუმცა ამ დროს რუსეთში ძალიან მძიმე ვითარება იყო და არავინრუსეთის ფიქრობდასაინჟინრო ტანკისდონე შექმნაზეიყო თუმცაძალიან რომცდაბალი. ეფიქრათიმიტომ სახსრებირუსებმა არშეიძინეს ეყოფოდათტანკები ინგლისში და ა.შ.შ.-ში. ხოლო მათრუსების მიერ შექმნილი "ემეს"ტანკებმა ყველამ ძალიან ცუდი შედეგები აჩვენა [[ესპანეთის სამოქალაქო ომში]] ამიტომაც მათ მთლიანად ხელი ჩაიქნიეს ტანკების შექმნაზე.როცა ნაცისტურმა არმიამ დიდი სისწრაფით დაიწყო გაძლიერება და ყველა წამყვანი ქვეყანა უკან ჩამოიტოვა და ყველა ხვდებოდა რომ ადრე თუ გვიან ნაცისტები შემოუტევდნენ საბჭოეთს სწორედ ამ მიზაზის გამო [[იოსებ სტალინი|იოსებს სტალინი]] გამოსავალს ეძებდა და სასწრაფოდ ითხოვდა თავიანთი ტანკის შექმნას თუმცა როდესაც ეს არ გამოუვიდა მანსაბჭოეთმა დაიწყო ამერიკელებთან მოლაპარაკებები რომ დაეწყოთ ამერიკული ტანკის ლიცენზირებული ასლების შექმნადანზადების შესახებ. თუმცა ფული ვერანაირად ვერ ჰქოფნიდათ ამისთვისთვის კი მან გამოსავალს მიაკვლია და გაყიდა თითქმის ყველა უძვირფასესი ნახატი თუ ისტორიული ნივთი,სწორედ ამის შემდეგ შეაგროვა მან ფული მის საყიდლად და სასწრაფოდვე იყიდა ამერიკელ კონსტრუქტორ ვალტერუოლტერ ჩრისტისჯორჯ უოლტერ ქრისტის მიერ შექმნილი ტანკი? რომელს შეეძლო მუხლუხოს გსრეშე ბორბლებზე მოძრაობა, და დაიწყეს თავიანთ ქარხნებშიქარხანაში წარმოება ჯერ "ბეტე-2"( BT-2) ის, შემდეგ ოდნავ მოდერნიზებული "ბეტე-5" (BT-5) ის, და ბოლოს კი "ბეტე-7" (BT-7ის7)ის და "ბეტე-7ემ" (БТ-7м).
=== პროდუქციისწარმოების ისტორია ===
[[ფაილი:Soviet BT-5 tank at winter war.jpg|thumb|250px|BT-5 სამთრის ომის დროს]]
1930 წელს საბჭოთა აგენტებმა [[ამტორგი|ამტორგში]] გამართეს მოლაპარაკებები ამერიკელ დიპლომატებთან მეწარმეებთან ,მიზეზი კი ტანკების შესყიდვა იყო და შეისყიდეს 2 ჩრისტიქრისტი ტანკი M1931, რომელიც მალევე საბჭოთა კავშირს გადაეცა. საბაჟო საბუთებშიკი ნაჩვენები იყო "ტრაკტორები". თუმცა ამ ტანკებს ქვემეხები არ ჰქონდათ. ეს ტანკები მალევე გადაეცა ხარკოვის ქარხანას და უწოდეს ბტ"ბეტე" რადგან ტანკის კლასიფიკაცია იყო" სწრაფი ტანკი" და [[ინგლისური ენა|ინგლისურად]] ითარგმნებოდა ''fast tank'' ანუ რუსულად ბისტრი"ბისტროხოდნი ტანკ" .BT-2 ის პირველი 2 პროტოტიპი 1931 წელსწ. ზაფხუკში გამოვიდა, ხოლო მასიურადწარმოება 1932 წელსწლის დაიწყობოლოსდაიწყო წარმოებაამ დატანკებისათვის ეყენარუსებმა 37მმშეიძინეს ქვემეხიამერიკაში თუმცა2000 შემდეგცალი 3ძრავა ტყვიამფრქვევიLiberty. დაუმატეს"ბეტე-2" ესტიპის კიტანკი შაიარაგებული იყო ბტან 37 მმ Reinmetall-2ის ტიპისქვემეხით, ტანკიან 7,62 მმ "დეტე"-თ., სულ დამზადებულია 620 ცაკი "ბეტე-ორი".შემდეგ, მოდელებს1933 კიწლიდან, ახალ მოდელს "ბეტე-5"-ს 45მმ ერჰარდის ქვემეხები დაუყენეს და ასევე ფრონტალური ჯავშანი დახრილიმძღოლის წინ უყვე 20-22 მმ სისქეს ჰქონდა. "ბეტე-5"-ს გერმანული ლიცენზიური ძრავა "ემ-17" (BMV-VI) ჰქონდა. 1933-34 წლრბში დამზადდა 1884 ცალი მსტბუქი ტანკი "ბეტე-5". აგრეთვე 1936-38 წ.წ. ააგეს 154 ცალი ტანკი "ბეტე-7ა", 76,2 მმ მოკლელულიანი ჰაუბიცით შეიარაღებული.
1937 წელს ახალმახარკოვის ქარხნის საკონსტრუქტორო ჯგუფმა კოშკინისა.ფირსოვის და ადოლფ დირ-ის მეთაურობით დაიწყო ახალ ტანკზე მუშაობა, რომელიც იყოუნდა ყოფილიყო ბტ"ბენე" ტანკის მომავალი თაობა ბიუროს ნუმერაციით "ა-20"( A-20), ცოლოხოლო შემდეგ გამოვიდა ბევრად უკეთესად შეიარაღებული და შეჯავშნული A-32,მომავალში მას [[T"ტე-34]]" ეწოდა და [[(T-26]3)] და1939 BTწ. ტანკებიეწოდა, მან მთლიანადშედარებით ჩაანაცვლა და საკმაოდ ეფექტურიც გამოდგა, და 1940 წლიდან მიიღეს წითელი არმიის შეიარაღებაში . ფირსოვი საბჭოტა ჩეკისტებმა დახვრიტეს, ადოლფ დიკს მიუსაჯეს 10-წლიანი პატიმრობა, ხოლო საკონსტრუქციო ბიუროს ხელმძღვანელად დაიმიშნა საბჭოთა პარტმუშაკი კოშკინი.
სულ გამოვიდადამზადდა:
* BT-2: 620
* BT-5: 2,1081884
* BT-77A: 4,965154
* BT-7: 5328
* BT-7M: 790
=== საბრძოლო ისტორია ===
ეს ტანკი [[მეორე მსოფლიო ომი|მეორე მსოფლიო ომამდეც]] გამოიყენებოდა,პირველად გამოიყენეს [[ესპანეთი სამოქალაქო ომი|ესპანეთიესპანეთში სამოქალაქო ომში]] რომელიც თავისი 45მმ ქვემეხიქვემეხით ადვილად ანადგურებდა პატარა იტალიურ [[ტანკეტკატანკეტებს|ტანკეტკებს]] და ასევე გერმანულ მსუბუქ ტანკებს Pz.I, ასევე მოანაწილეობდამონაწილეობდა [[იაპონია|იოპონიასთან]] შეტაკებების დროს მომღოლეთში, სადაც გამოიყენებოდა BT-5 და BT-7 -ები, თუმცა საბჭოთა მხარეს განადგურდა 500387 ტანკიერთეული ჯავშანტექნირბსა, ხოლო იაპონიის 15020-მდე. ასევე [[ზამთრის ომი|ზამთრის ომის]] დროს გამოიყენებოდა ფინეთის წინააღმდეგ, მსუბუქად შეჯავშნული ბტ"ბეტე" ტანკები ადვილად გასანადგურებლები იყვნენ ფინური ტანკსაწინააღმდეგო ქვემეხებისგან, კერძოთ ადვილად ანადგურებდა [[ფინეთი|ფინური]] 37მმ "ბოფორსი"-სა და 20მმ "ლაჰტი"-ს ჭურვებით, რომლებიც უმეტეს შემთხვევაში შორი მანძილიდან ანადგურებდნენ. წითელმა არმიამ დაკარგა ფინეთში ორნახევარ თვეში თავისი ჯავშატტექნიკის 3178 ერთეული.
[[მეორე მსოფლიო ომი|მეორე მსოფლიო ომში]] - BT-7 და BT-5 ომის დასაწყისში ძალიან დიდი რაოდენობით გამოიყენებოდა და დიდი რაოდენობითვე ნადგურდებოდანადგურდებოდ,ა თუმცა ომის ბოლოსთვის მისი გამოყენება ძალიან შემცირდაშემცირდ, ხოლო ომის დასარულს კი მთლიანადმხოლოდ ამოიღესჩინეთის შეიარაღებიდანსაზღვარზე დარჩენილი ჰქონდათ "ბეტე"-ეებით შეიაგაღებული ბატალიონედი. [[ოპერაცია ბარბაროსა|ოპერაცია ბარბაროსას დროს]] ნათლად გამოჩნდა რომ ეს მსუბუქი ტანკები ვერაფელსვერაფერს გახდებოდნენ გერმანულ პანზერებისმოძველებილ მსუბუქ პანცერების წინაშე, სწორედ ამ მიზეზით დაიწყო საშუალო [[Tტე-34]] - ის წარმოება, რომელშიც ბევრი დეტალიმოძველებულიი ნაწილი იყო გამოყენებული.
ასევე საგავჯცდოთ გამოიყენებოდა TTBT-5 TTBT-7 ტიპის რადიომართვადი [[ტელეტანკები]] რომლებიც [[ქართველები|ქართველმა]] კონსტრუქტორმა [[ალექსანდრე ბექაური|ალექსანდრე ბექაურმა]] შექმნა.
=== ვარიანტები ===
* ქრისტის ვარიანტი- 2 ნიმუში
* '''BT-1''' - ჩრისტის ვარიანტი
* '''BT-2 1932 წლის მოდელი''' - M-5-400 ძრავა (დაკოპირებული იყო [[ამერიკა|ამერიკულ]] ლიბერტიდანლიბერტის ზუსთი ასლი), სამ ნაირისამნაირი ქვემეხიანშეიარაღების მოდიფიკაცია არსებობდა: მხოლოდ 37 მმ ქვემეხით; 37 მმ ქვემეხი და 1 [[DT]] ტყვიამფრქვევი; ან შეწყვილებული DP ტყვიამფრქვევბით. 1932 წ. ბოლოს გამოვიდაამ BT-3 ტიპისტანკის ტანკი რომელსაცნახაზები დამატებულიგადაყვანილი მეტრულიიქნა სისტემაამერიკულიდან ჰქონდამეტრულ საზომ ერთეულებში.
* '''BT-4''' - შეცვლილი იყო წინიდან და ასევე ჰქონდა სავალი ნაწილები, მხოლოდ 3 პრტოტიპი გამოვიდა
* '''BT-5''' - შეცვლილი ჰქონდა კოშკურა და ჰქონდა 45მმ ქვემეხი
* '''BT-5A''' - გადაკეთებული იყო თვითმავალ საარტილერიო დანადგარად და ჰქონდა 76,2მმ ქვემეხი
* '''BT-5 ცეცხლმტყორცნი ვარიანტი''' - მხოლოდ პროტოტიპადსაცდელ ნიმუშად დარჩა
* "PT-1" და'''PT-1A''' - შეცვლილი იყოჰქონდა შასისხეული (კორპუსი) და შეეძლო ცურვა,ეს ვარიანტი მცირემხოლოდ რაოდენობითსაცდელი იწარმოანიმუშები
* '''BT-7 1935 წლის მოდელი''' - მცირედით შეიცვალა შასი ასევე დაუყენა [[ბიBMW-VI ემგერმანული დაბლიუ|ბიძრავა, ემსაბჭოური დაბლიუს]]სახელი ძრავა- " მოტორ ემ-17ტე".
* '''BT-7 1937 წლის მოდელი''' - ჰქონდა ახალი ქვემეხი და კოშკურის დახრილი, კონუსებრი ჯავშანიგვერდები
* '''BT-7TU''' - სამეთაურო საცდელი ვარიანტი
* '''BT-7A''' - გადაკეთებულიკოშკურეში იყომოთავსებული თვითმავალ საარტილერიოჰქონდა დანადგარად და ჰქონდამოკლელულისნი 76,2მმ ქვემეხი "კა-ტე-26"
* '''OPОТ-7''' - ცეცხლმტყორცნი ვარიანტი, რომელსაც დამატებითი საწვავის ავზები ჰქონდა, ერთადერთი საცდელი მაყქანა
* '''BT-7M''' - "ვე-2" (V-2) ტიპის დიზელის ძრავა დაუყენეს, ასევე დამატებითი [[დტ]] ტყვიამფრქვევებიერთი და7,62 ასევე ერთიმმ საზენიტო ტყვიამფრქვევი
* '''BT-42''' - [[ფინეთი|ფინური]] თვითმავალი ქვემეხი რომელიც შეიარაღებული იყო 114მმ ქვემეხიჰაუბიცით უფრო დიდ კოშკურაში
== რესურსები ინტერნეტში ==
| 