ღაზის სექტორი: განსხვავება გადახედვებს შორის

'''ღაზის სექტორი''' ({{lang-ar| قطاع غزّة}}, {{lang-he| רצועת עזה}}) — [[ექსკლავი]] რეგიონი პალესტინაში[[პალესტინა]]ში, [[ხმელთაშუა ზღვა|ხმელთაშუა ზღვის]] აღმოსავლეთ სანაპიროზე. სამხრეთ-დასავლეთით, 11 კმ მანძილზე ესაზღვრება [[ეგვიპტე]], აღმოსავლეთით და ჩრდილოეთით, 51 კმ მანძილზე კი [[ისრაელი]]. [[დასავლეთი ნაპირი|დასავლეთ ნაპირთან]] ერთად, ღაზა [[პალესტინის ტერიტორიებისტერიტორიები]]ს შემადგენელი ნაწილია, რომელსაც 2012 წელს [[გაეროს გენერალური ასამბლეა|გაეროს გენერალურმა ასამბლეამ]] „გაეროს არაწევრი დამკვირვებელი სახელმწიფოს“ სტატუსი მიანიჭა.

1994 წელს, ისრაელმა [[პალესტინის ეროვნული ადმინისტრაცია|პალესტინის ეროვნულ ადმინისტრაციას]] ღაზაზე თვითმმართველობის უფლება გადასცა. მანამდე, ღაზე ჯერ ისრაელის[[ისრაელი]]ს (1967–94), უფრო ადრე [[ეგვიპტე|ეგვიპტის]] (1948–67), კიდევ უფრო ადრე კი [[დიდი ბრიტანეთისაბრიტანეთი]]სა (1918–48) და თურქეთის[[თურქეთი]]ს (როდესაც ღაზა [[ოსმალეთის იმპერია|ოსმალეთის იმპერიის]] ნაწილი იყო) სამხედრო ოკუპაციის ქვეშ იმყოფებოდა. 2007 წლიდან, ღაზის სექტორის დე-ფაქტო მმართველობას ახორციელებს [[ჰამასი]] — პალესტინელთა დაჯგუფება, რომელიც პრეტენზიას აცხადებს, რომ სწორედ ის წარმოადგენს [[პალესტინის ეროვნული ადმინისტრაცია|პალესტინის ეროვნულ ადმინისტრაციასა]] და პალესტინელ ხალხს. ღაზა [[პალესტინა|პალესტინის]] იმ ტერიტორიის შემადგენელი ნაწილია, რომელიც განისაზღვრა [[ოსლოს ხელშეკრულება|ოსლოს ხელშეკრულებითა]] და [[გაეროს უშიშროების საბჭოსსაბჭო]]ს 1860რეზოლუცია წლის რეზოლუციით1860-ით.

ღაზის [[მოსახლეობა|მოსახლეობის]] ზრდის საშუალო წლიური მაჩვენებელი 2.,91%-ს შეადგენს (2014 წ.), რაც მსოფლიოში მე-13 ყველაზე მაღალი მაჩვენებელია და ეს პატარა ტერიტორია ხალხითაა გადაჭედილი. მსგავსი ზრდის საპასუხოდ, შეზღუდულია ახალი სახლებისა და სხვა საყოფაცხოვრებო დანიშნულების ნაგებობების აშენების შესაძლებლობა. ტერიტორიის სიგრძე 41 კილომეტრია, სიგანე 6-12 კმ, მთლიანი ფართობი კი 365 კმ². 2014 წლის მონაცემებით, ღაზაში ცხოვრობს 1,82 მილიონი [[პალესტინელები|პალესტინელი]]. პალესტინელი დევნილი მოსახლეობის ასეთი დიდი ოდენობის გამო, ღაზის სექტორი ამჟამად მსოფლიოში ყველაზე [[მოსახლეობის სიმჭიდროვე|მჭიდროდ დასახლებული]] ტერიტორიაა. მოსახლეობის უდიდესი ნაწილი [[სუნიტობა|სუნიტი]] [[ისლამი|მუსლიმია]].

ღაზის სექტორის ამჟამინდელი ჩრდილოეთი და აღმოსავლეთი საზღვრები [[ისრაელ-არაბების ომი (1848)|1848 წლის ომის]] საბრძოლო მოქმედებების შეწყვეტის შემდეგ შეთანხმდა, რაც 1949 წლის [[24 თებერვალი|24 თებერვალს]] დადასტურდა ისრაელ-ეგვიპტის დროებითი ზავით. შეთანხმების V თავში ნათქვამია, რომ სადემარკაციო ხაზი არ იქნებოდა საერთაშორისო [[საზღვარი (სახელმწიფო)|საზღვარი]]. თავდაპირველად, ღაზის სექტორის ოფიციალური ამრთვამართვა აიღო [[სრულიად პალესტინის ხელისუფლებამხელისუფლება]]მ, რომელიც 1948 წლის სექტემბერში [[არაბული ლიგა|არაბულმა ლიგამ]] დააარსა. ღაზის სექტორის სრულიად პალესტინის ხელისუფლება ეგვიპტის სამხედრო მმართველობის მიერ იმართებოდა და წარმოადგენდა მარიონეტულ სახელმწიფოს, სანამ ის 1959 წელს ოფიციალურად შეუერთდებოდა [[გაერთიანებული არაბული რესპუბლიკა|გაერთიანებულ არაბულ რესპუბლიკას]]. სრულიად პალესტინის ხელისუფლების დაშლიდან 1967 წლამდე, ღაზის სექტორი პირდაპირ იმერთებოდა ეგვიპტის სამხედრო მმართველის მიერ. 1967 წელს, [[ექვსდღიანი ომი|ექვსდღიან ომში]], ღაზის სექტორი ეგვიპტეს[[ეგვიპტე]]ს [[ისრაელი|ისრაელმა]] წაართვა. 1993 წელს ხელმოწერილი [[ოსლოს ხელშეკრულება|ოსლოს ხელშეკრულების]] თანახმად, პალესტინელებით დასახლებული ცენტრების მმართველი ორგანო [[პალესტინის ეროვნული ადმინისტრაცია]] გახდა, თუმცა ისრაელი მაინც ინარჩუნებდა კონტროლს საჰაერო სივრცეზე, ტერიტორიულ წყლებზეწყლებსა და [[საზღვარი (სახელმწიფო)|საზღვრის]] გადაკვეთაზე, გარდა სექტორის სგვიპტესთანეგვიპტესთან საზღვრის მონაკვეთისა. 2005 წელს, საკუთარი ცალმხრივი გათავისუფლების გეგმის თანახმად, ისრაელმა ღაზის სექტორი სრულიად დატოვა. 2006 წლის პალესტინის საკანონმდებლო არჩევნებისა და 2007 წელს ჰამასის[[ჰამასი]]ს მიერ ძალაუფლების ხელში აღების შემდეგ, ამავე წლის ივლისში, ჰამასი მოქმედებს როგორც ღაზის სექტორის დე-ფაქტო მმართველი, რომელმაც ასევე ჩამოაყალიბა ღაზის საკუთარი, ალტერნატიული მმართველობა.