კუკის კუნძულები: განსხვავება გადახედვებს შორის
| [შეუმოწმებელი ვერსია] | [შემოწმებული ვერსია] |
შიგთავსი ამოიშალა შიგთავსი დაემატა
No edit summary |
No edit summary |
||
ხაზი 169:
კუკის კუნძულების [[ფრინველები|ფრინველთა]] სამყარო ძალიან მდიდარია. ჩრდილოეთის ჯგუფის კუნძულებზე, რომლებიც ძირითადად დაფარულია ქოქოსის პალმებით, ბინადრობს მხოლოდ ერთი ხმელეთის ფრინველი — [[წყნარი ოკეანის შხამნაყოფიანი მტრედი]] ({{lang-la|Ducula pacifica}}), რომელიც იკვებება [[უმშვენიერესი გეტარდა|უმშვენიერესი გეტარდის]] ({{lang-la|Guettarda speciosa}}) ნაყოფით<ref name="დ">{{cite web|last=Fat Birder.|url=http://www.fatbirder.com/links_geo/australasia/cook_islands.html#|title=Cook Islands Birds|publisher=Cook Island Government|date=2002|accessdate=05-09-2007|archiveurl=http://www.webcitation.org/615kiqWcG|archivedate=2011-08-21}}</ref>. მაგრამ ისეთი კუნძულები, როგორებიცაა სუვაროვი და ტაკუტეა, რომლებიც არიან მსხვილი [[ფრინველთა ბაზარი|ფრინველთა ბაზრის]] ადგილები, სადაც ბუდობენ ბევრი [[ზღვის ფრინველები|ზღვის ფრინველთა]] სახეობები: [[შავი ფუსკატა]] ({{lang-la|Sterna fuscata}}), [[ფრეგატ არიელი]] ({{lang-la|Fregata ariel}}), [[წითელფეხიანი სულა]] ({{lang-la|Sula sula}}), [[წითელკუდიანი ფაეტონი]] ({{lang-la|Phaethon rubricauda}}), [[ფრეგატ მინორი]] ({{lang-la|Fregata minor}}), [[სერი სულა]] ({{lang-la|Sula leucogaster}}), [[ცისფერსახიანი სულა]] ({{lang-la|Sula dactylatra}}), [[ტაიტური ნუმენიუსი]] ({{lang-la|Numenius tahitiensis}})<ref name="დ" />. სამხრეთის ჯგუფის კუნძულებზე ბინადრობს ადგილობრივი არაემიგრირებული ხმელეთის ფრინველთა 11 სახეობა. მათ ეკუთვნის ენდემურ ფრინველთა ოთხი სახეობა, რომლებიც ბინადრობენ მხოლოდ ერთი კუნძულის საზღვრებში, ენდემურ ფრინველთა ორი სახეობა ბუდობს ორ კუნძულზე და არაენდემურ ფრინველთა ხუთი სახეობა<ref name="დ" />.
==== ველური ბუნება ====▼
* კუკის კუნძულების ეროვნული ყვავილია: [[ტაიტური გარდენია]] (''Tiare māori'' ან ''Tiale māoli'' პერინზე, ნასაუზე და პუკაპუკაზე).<ref>{{cite web |url=http://www.govisitcookislands.com/cook-islands/wildlife.asp|publisher=govisitcookislands.com |title=Cook Islands Wildlife}}</ref>▼
* კუკის კუნძულებზე ბევრია [[შავი ვირთხა]]<ref>{{cite web|url=http://cookislands.bishopmuseum.org/species.asp?id=8747 |title=Cook Islands Biodiversity: Rattus rattus - Ship Rat |publisher=Cookislands.bishopmuseum.org |date= |accessdate=2011-11-18}}</ref> და [[პოლინეზიური ვირთხა]]<ref>{{cite web|url=http://cookislands.bishopmuseum.org/species.asp?id=8745 |title="Cook Islands Biodiversity: Rattus exulans - Pacific Rat" |publisher=Cookislands.bishopmuseum.org |date= |accessdate=2011-11-18}}</ref>, რომლებმაც კუნძულებზე ჩიტების რაოდენობის შემცირება გამოიწვიეს.<ref>{{cite web|url=http://cookislands.bishopmuseum.org/showarticle.asp?id=7 |title=Cook Islands Biodiversity: The Status of Cook Islands Birds - 1996 |publisher=Cookislands.bishopmuseum.org |date=2005-09-24 |accessdate=2011-11-18}}</ref>▼
* 2007 წელს ატიუზე და რიმატარაზე ხელახლა შეიყვანეს, 27 [[ლალისფერი ლორი-განდეგილი]]. ნამარხები და გადმოცემები ადასტურებენ, რომ ეს ფრინველი მინიმუმ ხუთ სამხრეთულ კუნძულზე იყო გავრცელებული. სავარაუდოდ მათი წითელი ბუმბულების გადაჭარბებული გამოყენება იყო მათი კუკის კუნძულებიდან გაქრობის მიზეზი.<ref>{{cite web|url=http://www.birdlife.org/datazone/species/index.html?action=SpcHTMDetails.asp&sid=1365&m=0 |title=BirdLife International: Rimatara Lorikeet (Vini kuhlii) at |publisher=Birdlife.org |date= |accessdate=2011-11-18}}</ref>▼
== ისტორია ==
Line 429 ⟶ 434:
ქვეყანაში შესასვლელად 31 დღიანი ვადით პიროვნებას აუცილებლად სჭირდება თან ჰქონდეს მხოლოდ მოქმედი [[პასპორტი]], უკან დასაბრუნებელი ბილეთი და სამყოფი ფინანსები. თუ კუნძულებზე ყოფნის ხანგრძლივობა აჭარბებს ერთ თვეს და ნაკლებია სამ თვეზე, ასევე აუცილებელია 70 ახალზელანდიური დოლარის გადახდა (15 და უფრო მეტი ასაკის პირთათვის). თუ კუნძულებზე ყოფნის ხანგრძლივობა აჭარბებს სამ თვეს და არ აღემატება ხუთ თვეს — აუცილებელია 120 $NZ გადახდა<ref>{{cite web|url=http://www.cook-islands.gov.ck/faq.php|title=Facts and Information |publisher=The Official Website - Government of the Cook Islands|lang=en|accessdate=2011-10-13|archiveurl=http://www.webcitation.org/62PbGYiCy|archivedate=2011-10-13}}</ref>. თუ კუნძულებზე ყოფნის ვადა 6 თვეზე მეტია, აუცილებელია [[ვიზა|ვიზის]] მიღება<ref name="Tourism2">{{cite news | first = |last = |url = http://cookislands.travel/index.php?option=com_content&task=view&id=55&Itemid=72 |title = ''Entry Requirements'' | publisher = Cook Islands Tourism |date = | accessdate = 2007-08-16}}</ref>.
=== საგარეო ეკონომიკური კავშირები ===
▲== ველური ბუნება ==
კუკის კუნძულების ექსპორტის ძირითადი სფეროა სასოფლო-სამეურნეო პროდუქცია ([[კოპრა]], [[პომიდორი]], [[ციტრუსები]], [[ანანასი]], [[ბანანი]] და სხვა ხილი), [[მარგალიტი]]. კუკის კუნძულები დამოკიდებულია საკვების, საწარმოო საქონელის, მანქანებისა და საწვავის იმპორტზე. იმპორტი რამდენჯერმე აღემატება ექსპორტს. 2006 წელს ექსპორტის მოცულობამ შეადგინა NZ$ 5,42 მილიონი 2003 წელს NZ$ 14,59 მილიონთან შედარებით<ref name="ტ">{{cite web|last=Cook Statistics Office.|url=http://www.stats.gov.ck/Statistics/Economic/Trade/maj%20trad%20part_.htm#|title=Merchandise Trade - Value of Exports by Country of Destination.|accessdate=2007-10-16|archiveurl=http://www.webcitation.org/615kwTmL8|archivedate=2011-08-21}}</ref>, ხოლო იმპორტმა — NZ$ 148,5 მილიონი NZ$ 121,02 მილიონთან შედარებით<ref name="უ">{{cite web|last=Cook Statistics Office.|url=http://www.stats.gov.ck/Statistics/Economic/Trade/Imp%20major%20trad%20part.htm#|title=Merchandise Trade - Value of Imports by Country of Purchase.|accessdate=2007-10-16|archiveurl=http://www.webcitation.org/615kwxONg|archivedate=2011-08-21}}</ref>. შედეგად, სამ წელიწადში ექსპორტი შემცირდა 169 %-ით, ხოლო იმპორტი გაიზარდა 22 %-ით.
▲* კუკის კუნძულების ეროვნული ყვავილია: [[ტაიტური გარდენია]] (''Tiare māori'' ან ''Tiale māoli'' პერინზე, ნასაუზე და პუკაპუკაზე).<ref>{{cite web |url=http://www.govisitcookislands.com/cook-islands/wildlife.asp|publisher=govisitcookislands.com |title=Cook Islands Wildlife}}</ref>
▲* კუკის კუნძულებზე ბევრია [[შავი ვირთხა]]<ref>{{cite web|url=http://cookislands.bishopmuseum.org/species.asp?id=8747 |title=Cook Islands Biodiversity: Rattus rattus - Ship Rat |publisher=Cookislands.bishopmuseum.org |date= |accessdate=2011-11-18}}</ref> და [[პოლინეზიური ვირთხა]]<ref>{{cite web|url=http://cookislands.bishopmuseum.org/species.asp?id=8745 |title="Cook Islands Biodiversity: Rattus exulans - Pacific Rat" |publisher=Cookislands.bishopmuseum.org |date= |accessdate=2011-11-18}}</ref>, რომლებმაც კუნძულებზე ჩიტების რაოდენობის შემცირება გამოიწვიეს.<ref>{{cite web|url=http://cookislands.bishopmuseum.org/showarticle.asp?id=7 |title=Cook Islands Biodiversity: The Status of Cook Islands Birds - 1996 |publisher=Cookislands.bishopmuseum.org |date=2005-09-24 |accessdate=2011-11-18}}</ref>
ძირითადი სავაჭრო პარტნიორია ახალი ზელანდია, ამასთან ერთად, არსებობს კარგად დალაგებული სავაჭრო კავშირები ავსტრალიასთან, იაპონიასთან, [[დიდი ბრიტანეთი|დიდ ბრიტანეთთან]] და [[აშშ]]-სთან.
▲* 2007 წელს ატიუზე და რიმატარაზე ხელახლა შეიყვანეს, 27 [[ლალისფერი ლორი-განდეგილი]]. ნამარხები და გადმოცემები ადასტურებენ, რომ ეს ფრინველი მინიმუმ ხუთ სამხრეთულ კუნძულზე იყო გავრცელებული. სავარაუდოდ მათი წითელი ბუმბულების გადაჭარბებული გამოყენება იყო მათი კუკის კუნძულებიდან გაქრობის მიზეზი.<ref>{{cite web|url=http://www.birdlife.org/datazone/species/index.html?action=SpcHTMDetails.asp&sid=1365&m=0 |title=BirdLife International: Rimatara Lorikeet (Vini kuhlii) at |publisher=Birdlife.org |date= |accessdate=2011-11-18}}</ref>
=== ფულადი სისტემა და ფინანსები ===
კუკის კუნძულების ფულის ერთეულია — [[ახალზელანდიური დოლარი]], მაგრამ 1972 წლიდან მიმოქცევაში ასევე მოქმედებს [[კუკის კუნძულების დოლარი]], 1:1-ზე შეფარდებით ახალზელანდიურ დოლართან. [[ასიგნაცია|ასიგნაციები]] ბრუნვაში იმყოფება 1987 წლიდან (მანამდე მხოლოდ მონეტები).
2006 წლის ბიუჯეტის მიხედვით გასავალმა შეადგინა NZ$ 92,8 მილიონი, ხოლო შემოსავლებმა — NZ$ 103,2 მილიონი<ref name="გასავალი">{{cite web|last=Cook Statistics Office.|url=http://www.stats.gov.ck/Statistics/Economic/GFS/gfs_exp_func.htm#|title=Government Crown Expenditure by Function.|accessdate=2007-10-17|archiveurl=http://www.webcitation.org/615kxRaHm|archivedate=2011-08-21}}</ref><ref name="შემოსავალი">{{cite web|last=Cook Statistics Office.|url=http://www.stats.gov.ck/Statistics/Economic/GFS/gfs_rev%20.htm#|title=Government Current Revenue by Type.|accessdate=2007-10-17|archiveurl=http://www.webcitation.org/615kxuvwO|archivedate=2011-08-21}}</ref>. ბიუჯეტის ყველაზე მსხვილი გასავლის ნაწილი მოდის გასავალი на საბინაო კომუნალურ მეურნეობაზე<ref name="გასავალი" />. გასავალი ქვეყანაში წესრიგის დაცვაზე და უსაფრთხოებაზე შეადგენს NZ$ 4,5 მილიონს. ხარჯების წილმა ჯანდაცვაზე 2006 წელს შეადგინა მთლიანი ხარჯის 12 %, [[განათლება]]ზე — 16 %. შემოსავლებში ყველაზე დიდი მნიშვნელობა აქვს [[გადასახადი|გადასახადებიდან]] და [[ბაჟი]]დან მიღებულ მოგებას. ქვეყნის ბიუჯეტის შევსების მთავარი წყაროა საფოსტო მარკები და საკოლექციო მონეტები.
კუკის კუნძულების ტერიტორიაზე დარეგისტრირებულია დიდი რაოდენობით [[ბანკი|ბანკები]], მათ შორის საერთაშორისო. ''2003 წლის კანონი საბანკო მეურნეობის შესახებ'' ითვალისწინებს ლიცენზიის სამ ტიპს: ლიცენზიას საბანკო მოღვაწეობის განხორციელებაზე ქვეყნის შიგნით, ლიცენზიას საერთაშორისო საბანკო მოღვაწეობის განხორციელებაზე და შეზღუდულ ლიცენზიას საერთაშორისო საბანკო მოღვაწეობის განხორციელებაზე<ref name="ბანკები">{{cite web|last=DeltaQuest.|url=http://www.myoffshoreaccounts.com/russian/offshore_banks-in-Cook-Islands-bank-account#|title=კუკის კუნძულების საბანკო სისტემა.|accessdate=2007-10-17|deadlink=404|archiveurl=http://web.archive.org/20080820134424/www.myoffshoreaccounts.com/russian/offshore_banks-in-Cook-Islands-bank-account#|archivedate=2008-08-20}}</ref>. კუკის კუნძულები ერთ-ერთი მსხვილი ოფშორული ცენტრია მსოფლიოში<ref name="ბანკები" />.
==სქოლიო==
| |||