სამხრეთ-აღმოსავლეთ აზიის ქვეყნების ასოციაცია: განსხვავება გადახედვებს შორის

[შემოწმებული ვერსია][შემოწმებული ვერსია]
შიგთავსი ამოიშალა შიგთავსი დაემატა
No edit summary
No edit summary
ხაზი 39:
| ყოფილი სახელი =
}}
'''სამხრეთ-აღმოსავლეთ აზიის ქვეყნების ასოციაცია''' ([[ინგლ.]] Association of Southeast Asian Nations; ASEAN) — [[პოლიტიკა|პოლიტიკური]] და [[ეკონომიკა|ეკონომიკური]] ორგანიზაცია. მისი წევრია [[სამხრეთ-აღმოსავლეთი აზია|სამხრეთ-აღმოსავლეთ აზიის]] 10 სახელმწიფო, რომელთა საერთო ფართობია 4,464 ათასი კმ², მოსახლეობა — 611 მილიონი. ასოციაციის შექმნას [[1967]] წლის [[ბანგკოკი]]ს ხელშეკრულებით საფუძველი ჩაუყარეს [[ინდონეზია]]მ, [[მალაიზია]]მ, [[ფილიპინები|ფილიპინებმა]], [[სინგაპური|სინგაპურმა]] და [[ტაილანდი|ტაილანდმა]]. [[1984]] წელს მათ შეუერთდათ [[ბრუნეი]], [[1995]] წელს [[ვიეტნამი]], [[1997]] წელს [[მიანმარი]] და [[ლაოსი]], ხოლო [[1999]] წელს ამ ორგანიზაციის წევრი გახდა [[კამბოჯა]]. 1984 წლიდან მოყოლებული [[პაპუა-ახალი გვინეა|პაპუა ახალ გვინეას]] გააჩნია დამკვირვებლის სტატუსი, დამკვირვებლის სტატუსით სარგებლობს ასევე [[ტიმორი|აღმოსავლეთ ტიმორი]], რომელმაც 2006 წელს წევრობაზე შეიტანა მოთხოვნა. 2009 წლის სექტემბერში წევრმა ქვეყნებმა გადაწყვიტეს ჩამოეყალიბებინათ ეკონომიკური სივრცე, ევროკავშირის მაგალითის მიხედვით, ორგანიზაციის შემადგენლობაში დაქვემდებარებული ორგანიზაციებიც, როგორიცაა რეგიონული ფორუმი უსაფრთხოების საკითხებზე სამუშაოდ (ARF), თავისუფალი ვაჭრობის ზონა (AFTA) ვაჭრობის გასაძლიერებლად, ასეანის საინვეტიციო არეალი (AIA) , შიდა და რეგიონსგარე ინვესტიციების მოზიდვის უზრუნველყოფისთვის. ასეანის წევრი სახელმწიფოები მართავენ ყოველწლიურ კონფერენციას, რომელიც ტარდება მინისტერიალის სახით, სადაც განიხილება მომავალი წლის პრიორიტეტები. ასეანის ბოლო ყოველწლირი კონფერენცია გაიმართა 2014 წლის მაისის დასაწყისში [[მიანმარი]]ს დედაქალაქ [[ნაიფიიდო]]ში. ასენის დიალოგ პარტნიორები არიან [[ავსტრალია]], [[ჩინეთი]], [[ევროკავშირი]], [[აშშ]], [[ახალი ზელანდია]], [[რუსეთი]], [[იაპონია]], [[კანადა]] და [[სამხრეთ კორეა]]. ასეანს 1997 წელს ჩაუვარდა მოლაპარაკება ასენი+სამი ფორმატის ჩამოყალიბებაზე რაც, გულისხმობდა ჩინეთის, სამხ.სამხრეთ კორეის და იაპონიის მიერ ასეანთან თავისუფალი სავაჭრო ზონის შექმნას, ჩაშლის მიზეზი კი გახდა ასენაის ქვეყნების შედარებითი ჩამორჩენილობა და სამხ.სამხეთი კორეა იაპონიასთან და ჩინეთის განსხვავებული სამომავლო გეგმები. ასოციაციის 10 ქვეყნიდან 6 [[რესპუბლიკა|რესპუბლიკური]] მმართველობისაა, ოთხი კი [[მონარქია|მონარქიული]] ქვეყანაა, მათ შორის ბრუნეი [[აბსოლუტური მონარქია]]ა.
 
{| class="wikitable sortable"