ფრიდრიხ ნიცშე: განსხვავება გადახედვებს შორის

[შემოწმებული ვერსია][შემოწმებული ვერსია]
შიგთავსი ამოიშალა შიგთავსი დაემატა
88.226.231.122-ის რედაქტირებები გაუქმდა; აღდგა Xqbot-ის მიერ რედაქტირებული ვერსია
clean up, replaced: სერთიფ → სერტიფ using AWB
ხაზი 1:
[[ფაილი:Nietzsche.later.years.jpg|thumb|right|ფრიდრიხ ნიცშე]]
'''ფრიდრიხ ვილჰელმ ნიცშე''' ({{lang-de|Friedrich Wilhelm Nietzsche}}; დ. [[15 ოქტომბერი]], [[1844]] — გ. [[25 აგვისტო]], [[1900]]) — XIX საუკუნის გერმანელი ფილოსოფოსი. ის წერდა კრიტიკულ წერილებს რელიგიაზე, სიკვდილზე, თანამედროვე კულტურაზე და მეცნიერებაზე მეტაფორებისა და აფორიზმების გამოყენებით.
 
== ახალგაზრდობა ==
ხაზი 11:
ნიცშე კონცენტრირდა ფილოლოგიის შესწავლზე, რომელსაც მას უკითხავდა პროფესორი [[ფრიდრიხ უილჰემ რითშელი]], ხოლო შემდეგ წელს ის გადაყვა პროფესორს [[ლაიპციგის უნივერსიტეტი|ლაიპციგის უნივერსიტეტში]]. იქ ნიცშე გახდა თანაკურსელი [[ერვინ როდე]]ს ახლო მეგობარი. მალევე გამოჩნდა ნიცშეს პირველი ფილოლოგიური პუბლიკაციები.
 
1865 წლისთვის ნიცშეს უკვე ბოლომდე ჰქონდა შესწავლილი [[არტურ შოპენჰაუერი]]ს ნაშრომები. 1866 წელს წაიკითხა [[ფრიდრიხ ალბერტ ლანგე]]ს “მატერიალიზმის ისტორია”. ორივე ავტორმა იქონია გავლენა მასზე. შოპენჰაუერმა განსაკუთრებით იმოქმედა მის შემდგომ აზროვნებაზე. ხოლო ლანგეს აღწერამ [[იმანუელ კანტი|კანტის]] არამატერიალისტური ფილოსოფიის, ევროპული მატერიალიზმის აღმასვლამ, ევროპის დაინტერესებამ მეცნიერებაში, [[ჩარლზ დარვინი|დარვინის]] თეორიამ და საერთო პროტესტმა ტრადიციებისადმი ძალიან დააინტრიგა ნიცშე. ხოლო მისი კულტურული გარემოცვა კარნახობდა მას გაეფართოებინაფილოლოგიის ცოდნა და ფილოსოფიური გამოკვლევა გაეგრძელებინა.
 
1867 წელს ის ერთი წლით ჩაეწერა მოხალისედ პრუსიის არტილერიაში, ნაუმბურგში. მაგრამ უბედურმა შემთხვევამ 1868 წლის მარტში, ის გამოუდეგარი გახადა ჯარში სამსახუროდ. ამის შემდეგ ნიცშე ისევ მიუბრუნდა თავის გამოკვლევებს, დაასრულა ისინი და იმავე წელს პირველად შეხვდა კომპოზიტორ [[რიხარდ ვაგნერი|რიხარდ ვაგნერს.]]
 
== პროფესორად ბაზელის უნივერსიტეტში ==
რითშელის ხელშეწყობით ნიცშემ მიიღო შესანიშნავი შემოთავაზება, გამხდარიყო კლასიკური ფილოლოგიის პროფესორი ბაზელის უნივერსიტეტში. ამ დროს ის მხოლოდ 24 წლის იყო და მას არ ჰქონდა დამთვარებული დოქტორანტურა და არც სერთიფიკატისერტიფიკატი ჰქონდა. ის დათანხმდა. ბაზელში გადასვლამდე ნიცშემ უარი თქვა პრუსიის მოქალაქეობაზე და დარჩენილი წლები ოფიციალურად ის არ იყო არც ერთი ქვეყნის მოქალაქე.
 
მაგრამ 1870-1871 წლებში, [[პრუსია-საფრანგეთის ომი]]ს დროს, ის მსახურობდა პრუსიის მხარეს, როგორც [[სანიტარი]]. ამ ცოტა ხნის განმავლობაში მან გამოცადა ბევრი და ომის მწვავე შედეგების მოწმე გახდა. მას ასევე შეეყარა [[დიფტერია]] და [[დიზენტერია]]. [[ვოლტერ კაუფმანი]] ფიქრობს, რომ ამ დროს [[სიფილისი]]თაც იყო დაავადებული და ზოგიერთი ბიოგრაფი თვლის რომ სიფილისმა გამოიწვია მისი სავარაუდო სიგიჟე, მაგრამ ეს მაინც საკამათოა. 1870 წელს დაბრუნდა ბაზელში, სადაც სკეპტიკურად უყურებდა გერმანიის იმპერიის დაარსებას და [[ოტო ფონ ბისმარკი]]ს ერას. უნივერსიტეტში მან თავისი პირველი ლექცია წაიკითხა “ ჰომეროსი და კლასიკური ფილოლოგია”. ასევე ის შეხვდა თეოლოგიის პროფესორს, [[ფრანც ოვერბექი|ფრანც ოვერბექს,]] რომელთანაც მეგობრობდა მთელი ცხოვრება. [[აფრიკამ სპირი]], ნაკლებად ცნობილი რუსი ფილოსოფოსი, ავტორი ნაწარმოების “ფიქრი და რეალობა” (1873) და მისი კოლეგა, ისტორიკოსი [[ჯაკობ ბურქჰარდთი]] - ნიცშე ხშირად აკვირდებოდა მათ ლექციებს, და ეს ლექციები ახდენდა მასზე გავლენას.
ხაზი 35:
 
{{DEFAULTSORT:ნიცშე, ფრიდრიჰ}}
 
[[კატეგორია:გერმანელი ფილოსოფოსები]]
[[კატეგორია:დაბადებული 1844]]
მოძიებულია „https://ka.wikipedia.org/wiki/ფრიდრიხ_ნიცშე“-დან