ვიკიპედია

იუგოსლავიის დაშლა: განსხვავება გადახედვებს შორის

ისტორიის ინტერაქციულად გადახედვა
[შემოწმებული ვერსია][შემოწმებული ვერსია]
← წინა ცვლილებაშემდეგი ცვლილება →
შიგთავსი ამოიშალა შიგთავსი დაემატა
ვიზუალურივიკიტექსტი
მ (ბოტი: JosipBrozTito.png შეიცვალა Josip_Broz_Tito_1971.png-ით)
მ clean up, replaced: მუსულმანი → მუსლიმი using AWB
ხაზი 1:
{{რჩეული}}
[[სურათი:Breakup of Yugoslavia.gif|მინი|307პქ|'''იუგოსლავიის დაშლის პროცესი დინამიკაში ქრონოლოგიური თანმიმდევრობით 1989-დან 2006 წლამდე. იუგოსლავიის სახელმწიფოს ნგრევის ანიმაციური მოდელი'''
</br />
{{ლეგენდა|#FE0000|[[იუგოსლავიის სოციალისტური ფედერაციული რესპუბლიკა]] (1943-1992)}}
{{ლეგენდა|#BE0027|იუგოსლავიის ფედერაციული რესპუბლიკა (1992-2003), [[სერბია და მონტენეგრო]] (2003-2006), [[სერბია]] (2006)}}
ხაზი 24:
:: 3. [[პანსლავიზმი|პანსლავიზმს]].
 
ამავდროულად, ყველაზე დიდ პრობლემად რჩებოდა ბოსნია-ჰერცეგოვინა, რომელიც ეთნიკური თვალსაზრისით მეტად ჭრელ რეგიონს წარმოადგენდა: 44 % [[ისლამი|მუსულმანიმუსლიმი]], 33 % [[სერბები|სერბი]] და [[ხორვატები|ხორვატი]] და სხვა უმცირესობები.
 
[[1991]] წელს [[ევროპის თანამეგობრობა|ევროპის თანამეგობრობის]] მიერ ინიციირებული [[ბადენტერის კომისია|ბადენტერის კომისია]] მივიდა იმ დასკვნამდე, რომ [[იუგოსლავია]] დაიშალა.
 
== ზოგადი პოლიტიკური მდგომარეობა ==
 
[[სურათი:Josip_Broz_Tito_1971Josip Broz Tito 1971.png|მინი|left|[[იოსიპ ბროზ ტიტო |ტიტო]] 1971]]
{{იუგოსლავიის ომები}}
 
ხაზი 62:
[[იუგოსლავიის სახალხო არმია|იუგოსლავიის სახალხო არმიის]] როლი განსაკუთრებით ნათელი გახდა [[სლობოდან მილოშევიჩი]]ს სიტყვასა და საქმეში, რომელიც 1987 წლიდან მართავდა [[იუგოსლავიის კომუნისტური კავშირი|იუგოსლავიის კომუნისტურ პარტიას]].
 
ჯერ კიდევ მილოშევიჩის ხელისუფლებაში მოსვლამდე, პოლიციასა და '''ინა'''-ში ('''JNA'''/'''JНA''' — იუგოსლავიის სახალხო არმია) [[სერბები]] დომინირებდნენ. თავის მხრივ კი, [[იდეოლოგია|იდეოლოგიურად]] '''იუგოსლავიის სახალხო არმია''' საკუთარ თავს [[ტიტოს პარტიზანები|ტიტოს კომუნისტურ-პარტიზანული ტრადიციის ]] კვალად განიხილავდა, როგორც ევროპულის ისტორიის გარდატეხის ერთ-ერთ თანამონაწილედა და [[იუგოსლავია|იუგოსლავიის]] ევროპული [[ფაშიზმი|ფაშიზმისაგან]] განმათავისუფლებლად და მხსნელად.
 
მოგვიანებით, ომის დროს დიდი მნიშვნელობა ენიჭებოდა საბრძოლო პროპაგანდაში ხორვატების გაიგივებას ისტორიულად ცნობილ ფაშისტურ ორგანიზაცია '''უსტაშასთან''', ხოლო სერბებისა პარტიზანებთან. იუგოსლავიის სახალხო არმიას ხორვატები ზიზღნარევი ირონიით '''„იუგოვოისკას“''' უწოდებდნენ.
ხაზი 133:
== ხორვატიის დამოუკიდებლობა ==
 
[[სურათი:Flag of Croatia.svg|მინი|[[ხორვატიის დროშა ]] 1991 წლის დამოუკიდებლობის აქტის მიღებიდან]]
{{მთავარი|ხორვატიის ომი დამოუკიდებლობისათვის}}
 
ბელგრადი, რომელიც ინას წყალობით პირდაპირ აღმოჩნდა კონფლიქტში ჩართული, ტერიტორიულ თავდაცვის ძალებს არალეგიტიმურ გასამხედროებულ ნაწილებად განიხილავდა, რის დასაბუთებაშიც მას ამ ორი [[რესპუბლიკა|რესპუბლიკის]] დამოუკიდებლობის იურიდიული არცნობაც უწყობდა ხელს.
 
1991 წლის ზაფხულში სლოვენიის და ხორვატიის ტერიტორიულმა თავდაცვის ძალებმა, ამავე [[რესპუბლიკა]]თა რწმუნებით, [[იუგოსლავიის სახალხო არმია]]ს (ინა-ს) მსუბუქი შეიარაღება გადასცა.
 
ამას კი შემდგომში [[ხორვატია|ხორვატიისთვის]] უნდა ჰქონოდა ყველაზე ცუდი და გადამწყვეტი შედეგი. მაიორმა [[ველიკო კადიევიჩი|ველიკო კადიევიჩმა]], რომელიც [[იუგოსლავიის სახალხო არმია|ინა-ს]] მნიშვნელოვანი სამხედრო ფიგურა იყო, მოგვიანებით [[ბი-ბი-სი]]-ს დოკუმენტურ მასალებში („ძმათა ომი“) დაუფარავად ამბობდა რომ [[ბელგრადი|ბელგრადს]] მაშინ თვალი [[ხორვატია]]ზე ეჭირა.
 
[[სერბები|სერბებს]] არანიარი ნაციონალური ინტერესები [[სლოვენია]]ში არ ჰქონდათ, ამ ქვეყნისთვის ღია ომის გამოცხადება დამოკიდებლობისთვის სწრაფვის გამო არ იქნებოდაო გამართლებული საერთაშორისო საზოგადოებრიობის წინაშე, სრულიად გასხვავებული მოლოდინი ჰქონდათ [[ხორვატია]]სთან მიმართებაში.
ხაზი 164:
* ფედერაციის ცალკეულ წევრ რესპუბლიკებს [[საერთაშორისო სამართალი|საერთაშორისო სამართლის]] მიხედვით ცნობილი საზღვრები აქვთ და წარმოადგენენ რესპუბლიკებს.
 
1991 წლის 27 ნოემბერს [[გაეროს უშიშროების საბჭო]]მ გამოაქვეყნა [[გაეროს რეზოლუცია |რეზოლუცია N 721]], რომლის მიხედვითაც ჯარისკაცები მშვიდობის შენარჩუნების მიზნით არიან განლაგებული წევრ რესპუბლიკებში.
მიუხედავად ამისა, საბრძოლო მოქმედების შეჩერება ბევრგან მაინც შეუძლებელი აღმოჩნდა.
 
მოძიებულია „https://ka.wikipedia.org/wiki/იუგოსლავიის_დაშლა“-დან