ჩრდილოეთ მარიანას კუნძულები: განსხვავება გადახედვებს შორის

[შემოწმებული ვერსია][შემოწმებული ვერსია]
შიგთავსი ამოიშალა შიგთავსი დაემატა
No edit summary
No edit summary
ხაზი 117:
მარიანას კუნძულები აღმოჩენილ იქნა [[მაგელანი]]ს ექსპედიციის მიერ 1521 წლის 6 მარტს. იქ [[პირველყოფილი საზოგადოება|პირველყოფილი საზოგადოების]] სტადიაში მყოფმა [[აბორიგენი|აბორიგენმა]] [[ჩამორო (ხალხი)|ჩამოროს]] ტომის ხალხმა ესპანელებს მოპარეს ნავი, რის გამოც მაგელანმა ამ კუნძულებს დაარქვა ქურდების კუნძული (''Las Islas de los Ladrones'').
 
მიუხედავად იმისა, რომ [[ესპანეთი|ესპანეთმა]] კუნძულები ჯერ კიდევ XVI საუკუნეში თავის საკუთრებად გამოაცხადა, პრაქტიკულად მათზე სრული კონტროლის დაწესება ესპანელებმა დაიწყეს მხოლოდ 1668 წელს. იქ გადასხდნენ ესპანელი [[იეზუიტთა ორდენი|იეზუიტი]] ბერები, რომლებმაც შეუცვალეს მას სახელი და ესპანეთის დედოფლის მარიანა ავსტრიელის საპატივცემულოდ უწოდეს მარიანისმარიანას კუნძულები («Las Islas Marianas», ან «Las Marianas»). მათ დაიწყეს აბორიგენი მოსახლეობის ქრისტიანულ სარწმუნოებაზე მოქცევა. ამან გამოიწვია მათი გააფთრებული წინააღმდეგობა, რის შედეგადაც კუნძულებზე ესპანელმა ჯარისკაცებმა ბერების მოწინააღმდეგე თითქმის ყველა მამაკაცი ამოწყვიტეს. შემდგომ წლებში მოსახლეობის რიცხვი კვლავ იზრდებოდა აბორიგენი ქალების შვილებისაგან ესპანელ ჯარისკაცებთან და ბერებთან მათი კავშირის გამო.
 
ესპანელმა კოლონიზატორებმა პრაქტიკულად არ აითვისეს კუნძულები, XIX საუკუნის ბოლოს წყნარი ოკეანის ტერიტორიებით ძლიერ დაინტერესდა [[გერმანია]]. საბოლოოდ 1899 წლის 12 თებერვლის შეთანხმებით გერმანიამ ესპანეთისგან იყიდა მარიანის კუნძულები, რაშიც გადაიხადა $4,5 მილიონის ეკვივალენტური თანხა ([[აშშ]]ს მიერ [[ანექსია|ანექსირებული]] ყველაზე დიდიდიდ და მარიანისმარიანას არქიპელაგის ყველაზე სამხრეთით მდებარე კუნძულ გუამის გარდა).
 
გერმანელებმა კუნძულებზე დაიწყეს პლანტაციების შექმნა, მაგრამ მათი იქ ყოფნა დიდხანს არ გაგრძელებულა. [[პირველი მსოფლიო ომი|პირველი მსოფლიო ომის]] დროს — მარიანას კუნძულები (ასევე 1899 წელს გერმანიის მიერ ესპანეთისაგან ნაყიდი კაროლინისა და მარშალის კუნძულები) ოკუპირებული იქნა [[იაპონია|იაპონიის]] მიერ, რომელმაც [[ვერსალის საზავო ხელშეკრულება (1919)|ვერსალის ხელშეკრულებით]] მიიღო იგი [[ერთა ლიგა|ერთა ლიგის]] მანდატის საფუძველზე.
ხაზი 125:
იაპონელები კუნძულებზე აქტიურად ანვითარებდნენ შაქრის ლერწმის პლანტაციებს, ასევე ქოქოსის პალმის, თამბაქოს და ციტრუსების წარმოებას და ახორციელებდნენ კუნძულებზე იაპონელთა ჩასახლების მიზანმიმართულ პოლიტიკას. გარდა ამისა ისინი იძულებით ატარებდნენ აბორიგენელების ასიმილირებას (მათ შორის აბორიგენელების იაპონელ დასახლებულებთან ძალდატანებითი შეჯვარების გზით).
 
[[მეორე მსოფლიო ომი]]ს მსვლელობისას ამერიკის საჯარისო ნაწილებმა მარიანისმარიანას ოპერაციის დროს დაიკავეს მარიანის და სხვა წყნარი ოკეანის კუნძულები, ხოლო ომის დამთავრების შემდეგ იაპონელი ჩასახლებულები დეპორტირებული იქნენ იაპონიაში. 1947 წელს კაროლინის, მარიანისმარიანას და [[მარშალის კუნძულები]] [[გაერთიანებული ერების ორგანიზაცია|გაერთიანებული ერების ორგანიზაციის]] გადაწყვეტილებით გადაეცა აშშ-ს მეთვალყურეობის ქვეშ.
 
ჩრდილოეთ მარიანას კუნძულების თანამეგობრობა შეიქმნა 1976 წელს წყნარი ოკეანის სამეთვალყურეო ტერიტორიის დაყოფის პროცესში. В отличие от კაროლინის და მარშალის კუნძულებისაგან განსხვავებით, მარიანისმარიანას კუნძულებმა გადაწყვიტეს უარი ეთქვათ სახელმწიფოებრივ დამოუკიდებლობაზე და უპირატესობა მიანიჭეს მხოლოდ შიდა თვითმმართველობას.
 
1978 წლის 9 იანვრიდან ძალაში შევიდა ჩრდილოეთ მარიანას კუნძულების თანამეგობრობის [[კონსტიტუცია]].