ვიკიპედია

ტოკელაუ: განსხვავება გადახედვებს შორის

ისტორიის ინტერაქციულად გადახედვა
[შემოწმებული ვერსია][შეუმოწმებელი ვერსია]
← წინა ცვლილებაშემდეგი ცვლილება →
შიგთავსი ამოიშალა შიგთავსი დაემატა
ვიზუალურივიკიტექსტი
მ Bot: 84 ენათაშორისი ბმული გადატანილია Wikidata-ზე, d:q36823
ევროპელების მოსვლის შემდეგ ტოკელაუ არასოდეს არ ყოფილა დამოუკიდებელი. მადლობა ღმერთს რუსეთი შო
ხაზი 1:
{{ინფოდაფა ქვეყანა|
|მშობლიური_სახელი = {{lang-en|Tokelau}}
|სრული_სახელი = ტოკელაუ
|საერთო_სახელი = Tokelauტოკელაუ
|დროშა = Flag of Tokelau.svg
|გერბი = Coat of arms of Tokelau.jpg
|რუკა = LocationTokelau.png
|ჰიმნი =
|დევიზი = "Tokelau mo te Atua"
|ოფიციალური_ენები = [[ტოკლაურიტოკელაური ენა|ტოკლაურიტოკელაური]]<ref>http://www.tokelau-info.tk/</ref><br />[[ინგლისური ენა|ინგლისური]]
|დედაქალაქი = არა[[ატაფუ (სოფელი)|ატაფუ]]
|latd=09
|latm=10
ხაზი 16:
|longm=50
|longEW=E
|უდიდესი_ქალაქი = არა[[ფაკაოფო (სოფელი)|ფაკაოფო]]
|მთავრობის_ტიპი = [[კონსტიტუციური მონარქია]]
|ლიდერის_ტიპი_1 = [[მონარქი|დედოფალი]]
|ლიდერის_სახელი_1 = [[ელისაბედ II]]
|ლიდერის_ტიპი_2 = [[ტოკლაუსტოკელაუს ადმინისტრატორი|ადმინისტრატორი]]
|ლიდერის_სახელი_2 = [[დეივიდ პეიტონი]]
|ლიდერის_ტიპი_3 =
|ლიდერის_სახელი_3 =
|ლიდერის_ტიპი_4 =
|ლიდერის_სახელი_4 =
|რანგი_ფართობით = 228
|ფართობი = 10
|წყალი_% =
|სავარაუდო_მოსახლეობა =1,416 1411
|სავარაუდო_მოსახლეობა_რანგი = 220-ე
|მოსახლეობა_სავარაუდოდ_წელს = 20092011
|მოსახლეობის_ცენზი =
|მოსახლეობის_ცენზი_წელს =
|მოსახლეობის_სიმჭიდროვე = 115141,10 ად.
|მოსახლეობის_სიმჭიდროვე_რანგი = 86
|მშპ_ppp_წელი = 1993
|მშპ_ppp = $1.5 მილიონი
|მშპ_ppp_რანგი = 227
|მშპ_ppp_ერთ_მოსახლეზე = $1,035
ხაზი 46:
|აგი_რანგი =
|აგი_წელი =
|ვალუტა = [[ახალ ზელანდიური დოლარი]]
|ვალუტის_კოდი = NZD
|ქვეყნის_კოდი =
|დროის_სარტყელი = UTC -10სთ12 სთ.
|cctld = [[.tk]]
|სატელეფონო_კოდი = 690
|სქოლიო =
}}
 
'''ტოკელაუ''' ({{lang-en|Tokelau}}) -— [[ახალი ზელანდია|ახალი ზელანდიის]] ტერიტორია, რომელიც შედგება სამი მარჯნის [[ატოლი]]სგან. საერთო ფართობი შეადგენს 10 კმ², ხოლო აქ დაახლოებით ცხოვრობს 1,4001411 კაცი (2011). ატოლის ჩრდილოეთით მდებარეობს [[სამოა]]ს ტერიტორიული წყლები, აღმოსავლეთით [[ტუვალუ]]ს, სამხრეთით [[ფენიქსისიფენიქსის კუნძულები]]ს, დასალეთითდასავლეთით [[ლაინის კუნძულები]]ს (ეს კუნძულები მიეკუთვნება [[კირიბატი|კირიბატს]]ს) ტერიტორიული წყლები. გაეროს [[გაეროს გენერალური ასამბლეა|გენერალურმა ასამბლეამ]] ტოკლაუ [[არა თავისუფალი ტრიტორიების სია (გაეროს მიხედვით)|არა-თავისუფალ]] ტერიტორიად მიიჩნია.<ref>{{cite web|url=http://www.tokelau.org.nz/|title=Official site for the Tokelau Council of Ongoing Government|accessdate=2007-11-04|quote=The basis of Tokelau's legislative, administrative and judicial systems is the Tokelau Islands Act 1948 and its amendments. (See the link "LAW") In November 1974 the administration of Tokelau was transferred from the Mäori and Island Affairs Department to the Ministry of Foreign Affairs. From then until September 1980, when the Tokelau administration regulations were amended, the New Zealand Secretary of Foreign Affairs was the administrator of Tokelau. New regulations then came into force whereby the Minister of Foreign Affairs was empowered to appoint a suitable person to be the Administrator of Tokelau. The New Zealand flag is used and the anthem is God Save the Queen.}}</ref> [[1976]] წლამდე ტოკლაუ დამოუკიდებელი ქვეყანა იყო. დასავლელბისდასავლელების მიერ ეს სახელმწიფო ზოგჯერ ძველი კოლონიური სახელით, კავშირის კუნძულებით მოიხსენიება.
 
== გეოგრაფია ==
[[ფაილი:Tokelau Islands.png|thumb|right|300px|ტოკელაუს რუქა.]]
ტოკელაუს კუნძულები შედგება სამი [[ატოლი]]საგან — [[ატაფუ]], [[ნუკუნონუ]] და [[ფაკაოფო]]. გეოგრაფიულად ტოკელაუს მიეკუთვნება ატოლი [[სუეინსი]]ც, რომელიც ადმინისტრაციულად შედის [[ამერიკის სამოა]]ს შემადგენლობაში. ატოლები შედგებიან დიდი რგოლისებური წყლისქვეშა [[კორალის რიფი|რიფებისაგან]], რომლებზეც აღმართულია ბევრი პატარა [[კორალური კუნძული|კორალური კუნძულები]]. პატარა კუნძულები ოკეანის ზედაპირიდან ამოწეულია მხოლოდ 3—4 მეტრით.
 
კუნძულების ზედაპირი შედგება [[კორალი|კორალების]] ნატეხებისაგან და კორალური ქვიშისაგან. ღარიბ [[კირქვა|კირქვიან]] [[ნიადაგი|ნიადაგზე]] იზრდებიან მხოლოდ [[პანდანუსი|პანდანუსები]], [[ქოქოსის პალმა|ქოქოსის პალმები]] და [[ბუჩქი|ბუჩქები]].
 
ტოკელაუს კლიმატი მუდმივად ცხელია, [[პასატური კლიმატი|პასატურია]] და ნესტიანია. დეკემბერ-მარტში იშვიათობას არ წარმოადგენს [[ტროპიკული ციკლონი|ქარიშხლები]].
 
== ისტორია ==
1889 წელს ტოკელაუს კუნძულებმა მიიღეს [[დიდი ბრიტანეთი]]ს პროტექტორატი.
 
1916 წლიდან ისინი შევიდნენ ბრიტანეთის კოლონიის [[გილბერტის და ელისის კუნძულები]] შემადგენლობაში. 1925 წელს გადაეცა [[ახალი ზელანდია|ახალ ზელანდიას]] მმართველობაში.
 
2002 წლიდან ტოკელაუს ხელისუფლებამ [[გაერო-ს დეკოლონიზაციის კომიტეტი|გაერო-ს დეკოლონიზაციის კომიტეტთან]] და ასევე ახალი ზელანდიის ხელისუფლებასთან ერთად შეიმუშავეს გეგმა ტოკელაუს [[დამოუკიდებლობა|დამოუკიდებელი]] [[სახელმწიფო]]ს შექმნის შესახებ ახალ ზელანდიასთან თანამშრომლობის [[საერთაშორისო ხელშეკრულება|ხელშეკრულების]] საფუძველზე. ტოკელაუს პარლამენტმა ხმა მისცა დამოუკიდებლობას, მაშინ როცა ახალი ზელანდიის პარლამენტმა და [[გაერთიანებული ერების ორგანიზაცია]]მ გადადო მიღებული გადაწყვეტილება ამ საკითხზე მოსახლეობაში [[რეფერენდუმი]]ს ჩატარებამდე.
 
ტოკელაუსათვის [[თვითგამორკვევა|თვითგამორკვევის]] სტატუსის მიცემა ახალ ზელანდიასთან თავისუფალი ასოციაციის ფორმით გამოტანილი იყო რეფერენდუმზე 2006 წლის 11 თებერვალს, რომელიც ჩატარდა გაეროს მეთვალყურეობის ეგიდით. რეფერენდუმის პირობებით, თავისუფალი ასოციაციის სასარგებლოდ არჩევისათვის აუცილებელი იყო ხმების 66 % მიღება (615 ადამიანი), მაგრამ ამ გადაწყვეტილებას მხარი დაუჭირა რეფერენდუმში მონაწილეთა მხოლოდ 60 %. მეორე რეფერენდუმი, ჩატარდა 2007 წლის 20-დან 24 ოქტომბრამდე გაეროს მეთვალყურეების თანდასწრებით, მიუხედავად თითქმის ასპროცენტიანი შედეგების მოლოდინისა თვითგამორკვევას ხმა მისცა მხოლოდ რეფერენდუმში მონაწილეთა 64,5 % (დააკლდა მხოლოდ 16 ხმა აუცილებელი 2/3-სთვის). შესაბამიმისად, ტოკელაუმ შეინარჩუნა ძველი სტატუსი [[არათვითმართვადი ტერიტორია]] სხვისი მართველობის ქვეშ.
 
დღეისათვის ტოკელაუ წარმოადგენს ახალი ზელანდიის სამფლობელოს, იმართება 1948 წლის ტოკელაუს აქტისა და [[1963]]—[[1999]] წლებში მასში შესული შესწორებების საფუძველზე. ამ დოკუმენტის თანახმად ახალი ზელანდია უზრუნველყოფს ტოკელაუს კუნძულების თავდაცვას.
 
== ადმინისტრაციული დაყოფა ==
ტოკელაუ იყოფა სამ [[ატოლი (ადმინისტრაციული დაყოფის ერთეული)|ატოლათ]]: [[ატაფუ]], [[ნუკუნონუ]] და [[ფაკაოფო]]. თვითოეულ მათგანს აქვს შესაბამისად იგივე დასახელების ადმინისტრაციული ცენტრი.
{| class="wikitable"
|-
! № !! ატოლი !! ადმინისტრაციული ცენტრი !! მიწის ფართობი,<br />კმ² !! ლაგუნის ფართობი,<br />კმ² || მოსახლეობა,<br />ად. (2011) || სიმჭიდროვე,<br />ად./კმ²
|-
|1||[[ატაფუ]]||[[ატაფუ (სოფელი)|ატაფუ]]||2,03||17||482||237,44
|-
|2||[[ნუკუნონუ]]||[[ნუკუნონუ (სოფელი)|ნუკუნონუ]]||5,46||98||397||72,71
|-
|3||[[ფაკაოფო]]||[[ფაკაოფო (სოფელი)|ფაკაოფო]]||2,63||50||490||186,31
|- style="background: #CCC;"
| ||სულ|| ||10,12||165||1369||139,43
|}
შენიშვნა: 42 ტოკელაუს მოქალაქე აღწერისას იმყოფებოდა სამოაში.
 
== მოსახლეობა ==
* მოსახლეობა რაოდენობა — 1411 კაცი.<ref name="Census - 2011">[http://www.stats.govt.nz/browse_for_stats/people_and_communities/pacific_peoples/2011-tokelau-census-landing-page/final-count-2011-tokelau-census.aspx მოსახლეობის აღწერა (2011)]</ref> (2011 წლის აღწერა).
* ეთნიკური შემადგენლობა: ძირითადად [[პოლინეზიელები]], უმნიშვნელო ანგლო-პოლინეზიელი [[მეტისები]].
* ენა: [[ტოკელაური]] ([[პოლინეზიური]]), [[ინგლისური ენა|ინგლისური]].
* რელიგია: [[ქრისტიანობა|ქრისტიანები]], მათ შორის [[კონგრეგაციონალისტები]] (70 %), [[კათოლიციზმი|კათოლიკები]] (28 %).
 
== სქოლიო ==
Line 65 ⟶ 106:
[[კატეგორია:ოკეანეთის ქვეყნები]]
[[კატეგორია:ტოკლაუ]]
 
{{Link GA|ar}}
მოძიებულია „https://ka.wikipedia.org/wiki/ტოკელაუ“-დან