ედუარდ I (ინგლისი): განსხვავება გადახედვებს შორის

[შეუმოწმებელი ვერსია][შემოწმებული ვერსია]
შიგთავსი ამოიშალა შიგთავსი დაემატა
No edit summary
No edit summary
ხაზი 1:
[[ფაილი:EdwardI-Cassell.jpg|thumb|250px|ედუარდ I]]
'''ედუარდ I [[პლანტაგენეტები|პლანტაგენეტი]]''' ({{lang-en|Edward I of England}}; {{lang-fr|Édouard Ier d'Angleterre}}) (დ. [[17 ივნისი]], [[1239]], [[უესტმინსტერი]], [[ლონდონი]] — გ. [[7 ივლისი]], [[1307]], [[ბეფ-ბაი-სენდზი]], [[კუმბერლენდი]]) — [[ინგლისი]]ს მეფე [[1272]]-[[1307]] წ.წ. და [[უელსი]]ს მეფე [[1283]]-[[1307]] წწ. [[პლანტაგენეტები]]ს დინასტიის წარმომადგენელი.
 
ედუარდ-1-ჰენრი-3-ის[[მეცხრე ძე. ინგლისის მეფე 1272-1307 წლებში, პლანტაგენეტი.ჯვაროსნული ლაშქრობა|მეცხრე ჯვაროსნული ლაშქრობის]] მონაწილე [[1271]]-[[1272]] წლებში. მან გაილაშქრა ქალაქ აკრაზე[[აკრა]]ზე, რომელიც [[1291]] წლამდე უკანასკნელ ჯვაროსნულ ქალაქად ითვლებოდა. [[1275]] წელს ინგლისში მოხდა ბარონთა აჯანყება. მათ შეუერთდნენ რაინდები და ციხისთავებიც. მათი მოთხოვნით ინგლისის პარლამენტმა რეგულარული მუშაობა დაიწყო. [[1276]] წელს მანედუარდმა უელსის დაპყრობა გადაწყვიტა. მან ინგლის-უელსის საზღვარზე დიდძალი მიწები დაურიგა საზღვრისპირა ლორდებს, რომლებიც [[1280]] წლისთვის უელსის დიდ ნაწილს აკონტროლებდნენ. [[1282]] წელს უელსის პრინცი ლიველინი ([[1258]]-[[1282]]) მოკლეს. ედუარდ-1 I [[1283]] წელს ინგლისისინგლისისა დაუელსისდა უელსის მეფე გახდა. მანმეფემ უელსურ ციხეებში (პემბროკში, კასტელ-ე-ბერეში) ინგლისური გარნიზონები ჩააყენა. ასევე ააშენა ჩრდილოეთ უელსში ინგლისური ციხესიმაგრეები ბიომარისი, კანოვერი და კონუი. ამის შემდეგ უესელები არაერთხელ აჯანყდნენ მაგრამ ვერცერთმა აჯანყებამ მათ მნიშვნელოვანი გამარჯვება ვერ მოუტანა. უელსის დამორჩილების შემდეგ მეფე ედუარდმა საშინაო პრობლემებს მიხედა. [[1290]] წელს მან განდევნა [[ებრაელები]] ინგლისიდან[[ინგლისი]]დან. [[1301]] წელს თავისი ვაჟი ედუარდი უელსის პრინცად აკურთააკურთხა. [[1296]] წელს შოტლანდიაში[[შოტლანდია]]ში შეიჭრა და დროებით დაიპყრო. [[1297]]- [[1305]] წლებში ებრძოდა აჯანყებულებს, [[ენდრიუ მორეისამორეი]]სა და [[უილიამ უოლესი|უილიამ უოლესს]]. [[1305]] წელს უილიამ უოლესი აჯანყებულთა მეთაური სიკვდილით დასაჯა. მშვიდობა ჩამოაგდო საფრანგეთის[[საფრანგეთი]]ს მეფე [[ფილიპ III (საფრანგეთი)|ფილიპე-3 III სამართლიანთან]]. გარდაიცვალა [[1307]] წელს.
== ბიოგრაფია ==
 
=== მეტსახელები ===
* ედუარდ I-ს თავისი 188 სმ სიმაღლის გამო მეტსახელად '''"გრძელფეხას"''' (''[[ინგლ.]]:''Longshanks) ეძახდნენ.
* მის მიერ გატარებული რეფორმების გამო მიიღო მეტსახელი '''"კანონმდებელი"''' (''[[ინგლ.]]:'' the Lawgiver).
* [[შოტლანდია|შოტლანდიის]] დაპყრობის გამო '''"შოტების ურო"''' (''[[ინგლ.]]:'' "Hammer of the Scots"), რაც მის საფლავის ქვაზეც არის ამოკვეთილი "Edwardus Primus Scotorum Malleus hic est" (''[[ქართ.]]:'' ედუარდ პირველი შოტების ურო აქ არის).
 
ედუარდ-1-ჰენრი-3-ის ძე. ინგლისის მეფე 1272-1307 წლებში, პლანტაგენეტი. მეცხრე ჯვაროსნული ლაშქრობის მონაწილე 1271-1272 წლებში. მან გაილაშქრა ქალაქ აკრაზე, რომელიც 1291 წლამდე უკანასკნელ ჯვაროსნულ ქალაქად ითვლებოდა. 1275 წელს ინგლისში მოხდა ბარონთა აჯანყება. მათ შეუერთდნენ რაინდები და ციხისთავებიც. მათი მოთხოვნით ინგლისის პარლამენტმა რეგულარული მუშაობა დაიწყო. 1276 წელს მან უელსის დაპყრობა გადაწყვიტა. მან ინგლის-უელსის საზღვარზე დიდძალი მიწები დაურიგა საზღვრისპირა ლორდებს რომლებიც 1280 წლისთვის უელსის დიდ ნაწილს აკონტროლებდნენ. 1282 წელს უელსის პრინცი ლიველინი(1258-1282) მოკლეს. ედუარდ-1 1283 წელს ინგლისის დაუელსის მეფე გახდა. მან უელსურ ციხეებში(პემბროკში,კასტელ-ე-ბერეში) ინგლისური გარნიზონები ჩააყენა.ასევე ააშენა ჩრდილოეთ უელსში ინგლისური ციხესიმაგრეები ბიომარისი,კანოვერი და კონუი. ამის შემდეგ უესელები არაერთხელ აჯანყდნენ მაგრამ ვერცერთმა აჯანყებამ მათ მნიშვნელოვანი გამარჯვება ვერ მოუტანა. უელსის დამორჩილების შემდეგ მეფე ედუარდმა საშინაო პრობლემებს მიხედა.1290 წელს მან განდევნა ებრაელები ინგლისიდან. 1301 წელს თავისი ვაჟი ედუარდი უელსის პრინცად აკურთა. 1296 წელს შოტლანდიაში შეიჭრა და დროებით დაიპყრო. 1297- 1305 წლებში ებრძოდა აჯანყებულებს, ენდრიუ მორეისა და უილიამ უოლესს. 1305 წელს უილიამ უოლესი აჯანყებულთა მეთაური სიკვდილით დასაჯა. მშვიდობა ჩამოაგდო საფრანგეთის მეფე ფილიპე-3 სამართლიანთან. გარდაიცვალა 1307 წელს.
 
== რესურსები ინტერნეტში ==
Line 19 ⟶ 17:
 
{{ინგლისის მეფეები}}
{{ესკიზი-ბიოგრაფია}}
 
[[კატეგორია:ინგლისის მეფეები]]