ახალციხის მუნიციპალიტეტი: განსხვავება გადახედვებს შორის

[შემოწმებული ვერსია][შემოწმებული ვერსია]
შიგთავსი ამოიშალა შიგთავსი დაემატა
- ქალაქი ახალციხე
ხაზი 5:
|დროშა=Flag of Akhaltsikhe.svg
|მხარის რუკა = SJ-Akhaltsikhe-ka.svg
|ადმინისტრაციული ცენტრი = [[ახალციხე (ქალაქი)|ახალციხე]]
|რეგიონი = სამცხე-ჯავახეთის მხარე
|საკრებულოს თავმჯდომარე = ოლეგ სანდროშვილი {{Tooltip|{{ფერის დაფა|blue}}|ქართული ოცნება}} <ref>[http://sknews.ge/index.php?newsid=698#.UKCjs2_Mh6g საკადრო ცვლილება ადგილობრივ თვითმმართველობაში] გაზეთი „სამხრეთის კარიბჭე“ 09.11.2012</ref>
|დეპუტატი პარლამენტში = ვაჟა ჩიტაშვილი {{Tooltip|{{ფერის დაფა|red}}|ერთიანი ნაციონალური მოძრაობა}}
|ფართობი = 1010.3 კმ²
|მოსახლეობის რაოდენობა = 46.928,5 ათასი კაცი
|მოსახლეობა წელი = 2009
|სიმჭიდროვე = 63.9 <ref name="სიმჭიდროვე">[http://www.geostat.ge/cms/site_images/_files/georgian/census/2002/I%20tomi%20-%20saqarTvelos%20mosaxleobis%202002%20wlis%20pirveli%20erovnuli%20sayovelTao%20aRweris%20Sedegebi.pdf მოსახლეობის სიმჭიდროვე 1კმ²-ზე 2002 წლის აღწერის მიხედვით].</ref>
Line 18 ⟶ 17:
}}
 
'''ახალციხის მუნიციპალიტეტი''' — მდებარეობსადმინისტრაციულ-ტერიტორიული ერთეული სამხრეთ საქართველოში, [[სამცხე-ჯავახეთის მხარე]]ში. მუნიციპალიტეტის ტერიტორია [[1917]] წლამდე [[ტფილისის გუბერნია|ტფილისის გუბერნიის]] [[ახალციხის მაზრა]]ში შედიოდა, 1917–30 წლებში — აღმოსავლეთ საქართველოში ახალციხის მაზრის სახელწოდებით, [[1930]] წლიდან ცალკე რაიონია. დღევანდელ2014 საზღვრებში.წელს ადმინისტრაციულიმუნიციპალიტეტის ცენტრიატერიტორიას ქალაქიაგამოეყო ქალაქი [[ახალციხე]].<ref name="თვითმმართველი">[https://matsne.gov.ge/index.php?option=com_ldmssearch&view=docView&id=2244429&lang=ge ადგილობრივი თვითმმართველობის კოდექსი; მუხლი 151. თვითმმართველი ქალაქები და მუნიციპალიტეტების ადმინისტრაციული ცენტრები]</ref>
 
== გეოგრაფია ==
== მდებარეობა ==
მუნიციპალიტეტი მდებარეობს [[ახალციხის ქვაბული|ახალციხის ქვაბულში]], უჭირავს [[მტკვარი|მტკვრისა]] და [[ფოცხოვი]]ს ხეობები. მუნიციპალიტეტის ტერიტორია — 1010 კვ.კმ-ა, მათ შორის სასოფლო-სამეურნეო სავარგულებს უკავია 410 კვ.კმ. ახალციხის მუნიციპალიტეტს ჩრდილოეთიდან ესაზღვება [[ხარაგაულის მუნიციპალიტეტი|ხარაგაულისა]] და [[ბორჯომის მუნიციპალიტეტი|ბორჯომის]], აღმოსავლეთიდან -[[ასპინძის მუნიციპალიტეტი|ასპინძის]], ხოლო დასავლეთიდან - [[ადიგენის მუნიციპალიტეტი]]. სამხრეთის საზღვარი ემთხვევა [[საქართველო]] – [[თურქეთი]]ს სახელმწიფო საზღვარს.
 
ახალციხის მუნიციპალიტეტში თავს იყრის მოსაზღვრე სახელმწიფოებიდან: [[სომხეთი]]დან და [[თურქეთი]]დან მომავალი გზები. მის ტერიტორიაზე გადის საქართველოს საერთაშორისო ავტომაგისტრალები [[საქართველოს საერთაშორისოსაავტომობილო ავტომაგისტრალიმაგისტრალი ს8|ს 8]] და [[საქართველოს საერთაშორისოსაავტომობილო ავტომაგისტრალიმაგისტრალი ს11|ს 11]]; შიდასახელმწიფოებრივი მნიშვნელობის გზააგრეთვე [[ახალციხე]] - [[ბათუმი]]ს გზა, ასევე [[ხაშური]]-[[ვალე]]ს რკინიგზის მონაკვეთი.
ახალციხის მუნიციპალიტეტს ჩრდილოეთიდან ესაზღვება [[ხარაგაულის მუნიციპალიტეტი|ხარაგაულისა]] და [[ბორჯომის მუნიციპალიტეტი|ბორჯომის]], აღმოსავლეთიდან -[[ასპინძის მუნიციპალიტეტი|ასპინძის]], ხოლო დასავლეთიდან - [[ადიგენის მუნიციპალიტეტი]]. სამხრეთის საზღვარი ემთხვევა [[საქართველო]] – [[თურქეთი]]ს სახელმწიფო საზღვარს.
 
ახალციხის მუნიციპალიტეტში თავს იყრის მოსაზღვრე სახელმწიფოებიდან: [[სომხეთი]]დან და [[თურქეთი]]დან მომავალი გზები. მის ტერიტორიაზე გადის საქართველოს საერთაშორისო ავტომაგისტრალები [[საქართველოს საერთაშორისო ავტომაგისტრალი ს8|ს 8]] და [[საქართველოს საერთაშორისო ავტომაგისტრალი ს11|ს 11]]; შიდასახელმწიფოებრივი მნიშვნელობის გზა [[ახალციხე]] - [[ბათუმი]], ასევე [[ხაშური]]-[[ვალე]]ს რკინიგზის მონაკვეთი.
 
== ბუნება ==
 
მუნიციპალიტეტი მდებარეობს [[ახალციხის ქვაბული|ახალციხის ქვაბულში]], უჭირავს [[მტკვარი|მტკვრისა]] და [[ფოცხოვი]]ს ხეობები. მუნიციპალიტეტის ტერიტორია — 1010 კვ.კმ-ა, მათ შორის სასოფლო-სამეურნეო სავარგულებს უკავია 410 კვ.კმ.
 
=== რელიეფი ===
Line 49 ⟶ 43:
 
მუნიციპალიტეტში აქა იქ გვხვდება [[ირემი]], [[შველი]], [[არჩვი]], [[გარეული ღორი]], [[წავი]], ჭრელტყავა, [[ფოცხვერი]], გარეული კატა, [[დათვი]], [[გველი]], [[მელა]], [[მაჩვი]], [[კვერნა]], დედოფალა, [[კურდღელი]], ტელეუტური ციყვი (აკლიმატიზებულია), წყლის მემინდვრია, ტყის თაგვი, ბევრია გარეული მტრედი, ქედანი, [[გვრიტი]], [[ყვავი]], [[კაჭკაჭი]], [[შოშია]], [[მწყერი]]. მაღალ მთებში ბინადრობს კავკასიური როჭო, იშვიათია კაკაბი. ზოგან გვხვდება ჯოჯო, მრავალგანაა ხვლიკი, გველხოკერა, ანკარა, გომბეშო, ვასაკა, ტბის ბაყაყი, მდინარეებში არის [[კალმახი]], [[წვერა]], [[მურწა]], [[ტობი]], [[ხრამული]] და სხვა.
 
===სასარგებლო წიაღისეული===
ახალციხის მუნიციპალიტეტი მდიდარია სხვადასხვა საბადოებით. სოფელ [[მუსხი]]ს მიდამოებში არის დიატომიტის საბადო, სოფელ [[ბოგა]]სა და [[გიორგიწმინდა (ახალციხის მუნიციპალიტეტი)|გიორგიწმინდაში]] - [[ახალციხის აქატის საბადოები]], ხოლო [[ვალე]]სა და [[ნაოხრები]]ს მიმდებარე ტერიტორიაზე არის [[ახალციხის მურა ნახშირის საბადო]].
 
== ადგილობრივი თვითმმართველობა ==
Line 54 ⟶ 51:
ადგილობრივი თვითმმართველობის უმაღლესი ორგანოა [[საკრებულო]], აღმასრულებელი თანამდებობის პირია [[გამგებელი]]. ტერიტორიული ერთეულებია:
 
* ''ქალაქი'' — 21: [[ახალციხე]], [[ვალე]];
* ''თემი'' — 14: [[აგარა (ახალციხის მუნიციპალიტეტი)|აგარა]], [[ანდრიაწმინდა]], [[აწყური (ახალციხის მუნიციპალიტეტი)|აწყური]], [[ელიაწმინდა]], [[კლდე (ახალციხის მუნიციპალიტეტი)|კლდე]], [[მინაძე (ახალციხის მუნიციპალიტეტი)|მინაძე]], [[პამაჯი]], [[საძელი]], [[სვირი]], [[სხვილისი]], [[ურაველი]], [[ფერსა]], [[წყალთბილა]], [[წყრუთა]].
 
== ეკონომიკა ==
 
მოსახლეობის უმრავლესობა ეთნიკურად ქართველია (61 პრო­ცენტი), ეთ­ნი­კუ­რად სომ­ხე­ბი კი 37 პროცენტს შეადგენენ. მოსახლეობისეკონომიკის ნა­ხე­ვა­რიწამყვანი ქა­ლა­ქადდარგია მრეწველობა, ხო­ლოარის მე­ო­რემოპოვებითი და გადამამუშავებელი მრეწველობის მცირე საწარმოები. სოფლის მეურნეობის ძირითადი დარგებია [[მეხილეობა]], [[მევენახეობა]], [[მებოსტნეობა]], [[მეცხოველეობა]], ნა­ხე­ვა­რიმოჰყავთ სოფ­ლადმარცვლეული ცხოვ­რობსკულტურები.
 
ეკონომიკის წამყვანი დარგია მრეწველობა, არის მოპოვებითი და გადამამუშავებელი მრეწველობის მცირე საწარმოები. სოფლის მეურნეობის ძირითადი დარგებია [[მეხილეობა]], [[მევენახეობა]], [[მებოსტნეობა]], [[მეცხოველეობა]], მოჰყავთ მარცვლეული კულტურები.
 
მოქმედებს ერთი საავადმყოფო და სასწრაფო დახმარების სამსახური.
 
ახალციხის მუნიციპალიტეტი მდიდარია სხვადასხვა საბადოებით. სოფელ [[მუსხი]]ს მიდამოებში არის დიატომიტის საბადო, სოფელ [[ბოგა]]სა და [[გიორგიწმინდა (ახალციხის მუნიციპალიტეტი)|გიორგიწმინდაში]] - [[ახალციხის აქატის საბადოები]], ხოლო [[ვალე]]სა და [[ნაოხრები]]ს მიმდებარე ტერიტორიაზე არის [[ახალციხის მურა ნახშირის საბადო]].
 
== განათლება და კულტურა ==
მუნიციპალიტეტში არის 9 საბავშვო ბაღი, 46 საჯარო სკოლა და [[ვალე]]ს სამუსიკო სკოლა. მუნიციპალიტეტში არის 42 ბიბლიოთეკა.
 
მუნიციპალიტეტში არის 9 საბავშვო ბაღი, 46 საჯარო სკოლა, უმაღლესი სასწავლებელი "ახალციხის ინსტიტუტი", ახალციხის პროფესიული სწავლების ცენტრი, ახალციხის სამხატვრო სკოლა, ახალციხის სასპორტო სკოლა და [[ვალე]]ს სამუსიკო სკოლა. მუნიციპალიტეტში არის 42 ბიბლიოთეკა, მესხეთის (ახალციხის) სახელმწიფო დრამატული თეატრი და სამცხე-ჯავახეთის ისტორიული მუზეუმი.
 
== ღირსშესანიშნაობანი ==
Line 75 ⟶ 65:
* [[აწყურის ციხე]] და ღვთისმშობლის ეკლესია
* [[სლესა|სლესის (მოქცევის) ციხე]]
* [[რაბათი]] - ქალაქ ახალციხის ძველი ნაწილი”
* [[ვალე]]ს ღვთისმშობლის ეკლესია
* [[თისელი]]ს ციხე და ეკლესია
Line 87 ⟶ 76:
 
==რესურსები ინტერნეტში==
*{{ოფიციალური|http://www.akhaltsikhe.ge/}}
 
==სქოლიო==
{{სქოლიო}}
 
{{სამცხე-ჯავახეთი}}