ძირტკბილა: განსხვავება გადახედვებს შორის

| სახეობა = '''''G. glabra'''''

| ლათ = ''Glycyrrhiza glabra''

|synonyms = *''Glycyrrhiza glandulifera'' [[Franz de Paula Adam von Waldstein|Waldst]]. & [[Pál Kitaibel|Kit]].<ref name="grin"/>

|}}

 

'''ძირტკბილა (Glycyrrhyza glabra)''' — მრავალწლოვანი ბალახოვანი [[მცენარე]] [[პარკოსანთა ოჯახი]]სა, რომლის სამშობლოა სამხრეთი [[ევროპა]] და, ნაწილობრივ, [[აზია]]. აქვს კენტფრთისებრი [[ფოთოლი]], [[ფესურა]], იისფერი [[ყვავილი]], ზომით 0,8 - 1,2 სანტიმეტრი, [[ნაყოფი]] — 2-3 სანტიმეტრის სიგრძის პარკი, რომელშიც 1-8 [[თესლი]]ა. იზრდება 1 მეტრამდე სიმაღლისა. გავრცელებულია უმთავრესად [[სტეპი]]ს, [[ნახევრად-უდაბნო]]სა და [[უდაბნო]]ს ზონებში. ძირტკბილას ფესურა და ნაყოფი შეიცავს [[გლიკოზიდები|გლიკოზიდებს]], [[საქაროზა]]ს, ფლავონოიდებს, ეთეროვან ზეთებს, C ვიტამინს, მინერალურ მარილებსა და სხვ. ძირტკბილას მიწისზედა ნაწილებს იყენებენ [[თივა]]დ და სილოსად. 100 [[კილოგრამი]] თივა შეიცავს 41,2 საკვებ ერთეულს, 1,1 კილოგრამ ნედლ პროტეინს. ძირტკბილას უძველესი დროიდან იყენებენ [[მედიცინა]]ში, აგრეთვე [[ლუდის წარმოება]]ში, [[კულინარია]]ში, [[საკონდიტრო საქმე]]ში. ძირტკბილას ძირებს იყენებენ საღებავად. 1 [[ჰექტარი]] ძირტკბილას კარგი [[შალდამი]]დან შეიძლება 10-20 [[ტონა]] მზა [[ნედლეული]]ს მიღება.

ძირტკბილას გვარის ლათინური სახელი (Glycyrrhyza) წამოსულია ბერძნულიდან γλυκύρριζα (glukurrhiza), რაც ნიშნავს "ტკბილ ფესვს", სიტყვებიდან γλυκύς (glukus), "ტკბილი" + ῥίζα (rhiza), "ფესვი". ამ სახელწოდებას გვაწვდის დიოსკორიდე<ref>Maud Grieve, Manya Marshall - A modern herbal: the medicinal, culinary, cosmetic and economic properties, cultivation and folk-lore of herbs, grasses, fungi, shrubs, & trees with all their modern scientific uses, Volume 2 Dover Publications, 1982 & Pharmacist's Guide to Medicinal Herbs Arthur M. Presser Smart Publications, 1 Apr 2001 2012-05-19</ref>. ძირტკბილას ფესვის სიტკბო მოდის ნივთიერებისაგან [[გლიცირიზინი]], რომელიც შაქარზე უფრო ტკბილია.

 

 

ძირტკბილა იზრდება ყველაზე უკეთ მზიან ხეობებში, კარგად დრენირებულ ნიადაგზე. მას აგროვებენ შემოდგომობით, დარგვიდან 2-3 წლის შემდეგ.

ძირტკბილას ექსტრაქტი მზადდება მისი ფესურების ხარშვიტ წყალში და შემდეგ წყლის უმეტესი მოცულობის აორთქლებით. ექსტრაქტს იყენებენ როგორც მყარი სახით, ისე სიროფის სახითაც. მისი აქტიური მოქმედი საწყისი არის გლიცირიზინი, დამატკბობელი, რომელიც საქაროზაზე 30-50-ჯერ უფრო ტკბილია და ამასთან ერთად სამკურნალო ეფექტებიც გააჩნია.

 

 

{{ქსე|11|277|ყრუაშვილი გ.}}

 

{{სქოლიო}}

 

[[კატეგორია:სამკურნალო მცენარეები]]

 

[[hu:Édesgyökér]]