ვიკიპედია

ჩრდილოეთი მაკედონია: განსხვავება გადახედვებს შორის

ისტორიის ინტერაქციულად გადახედვა
[შეუმოწმებელი ვერსია][შეუმოწმებელი ვერსია]
← წინა ცვლილებაშემდეგი ცვლილება →
შიგთავსი ამოიშალა შიგთავსი დაემატა
ვიზუალურივიკიტექსტი
No edit summary
მ ბოტი: რჩეული სტატიის ბმული გვერდისათვის fr:Macédoine (pays); cosmetic changes
ხაზი 59:
'''მაკედონია''' ({{lang-mk|Македонија}}, [[მაკედონიურის რომანიზაცია|ლათინური ალფავიტით]]: ''Makedonija''), ოფიციალურად '''მაკედონიის რესპუბლიკა''' ({{lang-mk|Република Македонија}}, ლათინური ანბანით: ''Republika Makedonija'') — [[ქვეყანა]] [[ბალკანეთის ნახევარკუნძული]]ს ცენტრალურ ნაწილში, [[სამხრეთი ევროპა|სამხრეთ ევროპაში]]. არის [[იუგოსლავიის სოციალისტური ფედერაციული რესპუბლიკა|იუგოსლავიის]] ერთ-ერთი [[მემკვიდრე ქვეყანა]]. დამოუკიდებლობა გამოაცხადა [[1991]] წელს. [[გაერთიანებული ერების ორგანიზაცია|გაერთიანებული ერების ორგანიზაციის]] წევრი [[1993]] წელს გახდა, თუმცა [[საბერძნეთი|საბერძნეთთან]] [[დებატები მაკედონიის დასახელებაზე|უთანხმოების]] გამო მისი დროებითი სახელი არის '''იუგოსლავიის ყოფილი რესპუბლიკა მაკედონია.'''<ref>[http://www.un.org/documents/ga/res/47/a47r225.htm United Nations, A/RES/47/225], 8 აპრილი 1993</ref><ref> [http://www.un.org/Docs/scres/1993/scres93.htm UN resolutions made on 1993]</ref> (მაკედონიურად: поранешна Југословенска Република Македонија,<ref>{{cite web|title=Делегација на Европската Унија во поранешна Југословенска Република Македонија|url=http://eeas.europa.eu/delegations/the_former_yugoslav_republic_of_macedonia/index_mk.htm|accessdate=01-10-2013}}</ref> ლათინური ალფავიტით: Poranešna Jugoslovenska Republika Makedonija), ასევე მოიხსენიებენ აბრევიატურით: FYROM.
 
მაკედონიას არ აქვს [[ქვეყნები რომლებსაც არ აქვთ ზღვაზე გასასვლელი|ზღვაზე გასასვლელი]] და ესაზღვრება შემდეგ ქვეყნებს: ჩრდილო-დასავლეთიდან [[კოსოვო]], ჩრდილოეთიდან [[სერბეთი]], აღმოსავლეთიდან [[ბულგარეთი]], სამხრეთიდან [[საბერძნეთი]] და დასავლეთიდან [[ალბანეთი]].<ref>[http://www.mfa.gov.mk/default1.aspx?ItemID=288 The Republic of Macedonia – BASIC FACTS], მაკედონიის საგარეო საქმეთა სამინისტრო</ref> ის მოიცავს ისტორიული [[მაკედონია (ოლქი)|მაკედონიის რეგიონის]] დიდ ნაწილს, მომლის დანარჩენი ნაწილები შედის საბერძნეთის და ბულგარეთის შემადგენლობაში. მაკედონიის დედაქალაქია [[სკოპიე]] რომლის მოსახლეობაც [[2002]] წლის აღწერის მიხედვით შეადგენდა 506 926 კაცს. სხვა დიდი ქალაქებია: [[ბიტოლა]], [[კუმანოვო]], [[პრილეპი]], [[ტეტოვო]], [[ოჰრიდი]], [[ველესი]], [[შტიპი]], [[კოჩანი]], [[გოსტივარი]], [[კავადარცი]] და [[სტრუმიცა]]. მაკედონიაში არის დაახლოებით 50 [[ტბა]] და 2000 მეტრზე მაღალი 16 [[მთა]]. არის გაერთიანებული ერებისა და [[ევროპის საბჭო]]ს წევრი. [[2005]] წლიდან ასევე არის [[ევროპის კავშირი]]ს კანდიდატი და გაცხადებული აქვს [[ჩრდილოატლანტიკური ხელშეკრულების ორგანიზაცია|ნატოს]] წევრობის სურვილი.
 
== სახელწოდება ==
{{მთავარი|დებატები მაკედონიის დასახელებაზე}}
ქვეყნის დასახელება მოდის [[ბერძნული ენა|ბერძნული]] სახელწოდებიდან: Μακεδονία (''მაკედონია''),<ref>[http://www.perseus.tufts.edu/cgi-bin/ptext?doc=Perseus%3Atext%3A1999.04.0057%3Aentry%3D%2364599 Μακεδονία], Henry George Liddell, Robert Scott, ''A Greek-English Lexicon'', on Perseus</ref><ref name="Macedonia">[http://www.etymonline.com/index.php?term=Macedonia Macedonia], Online Etymology Dictionary</ref> ასევე ეწოდებოდა ამ ტერიტორიაზე მოგვიანებით წარმოქმნილ [[ძველი მაკედონია|სახელმწიფოს]], ხოლო შემდგომში [[მაკედონია (ოლქი)|რეგიონს]]. დასახელება Μακεδόνες (''მაკედონიელები'') მომდინარებს [[ძველი ბერძნული ენა|ანტიკური ბერძნულის]] ზედსართავისგან - μακεδνός (''მაკედნოს''), რაც ნიშნავს "მაღალს, წვრილს",<ref>[http://www.perseus.tufts.edu/cgi-bin/ptext?doc=Perseus%3Atext%3A1999.04.0057%3Aentry%3D%2364596 μακεδνός], Henry George Liddell, Robert Scott, ''A Greek-English Lexicon'', on Perseus</ref> ასევე არის ვერსია, რომ დასახელება თავიდან აღნიშნავდა „მთიელს“ ან „მაღალს“,<ref name="Macedonia"/><ref>Eugene N. Borza, ''Makedonika'', Regina Books, ISBN 0-941690-65-2, p.114: The "highlanders" or "Makedones" of the mountainous regions of western Macedonia are derived from northwest Greek stock; they were akin both to those who at an earlier time may have migrated south to become the historical "Dorians".</ref><ref>Nigel Guy Wilson, ''Encyclopedia of Ancient Greece'', Routledge, 2009, p.439: The latest archaeological findings have confirmed that Macedonia took its name from a tribe of tall, Greek-speaking people, the Makednoi.</ref> რაც შესაძლებელია მომდინარეობდეს, ანტიკური მაკედონიელების ფიზიკური მახასიათებლის ან მათი მაღალმთინაი საცხოვრებელი ადგილების გამო.
 
== გეოგრაფია ==
ხაზი 93:
* '''ადმინისტრაციული დაყოფა''' : 123 მუნიციპალიტეტი (opstina).
 
== დემოგრაფია ==
[[ფაილი:Makedonija - Etnicki sastav po naseljima 2002.gif|მინი|ძირითადი ეთნიკური ჯგუფები, 2002.]]
ბოლო აღწერა 2002 წელს ჩატარდა რის მიხედვითაც მაკედონიის მოსახლეობა შეადგენდა 2,022,547 მაცხოვრებელს.<ref name="stat.gov.mk">{{cite web|title=Census of Population, Households and Dwellings in the Republic of Macedonia, 2002 – Book XIII, Skopje, 2005.|publisher=State Statistical Office of the Republic of Macedonia|url=http://www.stat.gov.mk/pdf/kniga_13.pdf}}</ref> ხოლო ბოლო ოფიციალური მონაცემები ეკუთვნის 2009 წელს რის მიხედვითაც მოსახლეობა არის დაახლოებით 2,050,671 ადამიანი.<ref name='dzs'>{{cite web|url=http://www.stat.gov.mk/OblastOpsto_en.aspx?id=2 |title=Macedonia - State Statistical Office |publisher=www.stat.gov.mk}}</ref> მათ შორის - [[მაკედონელები]] 67%, [[ალბანელები]] 23%, [[თურქები]] 4%, [[ბოშები]] 2%, [[სერბები]] 2%.
* '''სახელმწიფო ენა''' : [[მაკედონური ენა|მაკედონური]] (66.49%). გავრცელებული ენები : [[ალბანური ენა|ალბანური]] (25.1%), [[თურქული ენა|თურქული]] (3.54%), [[რუმინული ენა|რუმინული]] (1.90%), [[სერბული ენა|სერბული]] (1.22%), [[ბოსნიური ენა|ბოსნიური]] (0.42%), [[ვლახური ენა|ვლახური]] (0.34%), სხვა (0.95%).
* '''რელიგია''': ბოლო მონაცემებით მოსახლეობის უმეტესობა არის [[მართლმადიდებლობა|მართლმადიდებელი]] - 64.7%, მოსახლეობის 33.3% არის [[ისლამი]]ს მიმდევარი, ხოლო 0.3% სხვა [[ქრისტიანობა|ქრისტიანული]] რელიგიების აღმსარებელი.
* '''დედაქალაქი''': [[სკოპიე]] (506,926).
* '''უდიდესი ქალაქები''': [[ბიტოლა]] (74,550), [[კუმანოვო]] (70,842), [[პრილეპი]] (66,246), [[ტეტოვო]] (52,915).
ხაზი 107:
 
== ისტორია ==
[[1991]] წელს კომუნისტური [[იუგოსლავია|იუგოსლავიის]] დაშლის შემდეგ გამოცხადდა მაკედონიის რესპუბლიკის დამოუკიდებლობა. იგი [[იუგოსლავიის სოციალისტური ფედერაციული რესპუბლიკა|იუგოსლავიის სოციალისტურ ფედერაციულ რესპუბლიკებს]] შორის შემავალი ერთადერთი ქვეყანა იყო, რომლის მიერ დამოუკიდებლობის გამოცხადებას [[ბელგრადი]]ს წინააღმდეგობა არ მოჰყოლია. დამოუკიდებლობის გამოცხადებისთანავე 500 [[აშშ|ამერიკელი]] ჯარისკაცი იქნა გაგზავნილი [[გაერო]]ს მანდატით მშვიდობის შესანარჩუნებლად. პრეზიდენტმა [[კირო გლიკოროვი|კირო გლიკოროვმა]] შესძლო ჩამოეყალიბებინა კარგი ურთიერთობები [[ბელგრადი|ბელგრადთან]] და სხვა რესპუბლიკებთან. ''[[მაკედონია]]'' __ ამ სახელის წინააღმდეგ გაილაშქრა [[საბერძნეთი|საბერძნეთმა]], ვინაიდან მისი ჩრდილოეთი ოლქი, რომლის ცენტრია [[სალონიკი]], ატარებს იგივე სახელს. აღსანიშნავია, რომ ისტორიული მაკედონიის ტერიტორია სამი მეზობელი სახელმწიფოს - [[საბერძნეთი]]ს, [[ბულგარეთი]]ს და დღევანდელი [[მაკედონიის სამეფო|მაკედონიის რესპუბლიკის]] მიწებს მოიცავდა.
 
== მემკვიდრეობა ==
* ღირშესანიშნაობანი - ძველბერძნული ქალაქის ჰერაკლეის ნანგრევები; მეფე სამუილის ციხე-სიმაგრე (XI ს.); სტრუმნიცის ციხე (XI ს.); წმ. სოფიის ბაზილიკა ოხრიდში (XI ს.); წმ. მიხეილის ეკლესია ლესნოვოში; ოჰრიდი და მისი ტბები.
 
== ტურიზმი ==
{{მთავარი|მაკედონიის ტურიზმი}}
ტურიზმი მაკედონიაში ეროვნული ეკონომიკის ერთ-ერთი მსხვილი სექტორია. ბუნებრივი და კულტურული ღირსშესანიშნაობების სიუხვე მაკედონიას [[ტურიზმი|ტურისტულად]] საკმაოდ მიმზიდველს ხდის. ყოველწლიურად, მაკედონია საშუალოდ 700 000 ტურისტს იღებს.<ref>[http://faq.macedonia.org/information/101.html 101 facts about Macedonia]</ref>
ხაზი 118:
== რესურსები ინტერნეტში ==
{{commons|Republic of Macedonia|მაკედონია}}
* {{Official website|1=http://www.vlada.mk/}}
* [http://ucblibraries.colorado.edu/govpubs/for/macedonia.htm Macedonia]
* {{dmoz|Regional/Europe/Macedonia}}
* [http://www.bbc.co.uk/news/world-europe-17550407 Macedonia] - [[BBC News]]
* [http://www.ifs.du.edu/ifs/frm_CountryProfile.aspx?Country=MK Key Development Forecasts for the Republic of Macedonia]
 
ხაზი 129:
{{ევროპის ქვეყნები}}
{{მაკედონიის თემები}}
 
[[კატეგორია:მაკედონია|*]]
[[კატეგორია:ევროპის ქვეყნები]]
[[კატეგორია:სლავური ქვეყნები]]
 
{{Link FA|fr}}
{{Link GA|ja}}
მოძიებულია „https://ka.wikipedia.org/wiki/ჩრდილოეთი_მაკედონია“-დან