ამერიკის შეერთებული შტატების კონსტიტუცია: განსხვავება გადახედვებს შორის

'''ამერიკის შეერთებული შტატების კონსტიტუცია''' წარმოადგენს, [[ამერიკის შეერთებული შტატები|ამერიკის შეერთებული შტატების]]ს უზენაეს კანონს. მასზე მუშაობა დასრულდა [[1787]] წლის [[17 სექტემბერი|17 სექტემბერს]], რის შემდეგაც სპეციალური კონვენციით მოხდა [[რატიფიკაცია]] თითოეული შტატის მიერ. ამით შეიქმნა სუვერენული შტატების ფედერალური გაერთიანება და ამ გაერთიანების მმართველი ფედერალური მთავრობა. იგი ძალაში შევიდა [[1789]] წელს და გამოყენებულია მოდელად სხვა სახელმწიფოების მიერ. ამერიკის შეერთებული შტატების კონსტიტუცია ამჟამად მოქმედ, დაწერილ, კონსტიტუციებს შორის ყველაზე ძველია.

[[ამერიკის რევოლუცია|ამერიკის რევოლუციის]] დროს [[ცამეტი კოლონია|13 შტატის]] მიერ შეიქმნა ძალიან სუსტი ცენტრალური მთავრობა, რომლის ერთადერთი კომპონენტიც კონგრესი იყო, რომელიც ხელმძღვანელობდა [[კონფედერაციის სტატიები|კონფედერაციის სტატიებით]]თ. კონგრესმა ვერაფრით შეძლო [[ტეხასი|ტეხასის]]ს შემოერთება, რადგან არ არსებობდა არც საამართლო და არც აღმასრულებელი ხელისუფლება, რომელიც ხელს შეუწყობდა ამ საკითხის მოგვარებას. სტატიებში ცვლილებების შეტანისათვის საჭირო იყო წარმომადგენელთა თანხმობა, თუმცა მაშინდელი დელეგატები არასერიოზულად უდგებოდნენ საკითხს, სხდომებს აცდენდნენ, რის გამოც მნიშვნელოვანი გადაწყვეტილებების მისაღებად კვორუმი არ იკრიბებოდა.

[[1786]] წლის სექტემბერში, ხუთი შტატის წარმომადგენელთაგან შემდგარი კომისია შეიკრიბა [[ანაპოლისის კონვენცია|ანაპოლისის კონვენციაზე]]ზე, რათა განეხილათ კონფედერაციის სტატიების რეგულირება და დალაგება, რომელიც ხელს შეუწყობდა კომერციის განვითარებას. მათ [[ფილადელფია|ფილადელფიაში]]ში მიიწვიეს შტატების წარმომადგენლები, რათა განეხილათ ფედერალური მთავრობის შექმნის იდეა. [[1787]] წლის [[21 თებერვალი|21 თებერვალს]] დებატების შედეგად გადაწყდა კონფედერაციის სტატიების კიდევ ერთხელ შესწორება. თორმეტი შტატი ([[როდ აილენდი|როდ აილენდის]]ს გამოკლებით) დაეთანხმა ამ გადაწყვეტილებას და დაიგეგმა [[1787]] წლის მაისში შეხვედრა. მიღებული რეზოლუცია ითვალისწინებდა არსებული კანონმდებლობის შესწორებასა და დახვეწას, თუმცა შემდეგ გადაწყდა ახალი კონსტიტუციის შექმნა. [[1787]] წლის [[17 სექტემბერი|17 სექტემბერს]] ახალ კონსტიტუციაზე მუშაობა დასრულდა, ხოლო [[1789]] წლის [[4 მარტი|4 მარტს]], მას შემდეგ რაც შტატებმა მისი რატიფიცირება მოახდინეს, ძალაში შევიდა .

კონსტიტუცია და ყველა ის კანონი რომელიც მისგან გამომდინარეობს, რომელიც დამტკიცებულია [[სენატი|სენატის]]ს მიერ, დგას ყველა სხვა კანონზე და სააღსრულებო აქტზე მაღლა. თუ ამერიკის შეერთებული შტატების სასამართლო გამოიტანს [[ანტიკონსტიტუციური|ანტიკონსტიტუციურ]] გადაწყვეტილებას ის იქნება გაუქმებული. თუ რომელიმე [[საჯარო მოხელე]] გამოსცემს რაიმე აქტს, რეზოლუციას ან ბრძანებას და ის იცნობა ანტიკონსტიტუციურად ფედერალური სასამართლო მას გააუქმებს (იხ. [[''აშშ ნიქსონის წინააღმდეგ'']]).

'''მეოთხე თავი''' განსაზღვრავს ურთიერთობებს შტატებსა და ფედერალურ მთავრობას შორის და ურთიერთობებს თვითონ შტატებს შორის . კონგრესი უფლებამოსილია დაარეგულიროს შტატების ხელისფლების მიერ გამოცემული აქტები და სხვა დოკუმენტები. შტატებს ეკრძალებათ ადგილობრივი მოსახლის პრივილეგირებულად გამოცხადება სხვა შტატის მცხოვრებთან შედარებით, მაგალითად, დაუშვებელი და აკრძალულია [[არიზონა|არიზონაში]]ში ჩადენილი დანაშაულისთვის [[ოჰაიოს შტატი|ოჰაიოს]] მცხოვრების უფრო მკაცრად გასამართლება, ვიდრე იმავე დანაშაულისათვის დაკავებული არიზონელისა. საჭიროების შემთხვევაში შტატებს შორის შესაძლებელია დამნაშავის [[ექსტრადიცია]]. ადამიანს შტატიდან შტატში გადაადგილება შეუძლია დაუბრკოლებლად.

== რესურსები ინტერნეტში ==